[geoteach] גבולות המדינה
- From: "shemer" <shemer@xxxxxxxxxxxx>
- To: פורום המורים לג\"ג <geoteach@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Mon, 27 Jun 2005 01:12:24 +0200
òéöåá âáåìï ùì îãéðåú äåà ôø÷ îøú÷ áâéàåâøôéä åùì îãéðú éùøàì òì
àçú ëîä åëîä. îö"á úîöéú ñôøå äçãù ùì àøé ùáéè "çìå÷ú äàøõ" ùäåôéò áîåñó äàøõ,
24.6.2005. ìãòúé àøé ùáéè òåùä ëàï ðéúåç éñåãé, áäéø åôñéîé îùäå òì òúéã âáåìåú
äîãéðä. òì îðú ìäñéø ëì ñô÷ àðé îáäéø áæàú ùàéï áäáàú äîàîø ëì äáòú òîãä
ôåìéèéú ëìùäéà îöéãé. ãð"ù
äñëñåê äéùøàìé-äôìùúéðé äåà ñëñåê áéï òí ëáåù ìáéï òí îàåéí. ùðé
éñåãåú äåôëéí àú äñëñåê ìééçåãé: äëéáåù åäàéåí. ùåí òí áòåìí àéðå ðúåï áîöá
îúîùê ùì ëéáåù ëîå äòí äòøáé-äôìùúéðé. ùåí òí áòåìí àéðå ðúåï úçú àéåí ÷éåîé
ëîå äòí äéäåãé-äéùøàìé. òì ëï, ììà èéôåì áî÷áéì, äï áëéáåù åäï áàéåí, ìà ééîöà
ôúøåï ìñëñåê ä÷ùä áéï éùøàìéí ìôìùúéðàéí.
ìà äëéáåù éöø àú äàéåí, àìà äàéåí äåà ùéöø àú äëéáåù. éùøàì ðäôëä
ìîãéðä ëåáùú îôðé ùá-4 áéåðé 1967 ðù÷ó ìä àéåí ÷éåîé îééãé. âí äúîùëåúå ùì
äëéáåù äéà úåöàä ùì úçåùú äàéåí äéùøàìéú. àîðí éù îéòåè éùøàìé äàåçæ
áàéãéàåìåâéä ùì àøõ éùøàì äùìîä, àáì äøåá äéùøàìé àéðå ùåúó ìàéãéàåìåâéä æå.
äøåá äéùøàìé îùìéí òí äàðåîìéä ùì äëéáåù îôðé ùäåà çåùù îäéåí ùìàçø äëéáåù. òì
ëï ðéúï ì÷áåò ùäñéáä äòîå÷ä ìëê ùäëéáåù îúîùê äéà äàéåí. äëéáåù áà ìòåìí áâìì
äàéåí, åäëéáåù îú÷ééí áùì äçùù ùòí áéèåì äëéáåù äàéåí éùåá.
ìèòðä æå ùúé èòðåú ðâã:
à. äëéáåù úåøí ìäòöîú äàéåí, îëéååï ùäåà îòöéí àú äàéáä ìéùøàì;
á. äëéáåù òöîå ðäôê ìàéåí ÷éåîé çãù, îôðé ùäåà îòøòø àú äîàæï
äãîåâøôé ùì éùøàì, àú äìâéèéîéåú äáéðìàåîéú ùìä åàú ãîåúä äîåñøéú.
ùúé èòðåú àìå ðëåðåú. äëéáåù äåñéó îîãéí çãùéí ùì àéåí ìàéåí
äøàùåðé ùçåìì àåúå. åàåìí, áëê àéï ëãé ìùðåú àú äòåáãä ùòì öéø äæîï, äàéåí ÷åãí
ìëéáåù. áëê àéï ëãé ìùðåú àú äòåáãä ùáéï äàéåí ìáéï äëéáåù ùåøøéí éçñéí ùì ñåáá
åîñåáá. òì ëï ðéúï ì÷áåò áäçìèéåú ùäàéåí äåà äéñåã äîëåðï ùì äñëñåê.
ìàéåí òì éùøàì çîéùä î÷åøåú ùåðéí:
à. î÷åø ãúé: éùøàì äéà îãéðä éäåãéú ùäå÷îä áúåê îøçá îåñìîé,
åáùìéèúä ðîöàéí àçãéí îäàúøéí äî÷åãùéí áéåúø ìàéñìàí. éçñå ùì äàéñìàí ìéäãåú
åìéäåãéí äåà éçñ øá-òøëé. ëéååï ùëê, éù ì÷áì ëðúåï éñåã àú äòåáãä ùáòåìí
äîåñìîé øååçú òåéðåú áñéñéú ìòöí ÷éåîä ùì äîãéðä äéäåãéú.
á. î÷åø ìàåîé: éùøàì äéà îãéðú ìàåí éäåãéú ùäå÷îä áìá ìáå ùì äòåìí
äòøáé. äúðåòä äìàåîéú äòøáéú ðéñúä ìîðåò àú ä÷îúä ùì éùøàì åðëùìä. àçãåú
îîãéðåú òøá ðéñå ìäçøéá àú éùøàì åðëùìå. ëéååï ùëê, òöí ÷éåîä ùì éùøàì ëîãéðú
ìàåí ìà òøáéú áîæøç äúéëåï îäååä òãåú ìëéùìåðä ùì äìàåîéåú äòøáéú. éù ì÷áì
ëðúåï éñåã àú äòåáãä ùéùøàì ðúôùú áòéðé øáéí áòåìí äòøáé ëéùåú îúâøä.
â. î÷åø úøáåúé-ëìëìé: éùøàì äéà îãéðä îòøáéú ùäå÷îä áúåëëé äîæøç.
éùøàì äéà ãîå÷øèéä ìéáøìéú áàæåø ùáå äãîå÷øèéæöéä åäìéáøìéæöéä òãééï ðîöàåú
áøàùéú ãøëï. éùøàì äéà îãéðú òåìí øàùåï áàæåø ùøåáå ëëåìå òåìí ùìéùé. éùøàì äéà
îòöîä èëðåìåâéú áàæåø äñåáì îðçùìåú èëðåìåâéú. äôòø áéï äúî"â ìðôù áéùøàì ìáéï
äúî"â ìðôù áîãéðåú äî÷éôåú àåúä ðò áéï 1:10 ì-1:20. òì ëï ÷ééí îúç îúîéã áéï
äòøëéí äúøáåúééí åäîàôééðéí äëìëìééí ùì éùøàì ìáéï äòøëéí äúøáåúééí åäîàôééðéí
äëìëìééí ùì äñáéáä ùáúåëä äéà ðúåðä. éù ì÷áì ëðúåï éñåã ùáãåø äðåëçé äîúç äæä
éåñéó ìòåøø òåéðåú áìúé îáåèìú ùì òðéé äîæøç äúéëåï ëìôé ùëðúí äîòøáéú äàîéãä
åäîùâùâú.
ã. î÷åø äúééùáåúé: éùøàì ðúôùú áòéðé äòøáéí áëìì åáòéðé äôìùúéðàéí
áôøè ëîãéðú îúééùáéí. äçååéä ùì äåôòú äéäåãéí îï äéí äéà çååéä èøàåîèéú îëåððú
ìòøáéí ìà îòèéí åìôìùúéðàéí øáéí. äúôéùä ùì éùøàì ë÷åìåðéä æøä åúå÷ôðéú ùî÷åîä
ìà éëéøðä áîøçá äî÷åîé äéà úôéùä òîå÷ä îàåã. éù ì÷áì ëðúåï éñåã ùîé ùøåàéí àú
òöîí ëöã äéìéãé áñëñåê äéùøàìé-äôìùúéðé éâìå äúðâãåú îúîùëú ìîé ùäí øåàéí áäí
îúééùáéí æøéí.
ä. î÷åø 1948: îãéðú éùøàì ÷îä áñòøú îìçîä. îð÷åãú îáè éùøàìéú,
äîìçîä äéúä îìçîú îâï, îìçîä ðâã öáàåú ôåìùéí åðâã ëåçåú î÷åîééí ùùììå àú øòéåï
äîãéðä äéäåãéú åñéøáå ì÷áì àú äçìèú äçìå÷ä ùì äàå"í (181). áôåòì, îìçîú 1948
äîéèä àñåï òì äçáøä äôìùúéðéú. äéà äçøéáä éåúø î-400 ëôøéí, øå÷ðä ëúøéñø òøéí
îúåùáéäï åäôëä àú îøáéú äôìùúéðàéí ìôìéèéí. îìçîú 48' äçøéáä àú øåá øåáä ùì
äöéååéìéæöéä äôìùúéðéú.
äðëáä äéà äçååéä äîëåððú ùì äòí äôìùúéðé. áîå÷ã äæäåú äìàåîéú
äôìùúéðéú ìà òåîã äëéáåù ùì 1967 àìà äàñåï ùì 1948. òì ëï áìéáú ä÷éåí äìàåîé
äôìùúéðé òåîãú ùàéôú äùéáä. ùàéôä æå ÷åãîú áîåáðéí øáéí ìùàéôä ìçéøåú, ìøååçä
åìäâãøä òöîéú. éù ì÷áì ëðúåï éñåã ùùàéôú äùéáä úåñéó ìîìà çì÷ îøëæé áçééí
äôìùúéðééí áòúéã äðøàä ìòéï. éù ìäðéç ùùàéôú äùéáä úâøåí ìëê ùâí àí éåùí ÷õ
ìëéáåù ùì 67', äãáø ìà éáéà ì÷õ äòåéðåú äôìùúéðéú ëìôé îãéðú 1948. îð÷åãú øàåú
ôìùúéðéú, îãéðú éùøàì äéà îãéðä îåðòú-ùéáä ùðåìãä áçèà åîðöéçä àú äçèà áòöí
÷éåîä.
àó òì ôé ùìëàåøä éù äëøä ëìì òåìîéú áëê ùéùøàì äéà îãéðä îàåéîú,
äëøä æå àéðä îéúøâîú ìòîãåú îãéðéåú ÷åð÷øèéåú. áùòä ùä÷äéìä äáéðìàåîéú îàåçãú
áãøéùä äçìèéú ìñééí àú äëéáåù (ùì äôìùúéðàéí) äéà àéðä îòîéãä ãøéùä äçìèéú ãåîä
ìäñéø àú äàéåí (îäéùøàìéí). çåñø ääìéîä áéï äçìèåúéä ùì äúáéòä áòðééï äëéáåù
ìáéï øôéåðä ùì äòîãä áòðééï äàéåí éåöø îöá îñåëï. ìñëñåê äéùøàìé-äôìùúéðé ùðé
òîåãé úååê. àé àôùø ìäúîåãã òí äàçã áìé ìäúîåãã òí äàçø. àé àôùø ìñééí àú
äëéáåù áìé ìäñéø àú äàéåí - äùðééí àçåæéí æä áæä.
äôúøåï äîñåøúé ìàéåí äéä äùìåí. òã ìùðú 2000, äôøãéâîä äéñåãéú ùì
äçééí äîãéðééí áîæøç äúéëåï äéúä äôøãéâîä ùì äú÷ãîåú ì÷øàú ùìåí. âí ëàùø äòéîåú
äéùøàìé-äôìùúéðé äéä àìéí åøöçðé, ääðçä äéúä ùáîå÷ãí àå áîàåçø, áöåøä æå àå
àçøú, áúðàéí àìä àå àçøéí éáåà äòéîåú àì ÷öå áàîöòåú äñëí ùì ùèçéí úîåøú ùìåí.
1967 úîåøú 1948. äñëí ëæä äéä ôåúø àú ùúé äáòéåú áàçú: îùçøø àú äôìùúéðàéí
îäëéáåù åîùçøø àú äéùøàìéí îäàéåí.
ùðú 2000 ðéôöä àú ôøãéâîú äùìåí. äéà àîðí ìà äåëéçä ùäùìåí áìúé
àôùøé, àáì äéà äåëéçä ù÷ééîú àôùøåú ñáéøä îàåã ùàéï ãøê ìôúåø àú äñëñåê
äéùøàìé-äôìùúéðé áàåôï îìà áãåø äðåëçé. àí òã ùðú 2000 äéúä ääðçä äøååçú ùäùìåí
äåà áäéùâ éã, äøé ùîùðú 2000 åàéìê ääðçä äéà ùéù ìäéòøê ìàôùøåú ùäùìåí ìà éåùâ.
öøéê ìùîåø òì äú÷ååä. çåáä ìäùàéø àú äãìú ôúåçä. àñåø ìçãåì îìðñåú. àáì áàåôï
îòùé, øöéðé, äðçú äòáåãä çééáú ìäéåú ùáòùåø ä÷øåá - åàåìé âí áòùåø ùàçøéå - ìà
éäéä àôùøé ìäâéò ìäñëí ùìåí ùéñééí àú äñëñåê äéùøàìé-äôìùúéðé.
àé ìëê éù ëòú öåøê áçùéáä çãùä. éù öåøê ãçåó áàñèøèâéä øáúé çãùä.
àñèøèâéä øáúé àùø àéðä ðùòðú òì äùéç äù÷øé ùì 2000-1993. àñèøèâéä øáúé àùø àéðä
ùåëçú àú äì÷çéí ùì ùðú 2000. àñèøèâéä øáúé àùø îôðéîä àú äðéñéåï ùì 2004-2000.
àñèøèâéä øáúé àùø ìîøåú ëì àìä àéðä îúòìîú îääæãîðåú äðãéøä ùì 2005. àñèøèâéä
øáúé àùø çåæøú àì äî÷åø åîðñä ìäúîåãã áî÷áéì òí ùðé òîåãé äúååê ùì äñëñåê:
äëéáåù åäàéåí.
òðééï äëéáåù áøåø ìîãé: éùøàì çééáú ìôðåú àú îøáéú äùèçéí ùëáùä
áîìçîú ùùú äéîéí. éùøàì çééáú ìôðåú àú øåá ääúðçìåéåú ùä÷éîä áâãä äîòøáéú
åáøöåòú òæä îàæ îìçîú ùùú äéîéí. éùøàì çééáú ìàôùø ìôìùúéðàéí ìä÷éí îãéðú ìàåí
îùìäí áùèçéí ùúôðä. éùøàì çééáú ìôòåì áðçéùåú ëãé ìäîéø àú äîöá çñø äúåçìú ùì
äëéáåù áäñãø ùì ùúé îãéðåú. áùì ùé÷åìéí îåñøééí, ãîåâøôééí, îãéðééí åáéèçåðééí,
äîùê äëéáåù îñëï àú ÷éåîä ùì éùøàì ëîãéðú ìàåí éäåãéú-ãîå÷øèéú äðäðéú
îìâéèéîéåú áéðìàåîéú, îúçåùú öã÷ ôðéîéú åîéëåìú ìäâï òì ÷éåîä åòì ñãøé çééä.
åàåìí, âí ñéåí äëéáåù îñåëï. ñéåí äëéáåù îùîòåúå ðñéâä. áäéðúï
äàéåí òì éùøàì åáäéðúï çîùú î÷åøåúéå, ðñéâä éùøàìéú äéà äúøçùåú øáú ñéëåðéí.
ðñéâä éùøàìéú îùãøú çåìùä àì îåì äàéåí. ðñéâä éùøàìéú îùãøú ëðéòä ììçõ äîúîùê
ùì äàéåí. òì ëï ðñéâä éùøàìéú, ëì ðñéâä éùøàìéú, îòöéîä àú äàéåí. äéà îòöéîä àú
äîåèéååöéä äãúéú ìîçå÷ àú äîãéðä äéäåãéú. äéà îâáéøä àú äîåèéååöéä äìàåîðéú
ìâîã àú äîãéðä äìà-òøáéú. äéà îìáä àú äîåèéååöéä äúøáåúéú ìäìåí áîãéðä äîòøáéú.
äéà îçãùú àú äîåèéååöéä äéìéãéú ìäãåó îï äçåó àú äîãéðä ä÷åìåðéàìéú. äéà îùìäáú
àú äîåèéååöéä äð÷îðéú ùì äîðåùìéí ìò÷åø àú äîãéðä äîðùìú.
ëéååï ùëê, ñéåí äëéáåù îùîòåúå äòöîú äàéåí. áãøëå ìéöåø ñãø çãù,
ðëåï éåúø, îåòã úäìéê ñéåí äëéáåù ìéöåø àé-ñãø. áãøëå ìéöåø îöá ùì éöéáåú
îåñãøú åìâéèéîéú, îåòã úäìéê ñéåí äëéáåù ìéöåø çåñø éöéáåú ÷ùä åîàá÷ îçøéó òì
äìâéèéîéåú. áðéñéåðå ìäáéà ìùéëåê äñëñåê åàåìé àó ìñéåîå, îåòã úäìéê ñéåí
äëéáåù ìäçøéó àåúå. äåà îåòã ìäáéà áò÷áåúéå äúôøöåú ÷ùä ùì àìéîåú.
æå äãéìîä. æå âí äîìëåãú. æä äîìëåã äáñéñé ùéùøàì ðúåðä áå:
ãîåâøôéä îåì èøåø. ìâéèéîéåú îåì àìéîåú. ñëðú äîååú äâìåîä áñøèï äëéáåù ìòåîú
äñéëåï ä÷éåîé äëøåê áðéúåç ìäñøú äâéãåì äñøèðé.
úåëðéú ääúðú÷åú áàä ìòåìí ëãé ìúú îòðä ìîìëåã ùì ëéáåù àå àéåí.
áéñåãå, äîòðä ùì ääúðú÷åú äåà æä: ÷éãåí îäìê îåâáì ì÷øàú ñéåí äëéáåù, ùñéëåðé
äàéåí äâìåîéí áå îåâáìéí àó äí.
ääéâéåï äòåîã îàçåøé úåëðéú ääúðú÷åú äåà ôçåú àå éåúø æä: äîùê
äëéáåù îñåëï. ñéåí äëéáåù áàîöòåú äñãø ÷áò äåà áìúé øöåé åáìúé àôùøé. ñéåí
äëéáåù áàîöòåú äñãø áéðééí øöåé àê áìúé àôùøé. òì ëï äîåöà äéçéã äåà ìðñåú
ìéöåø îöá áéðééí. îöá áéðééí æä ìà éñééí àú äëéáåù, àê éöîöí àåúå. äåà éôçéú àú
äîùà äãîåâøôé åäîãéðé ùäëéáåù îèéì òì éùøàì áìé ìäèéì òìéä îðâã ñéëåðéí ÷éåîééí.
éù äéâéåï øá áäúðú÷åú. åàåìí, éù äéâéåï øá âí ááé÷åøú ääúðú÷åú.
äéâéåï ääúðú÷åú äåà áòé÷øå äéâéåï ùì îåì äëéáåù. ääéâéåï äðâãé äåà áòé÷øå
äéâéåï ùì îåì äàéåí. òì ëï äøàùåï ìà îáèì àú äùðé åäùðé ìà îáèì àú äøàùåï.
ìäéôê: úôéùú îöéàåú éùøä åëåììú çééáú ìëìåì áúåëä äúééçñåú øöéðéú ìúåáðåú äòåî÷
ùáéñåã ùðéäí. äéà çééáú ìäôðéí àú äéâéåï ääúðú÷åú åâí àú ääéâéåï äðâãé åäéà
çééáú ìéöåø ñéðúæä áéðéäí. ø÷ ñéðúæä ëæàú úåëì ìéöåø âéùä ðëåðä åîôåëçú ìñëñåê.
ääúðú÷åú äéà òåáãä ôåìéèéú îåâîøú. âí ùåììéä àîåøéí ìäáéï ùäðæ÷éí
ùúâøåí äëùìúä òåìéí ìàéï òøåê òì äðæ÷éí äîåáìòéí áä. åàåìí, éù ìäéòøê ìàôùøåú
ùäéåí ùìàçø äðñéâä éäéä éåí ÷ùä. áéï ùéìáù ä÷åùé ôðéí àìéîåú åáéï ùéìáù ôðéí
îãéðéåú, äàúâø ùäåà éöéá áôðé éùøàì éäéä àçã: àì îä îçáøéí àú ääúðú÷åú. àéæä
ä÷ùø ðåúðéí ìä. ìòáø àéæä éòã ðòéí îîðä åäìàä. îäå äàåô÷ äçãù ùéùøàì öøéëä
ìäöéá ìòöîä òí úåí äðñéâä îöôåï äùåîøåï åîøöåòú òæä.
äàåô÷ äçãù çééá ìäéâæø îñéðúæä øòéåðéú çãùä. äñéðúæä äæàú çééáú
ìäéåú îáåññú òì äâãø. òì ò÷øåï ääôøãä ùîîîùú äâãø. åàåìí, áî÷áéì äñéðúæä çééáú
ìäúééçñ âí àì äðòùä îòáø ìâãø. äñéðúæä çééáú ìäáèéç ùìâãø úäéä îùîòåú îãéðéú.
ìà òåáãä áøåèìéú ùéùøàì ÷áòä áùèç áàåôï çã-öããé, àìà ÷å úéçåí îåëø äðäðä îâéáåé
áéðìàåîé.
äñéðúæä çééáú ìäúáññ òì ääðçä ùäñëí ÷áò äåà áìúé àôùøé áòúéã äðøàä
ìòéï. æå ääðçä ùì øåá äöéáåø äéùøàìé. åàåìí, áî÷áéì äñéðúæä çééáú ìäôðéí àú
äòåáãä ùàéï îöáé áéðééí çñøé äâãøä îãéðéú. òì ëï ëì ðéñéåï ìéöåø îöá áéðééí
éùøàìé-ôìùúéðé çééá ìäéåú îòåâï áä÷ùø îãéðé ëìùäå. ëì ðéñéåï ìòöá îöéàåú ùàéðä
ëéáåù àê âí àéðä âîø ñëñåê çééá ìäéåú îáåññ òì îåùâ-òì îãéðé åòì ùåøä ùì
ò÷øåðåú äðâæøéí îîðå.
îåùâ äòì äåà äëéáåù åäàéåí. îèøúå äòìéåðä ùì ëì úäìéê îãéðé
éùøàìé-ôìùúéðé äéà ìñééí àú äëéáåù åìáèì àú äàéåí. ìà éòìä òì äãòú
ùäòøáéí-äôìùúéðàéí éçéå úçú ëéáåù. ìà éòìä òì äãòú ùäéäåãéí-äéùøàìéí éçéå úçú
àéåí. òì ëï éù ìååãà ùäîùê äàéåí ìà éðöéç àú äëéáåù åùñéåí äëéáåù ìà éòöéí àú
äàéåí. äà áäà úìéà: ùåí äöòú ôúøåï ùàéðä îúîåããú òí éñåã äëéáåù åòí éñåã äàéåí
ëàçã àéðä ìâéèéîéú. ä÷äéìä äáéðìàåîéú, àùø äòí äéäåãé åäòí äôìùúéðé äí
÷åøáðåúéä ääéñèåøééí, îçåéáú îåñøéú ìùðéäí. äéà îçåéáú äï ì÷éåîä ùì îãéðú ìàåí
éäåãéú-ãîå÷øèéú åäï ìëéðåðä ùì îãéðú ìàåí ôìùúéðéú ãîå÷øèéú.
îúåê îåùâ äòì äæä ðâæø îôòì çìå÷ú äàøõ. îôòì çìå÷ú äàøõ òåîã ìäéåú
äîôòì äìàåîé äîøëæé ùì éùøàì áòùåø ä÷øåá. äîôòì äìàåîé äæä àéðå ðåôì áçùéáåúå
îäîôòì äìàåîé ùä÷éîä éùøàì áãéîåðä. äåà ùé÷áò àú òúéãðå ëàï. äåà ùé÷áò àí éäéä
ìðå òúéã ëàï. äåà ùé÷áò àí ðçéä àå ðîåú.
îôòì çìå÷ú äàøõ îùîòåúå ðëåðåú ìçì÷ àú àøõ éùøàì äîòøáéú âí áäéòãø
ùìåí. åàåìí çìå÷ú äàøõ ììà ùìåí îùîòåúä òéñå÷ áçåîøéí äéñèåøééí øãéåà÷èéååééí.
îùîòåúä ùçøåø ùì àðøâéåú ìàåîéåú åãúéåú àãéøåú - äï àöì éùøàìéí åäï àöì
ôìùúéðàéí. òì ëï îôòì çìå÷ú äàøõ çééá ìäéåú îúåëðï á÷ôéãä. äåà çééá ìäéåú îåöà
àì äôåòì áùåí ùëì åáàåøê øåç. áäéåúå øâéù åâåøìé, îôòì çìå÷ú äàøõ àéðå îåúéø
îøååç øá ìèòåéåú. äåà àéðå ñåáì ôåìéèé÷ä éøåãä åäúìäîåéåú. äåà îçééá îçùáä
òðééðéú, ùéèúéú åëåììú. äåà ãåøù ôéëçåï îöéàåúé àëæøé åãéå÷ îãéðé î÷ôéà ãí.
äîñâøú äøòéåðéú ùì îôòì çìå÷ú äàøõ çééáú ìäéåú îáåññú òì ùáòú
äò÷øåðåú äîáðééí äáàéí:
1. øòéåï çìå÷ú äàøõ òì-ôé âáåì 67' äåà øòéåï ëåìì áòì ùðé îøëéáéí.
äåà îçééá àú éùøàì ìñâú ìâáåì 67' åîçééá àú äôìùúéðàéí ìà ìúáåò ãáø îòáø ìâáåì
67'. ëì òåã äôìùúéðàéí òåîãéí òì úáéòú äùéáä, äí àéðí î÷áìéí àú øòéåï 67'
áëììåúå. ëì òåã æä äîöá, ìà ðéúï ìöôåú ùøòéåï 67' éçééá àê åø÷ àú éùøàì. òì ëï
äòé÷øåï äîáðé äøàùåï ùì îôòì çìå÷ú äàøõ äåà ùðñéâä éùøàìéú áèøí ùìåí ìà úäéä
ðñéâä ìâáåì 67'. ðñéâä ùëæàú úåëì ìäúáöò ø÷ ëàùø äôìùúéðàéí éñúì÷å îúáéòú äùéáä
åø÷ ëàùø éëéøå áàåôï çã-îùîòé áæëåú ÷éåîä ùì îãéðú ìàåí éäåãéú-ãîå÷øèéú áâáåìåú
67'.
2. çìå÷ú äàøõ áèøí ùìåí îùîòåúä äèìú àéåí ÷éåîé òì éùøàì. ëéååï
ùëê, åëãé ìäáèéç àú äâéðåúå åàú éöéáåúå ùì äúäìéê, äòé÷øåï äîáðé äùðé ùì îôòì
çìå÷ú äàøõ çééá ìäéåú æä: ä÷îúä ùì äîãéðä äôìùúéðéú äãîå÷øèéú úéòùä áàåôï ùìà
éäéä áå ëãé ìñëï àú ÷éåîä åàú áéèçåðä ùì äîãéðä äéäåãéú äãîå÷øèéú. áùåí î÷øä ìà
éâáø òøê äøéáåðåú äôìùúéðéú òì òøê ä÷éåí äéùøàìé. ëéååï ùëê, ëì òåã àéï äñëí
ùìåí çúåí, äøéáåðåú äôìùúéðéú áâãä äîòøáéú åáøöåòú òæä çééáú ìäéåú îåâáìú.
îâáìåú äøéáåðåú òì äîãéðä äôìùúéðéú éåñøå àê åø÷ ëàùø äéà ú÷áì àú øòéåï 67'
áëììåúå, úñúì÷ îúáéòåú äùéáä åúçúåí òì äöäøú ÷õ ñëñåê.
3. çìå÷ú äàøõ áèøí ùìåí îùîòåúä ðñéâä éùøàìéú. áúåê ää÷ùø ääéñèåøé
äðåëçé, ðñéâä ëæàú îñåëðú. îòöí èáòä äðñéâä äéùøàìéú îòåøøú àé-ù÷è åîâáéøä àú
çåñø äéöéáåú. òì ëï äòé÷øåï äîáðé äùìéùé ùì îôòì çìå÷ú äàøõ çééá ìäéåú ùàì îåì
öéø ääú÷ãîåú ùì äðñéâä äéùøàìéú çééá ìäéåú öéø äú÷ãîåú ðâãé. ëðâã öéø äååéúåø
çééá ìäéåú öéø úîåøä. àí ðéúï ì÷áì àú äúîåøä îäôìùúéðàéí, äùáç ìàì. àí ìà,
äúîåøä çééáú ìäéðúï òì éãé ä÷äéìä äáéðìàåîéú. åàåìí, äëìì çééá ìäéåú áøåø
åééùåîå îåçìè: àéï ðñéâä éùøàìéú ùàéï ìöãä úîåøä. áäéðúï äîöéàåú äñëñåëéú ëîåú
ùäéà, ðñéâä ììà úîåøä îùîòåúä äéãøãøåú ìîìçîä.
4. äëùì äçîåø áéåúø ùì úäìéê àåñìå äéä áëê ùäåà ìà äéä îáåññ òì
äëøä áæëåéåú äìâéèéîéåú ùì äòí äôìùúéðé åäòí äéäåãé ëàçã. áàåñìå äåëøå ø÷
æëåéåúéäí ùì äôìùúéðàéí. ìà äéúä äëøä áòí äéäåãé, ìà äéúä äëøä áæëåú ääâãøä
äòöîéú ùì äòí äéäåãé åìà äéúä äëøä áéùøàì ëîãéðúå ùì äòí äéäåãé. ëúåöàä îëê
úäìéê àåñìå äéä úäìéê ùáå äôìùúéðàéí ÷éáìå æëåéåú åàéìå éùøàì ÷éáìä äñãøé
áéèçåï. ëê ìà òåùéí ùìåí. ëê âí ìà áåðéí ãå-÷éåí. ëê àé àôùø ìçì÷ àú äàøõ.
ãåå÷à îùåí ùäéà ðòùéú áúðàéí ùì äéòãø ùìåí, çìå÷ú äàøõ çééáú ìäúáññ
òì æëåúå ùì äòí äéäåãé áàøõ. æëåú æå ìà áàä ìôâåò áæëåéåúéäí ùì äôìùúéðàéí, àáì
äéà çééáú ìæëåú áäëøä. ðñéâä éùøàìéú øçáú äé÷ó îäâãä äîòøáéú åîøöåòú òæä úäéä
ëøåëä áò÷éøúí ùì øááåú éäåãéí-éùøàìéí îáúéäí. ò÷éøä æå òìåìä ìéöåø òøòåø òì
æëåúí äèáòéú ùì äéäåãéí ìçéåú áàøõ éùøàì. àú äòøòåø äæä éù ìàæï. ðñéâä éùøàìéú
øçáú äé÷ó òìåìä âí ìòåøø ñô÷åú áãáø òúéãå ùì äáéú äìàåîé äéäåãé. àú äñô÷åú äàìä
éù ìáèì. òì ëï äòé÷øåï äîáðé äøáéòé ùì îôòì ääúðú÷åú çééá ìäéåú ò÷øåï äæëåú.
ðñéâä éùøàìéú îùîòåúéú îäâãä äîòøáéú åîøöåòú òæä çééáú ìäéåú îìååä áäöäøä
áéðìàåîéú áãáø æëåúä ùì éùøàì ìäú÷ééí ëîãéðú ìàåí éäåãéú-ãîå÷øèéú åáãáø
îçåéáåúä ùì ä÷äéìä äáéðìàåîéú ìòí äéäåãé, ìòúéãå åìæëåúå ìäâãéø àú òöîå áîãéðä
îùìå áîåìãúå ääéñèåøéú.
5. äòé÷øåï äîáðé äçîéùé ùì îôòì çìå÷ú äàøõ çééá ìäéåú ò÷øåï äúé÷åï
äôìùúéðé: ääçìèä äéùøàìéú ìçì÷ àú äàøõ áèøí ùìåí îáèàú úé÷åï éùøàìé åîîîùú
àåúå. îùîòåúä ùì äçìèú äçìå÷ä äéà ùéùøàì îúîåããú òí äôúåìåâéä äìàåîéú ùìä.
áöàúä ìáãä ìúäìéê ùì çìå÷ú äàøõ îðñä éùøàì ìäëçéã àú äø÷îä äîîàøú ùì ëéáåù,
äéòãø âáåì åèùèåù îåùâ äøéáåðåú.
ëéååï ùëê, çåáä òì äôìùúéðàéí ìáöò úé÷åï î÷áéì. áñåôå ùì éåí,
äúé÷åï äæä çééá ìäåáéì àåúí ìååéúåø òì úáéòú äùéáä åìäëøä îìàä áæëåúä ùì éùøàì
ìäú÷ééí ëîãéðú ìàåí éäåãéú ãîå÷øèéú áâáåì 67'. åàåìí, òã ùäôìùúéðàéí éâéòå ìëê,
òã ùéàîöå òîãä ùî÷áìú áàåôï òîå÷ àú øòéåï äçìå÷ä åäåôëú àåúí ìùåúó îìà áúäìéê
äçìå÷ä, òìéäí ìáöò úäìéê ùì úé÷åï ôðéîé. áî÷áéì ìäúîåããåúä ùì éùøàì òí
äôúåìåâéä äìàåîéú ùìä, òì äôìùúéðàéí ìäúîåãã òí äôúåìåâéä äìàåîéú ùìäí. òìéäí
ìäîéø àú äàúåñ äùåììðé áàúåñ çéåáé. òìéäí ìäîéø àú ôåìçï äîååú áàäáú çééí.
òìéäí ìòáåø îîöá ðôùé ÷åøáðé ìîöá ðôùé ùì ÷áìú àçøéåú. òì äôìùúéðàéí ìäùàéø
îàçåøéäí àú äàãåìñðèéåú äîäôëðéú åìäåëéç ùäí äáùéìå ìëãé áâøåú ôåìéèéú.
ä÷åðååøñéä äôìùúéðéú çéåðéú áùì ùðé èòîéí. ÷åãí ëì äéà ðçåöä ëãé
ìäáèéç àú òúéãí ùì äôìùúéðàéí òöîí. éäéä äòååì ääéñèåøé àùø ðâøí ìôìùúéðàéí àùø
éäéä, àé àôùø ìäåñéó åìâäåø îòìéå. àé àôùø ìäåñéó åìäúîëø ìàãéí äîåøòìéí
äîéúîøéí îîðå. ìîòðí äí, äôìùúéðàéí çééáéí ìùëåç åìäáøéà. ìùëåç åìáðåú. ìà
ìçéåú ëàùø ôðéäí àì äòáø àìà ëàùø ôðéäí àì äòúéã.
åàåìí ä÷åðååøñéä äôìùúéðéú çéåðéú âí ëãé ìäáèéç àú òúéãí ùì
äéùøàìéí. åëãé ìäáèéç àú îéîåùå ùì úäìéê äçìå÷ä. ëãé ìäáèéç àú éöéáåúä ùì
îöéàåú ãå-îãéðúéú. ëãé ìäáèéç àú òúéãå ùì äîæøç äúéëåï ëåìå.
àí ôìùúéï ìà úäéä ãîå÷øèéú, àí ôìùúéï ìà úäéä áåâøú åøöéåðìéú, àí
ìà úôðéí àú ò÷øåï äàçøéåú åàú îåùâ äôùøä, ìà úäéä ùìååä áàøõ àùø éøåùìéí
áîøëæä. òì ëï, ëãé ìäáèéç ùáî÷áéì ìèéôåì áéñåã äëéáåù ùì äñëñåê éèåôì âí éñåã
äàéåí, òì äôìùúéðàéí ìòáåø ÷åðååøñéä àéãéàåìåâéú, îãéðéú, çáøúéú åîåñãéú.
úô÷éãä ùì ä÷äéìä äáéðìàåîéú äåà ìäáèéç ù÷åðååøñéä ëæàú àëï úúøçù.
6. äòé÷øåï äîáðé äùéùé ùì îôòì çìå÷ú äàøõ äåà äôøãú äàåëìåñééä
äéùøàìéú îäàåëìåñééä äôìùúéðéú úåê áéöåò ùì îäìê ðñéâä î÷éó. îä ùàîåø ìòîåã
ìðâã òéðéäí ùì îòöáé äçìå÷ä äåà òåáãú éñåã àçú. áãåø äðåëçé òéøåá àåëìåñéåú
éùøàìéú-ôìùúéðéú äåà ÷èìðé. òéøåá àåëìåñéåú ìà îàôùø ìéùøàì ìäùúçøø îãôåñ
ääúðäâåú ùì îãéðä ëåáùú. òéøåá àåëìåñéåú àéðå îàôùø ìôìùúéðàéí ìäùúçøø îãôåñ
ääúðäâåú äúìåúé-÷åøáðé. òéøåá àåëìåñéåú éåöø ñéîáéåæä éùøàìéú-ôìùúéðéú îåøáéãéú
àùø ìåëãú àú ùðé äöããéí áîòâì ùì àéáä, ðéöåì åãîéí.
ëãé ìàôùø àú ðéúå÷ äàåëìåñéåú æå îæå - ìôçåú ìîùê ãåø - òì éùøàì
ìáöò ðñéâä îøçé÷ú ìëú. àéï ãé áîäìëé äúðú÷åú îåâáìéí. àéï ãé áðñéâåú î÷åèòåú
åçì÷éåú. àìä àéðï îééöáåú îöá çãù áòì äéâéåï çãù îùìå. àìä àéðï îàôùøåú àú
âéáåùå ùì îøçá ôìùúéðé áø-÷ééîà. ðåñó òì ëê, ãôåñ äðñéâåú äçì÷éåú äáàåú áæå àçø
æå îùååä ìúäìéê àåôé ùì úäìéê ñìàîé. äîèôåøä ùì úäìéê ñìàîé àéðä îéèéáä ìà òí
äéùøàìéí åìà òí äôìùúéðàéí áîäìê çìå÷ú äàøõ.
ëéååï ùëê, úäéä æå èòåú ÷ùä ìäú÷ãí îäúðú÷åú à' ìäúðú÷åú á'
åìäúðú÷åú â'. àçøé ùðòùä îòùä ääúðú÷åú éù ìäú÷ãí îîðå àì îäìê çìå÷ä ëåìì àùø
éîîù àú ò÷øåï äôøãú äàåëìåñéåú åéòöá îöéàåú ùáä éù ùðé îøçáéí ùåðéí: îøçá
éùøàìé åîøçá ôìùúéðé. úäìéê äáéöåò éëåì ìäéåú îãåøâ, àê ò÷øåï äçìå÷ä åúååàé
äçìå÷ä äîéåòã çééáéí ìäéåú îåâãøéí îøàù.
7. äðñéâä äçã-öããéú ùì éùøàì îìáðåï ìéîãä àú ëì îé ùìà äáéï æàú
÷åãí ìëï îäé çùéáåúå ùì âáåì îåëø ìáéèçåï éùøàì. îàæ ùðú 2000 äåëç áâáåì ìáðåï
îä ëåçä ùì äçåîä äáìúé ðøàéú ùì ìâéèéîéåú áéðìàåîéú. äçåîä äáìúé ðøàéú äæàú äéà
àùø îâéðä äéåí òì öôåï éùøàì. äçåîä äáìúé ðøàéú äéà àùø îåðòú àôéìå îàøâåï èøåø
ëîå äçéæáàììä ìéøåú àú àìôé ä÷èéåùåú àøåëåú äèååç ùáøùåúå ìúåê úçåîä äøéáåðé ùì
éùøàì.
ááåàä ìñâú îùèçéí ôìùúéðééí, éùøàì æ÷å÷ä ìçåîä ãåîä. ìà âãø ääôøãä
úîðò éøé úìåì îñìåì òì ëôø ñáà. ìà îëùåì ÷ø÷òé éîðò îú÷ôåú ÷ñàí òì ùãøåú. àê
åø÷ úéçåîä ùì éùøàì áçåîú îâï ùì ìâéèéîéåú áéðìàåîéú éåëì ìáìåí îú÷ôåú èøåø òì
ùèç äîãéðä åòì çéé àæøçéä.
åàåìí, áæéøä äôìùúéðéú, ùìà ëîå áæéøä äìáðåðéú, àéï çåîú îâï ëæàú.
áæéøä äôìùúéðéú, äâáåì äéçéã äîåëø òì éãé ä÷äéìä äáéðìàåîéú äåà âáåì 67'. àê
áâáåì 67' àéï ìéùøàì çééí. ðñéâä éùøàìéú çã-öããéú åîìàä ììà äñëí ìâáåì 67'
îùîòåúä äéòãø äñãøé ôéøåæ åäéòãø ùìéèä éùøàìéú áîøçá äàååéøé äôìùúéðé. ðñéâä
ëæàú úáéà ì÷õ ä÷éåí äéùøàìé.
ôéøåù äãáø äåà ùáæéøä äôìùúéðéú òåîãú éùøàì áôðé ôøãå÷ñ îöîøø.
äâáåì äîàôùø ìä çééí äåà âáåì ìà ìâéèéîé, åàéìå äâáåì äìâéèéîé äåà âáåì ùàéï áå
çééí.
àú äôøãå÷ñ äæä çåáä ìäúéø. äúòìîåúä ùì éùøàì îîðå äéà îòùä ùì áú
éòðä. åàåìí, ääæãîðåú äàçøåðä ìäúéø àú äôøãå÷ñ äéà áøâò ùìôðé äðñéâä. ø÷ áúîåøä
ìðñéâä éùøàìéú îë-90%-80% îùèç äâãä äîòøáéú éäéä ìéùøàì ñéëåé ì÷áì äëøä
áéðìàåîéú îñåéîú á÷å ùàìéå äéà òåîãú ìñâú.
ú÷ãéí ìáðåï ìà éçæåø. ùåí âáåì éùøàìé-ôìùúéðé ùàéðå îåñëí òì
äôìùúéðàéí åàéðå âáåì 67' ìà é÷áì âåùôð÷ä áéðìàåîéú îìàä. ìà éäéä ÷å ëçåì áâãä
äîòøáéú. ìà úäéä äçìèä øùîéú ùì äàå"í òì ÷õ äëéáåù. åàåìí, áúîåøä ìä÷îúä ùì
îãéðä ôìùúéðéú îåâáìú-øéáåðåú, áúîåøä ìðñéâä îîøáéú äâãä äîòøáéú åáúîåøä
ìò÷éøúí ùì øááåú îúééùáéí éùøàìéí îáúéäí, éùøàì øùàéú ìãøåù îä÷äéìä äáéðìàåîéú
ãøéùåú îñåéîåú. äéà øùàéú ìãøåù ù÷å äðñéâä ùìä éåëø ë÷å äâðä òöîéú. äéà øùàéú
ìãøåù ù÷å äðñéâä éåëøæ ë÷å àùø îúåê úçåîå øùàéú éùøàì ìîîù àú æëåúä ìäâï òì
÷éåîä.
æä ìà éäéä ÷ì. äîçéø ùééâáä îéùøàì éäéä âáåä. äîàîõ äîãéðé ùééãøù
éäéä çñø ú÷ãéí. åàåìí ø÷ îúï îòèôú ùì ìâéèéîéåú ì÷å ääôøãä úäôåê àåúå ì÷å
áø-÷ééîà. ø÷ îúï îîã îãéðé ìîòùä çìå÷ú äàøõ éäôåê àåúå ìîòùä äéñèåøé ùì îîù.
ùáòú äò÷øåðåú äîáðééí äììå ùì îôòì çìå÷ú äàøõ îöéòéí ñéðúæä áéï
äâéùä äîòùéú ìäúîåããåú òí äñëñåê ìáéï äâéùä äîãéðéú. ùáòú äò÷øåðåú äàìä îúååéí
úäìéê ùäåà âí çã-öããé åâí ìâéèéîé. âí îçåìì äôøãä åâí îòöá éöéáåú.
áîøëæ äñéðúæä äîåöòú òåîãéí áòöí àøáòä éñåãåú: äôøãä, îúï ìâéèéîöéä
ìäôøãä, îúï úîåøä ìéùøàì áâéï ääôøãä åòîéãä òì ëê ùáî÷áéì ìäôøãä úúøçù úîåøä
ôìùúéðéú ôðéîéú. ò÷øåï ääôøãä, ò÷øåï äìâéèéîéåú åò÷øåï äúîåøä äëôåìä äí òé÷øéä
ùì äñéðúæä. äí àìä ùàîåøéí ìäôåê àú ääúðú÷åú äîåâáìú ìäúðú÷åú øáúé. äí àìä
ùàîåøéí ìúú ìéùøàìéí åìôìùúéðàéí àåô÷ îãéðé îöéàåúé.
ééúëðå ëîåáï ñéðúæåú àçøåú. àôùø ìäòîéã îáðéí îåùâééí àçøéí àùø
éðñå ìäúîåãã áãøê àçøú òí àúâø äçìå÷ä. àáì ðãîä ùàéï ëì ñô÷ áëê ùòåã áèøí
äúðú÷åú éùøàì çééáú ìäéëðñ ìäúãééðåú àéðèðñéååéú òí òöîä. äéà çééáú ìäáäéø
ìòöîä îä ãøëä. îä éòãä. àðä ôðéä îåòãåú
****************************
øùú äîåøéí ìâéàåâøôéä http://geography.boker.org.il
ìôøèéí åîéãò ðåñó òì øùú äîåøéí åòì øùéîú äúôåöä ðà ìôðåú àì
çðä ñéåï hannah@xxxxxxxxxxxx
****************************
Other related posts:
