[orasi] Re: Εννέα ζητήματαγιατην υπεράσπισηκαιανάπτυξητουκράτουςπρόνοιαςστονκαπιταλισμό
- From: Ζώης <zoistot@xxxxxxxxx>
- To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Sun, 18 Jan 2009 14:16:06 +0200
Η θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στα όρια της φτώχιας είναι ή
δεν είναι σε ρεφορμιστική κατεύθυνση;
Φιλικά Ζώης
----- Original Message -----
From: "Kostas Theodoropoulos" <ksteo@xxxxxxxx>
To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
Sent: Sunday, January 18, 2009 1:04 PM
Subject: [orasi] Εννέα ζητήματα γιατην υπεράσπιση καιανάπτυξη τουκράτους
πρόνοιαςστον καπιταλισμό
>Η τοποθέτηση της αριστεράς στα ζητήματα που αφορούν το κράτος πρόνοιας και
>την κοινωνική πολιτική στη σύγχρονη συγκυρία απαιτεί σήμερα περισσότερο από
>ποτέ
> τον αναστοχασμό πάνω στη φύση, τις επιπτώσεις και τα πιθανά όρια του
> φαινόμενου που έχει αποκληθεί κράτος πρόνοιας και περιλαμβάνει τις
> κρατικές λειτουργίες
> και παρεμβάσεις στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης, της υγείας, της
> εκπαίδευσης, της αγοράς εργασίας, της κοινωνικής πρόνοιας, του πολιτισμού,
> της αναψυχής
> καθώς και τους τρόπους με τους οποίους χρηματοδοτούνται οι παρεμβάσεις
> αυτές.
>
> Το κράτος πρόνοιας είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο καθώς σχετίζεται και με
> την οικονομική δραστηριότητα και την πολιτική διαδικασία αλλά και τη
> διαμόρφωση
> της κυρίαρχης ιδεολογίας.
>
> Η διαλεκτική, αντιφατική αλλά και ιστορικά μεταβαλλόμενη φύση του κράτους
> πρόνοιας κάνει αναγκαία τη λεπτομερή διερεύνηση της επιρροής του στις
> οικονομικές
> και κοινωνικές εξελίξεις καθώς διάφορες επιμέρους πτυχές του μπορεί να
> είναι είτε ευνοϊκές είτε δυσμενείς για το κεφάλαιο, την εργατική τάξη ή
> πιθανά και
> για τις δύο κοινωνικές τάξεις κάνοντας έτσι την αποτίμησή του ιδιαίτερα
> δύσκολη.
>
> 1. Τι είναι το κράτος πρόνοιας και τι προκάλεσε την ανάπτυξή του;
>
> α) Είναι λειτουργική συστημική προϋπόθεση και προαπαιτούμενο μιας
> ανεπτυγμένης καπιταλιστικής οικονομίας (η βάση, το ελάχιστο, το κοινό
> στοιχείο) για τους
> σκοπούς της συσσώρευσης κεφαλαίου (με σημαντικό στοιχείο την ομαλή
> αναπαραγωγή της εργασιακής δύναμης από τη μια και τη διατήρηση μιας
> κάποιας διασφάλισης
> της από τους εγγενείς κινδύνους της αγοραίας οικονομίας από την άλλη) και
> της νομιμοποίησης του συστήματος στην αντίληψη των κυριαρχούμενων τάξεων.
>
> β) Είναι επίσης σε κάποιο βαθμό προϊόν κατακτήσεων του εργατικού κινήματος
> και των πολιτικών κομμάτων της εργατικής τάξης (ο βαθμός ανάπτυξης του
> κράτους
> πρόνοιας είναι παντού σχεδόν συνάρτηση του βαθμού ανάπτυξης και οργάνωσης
> του εργατικού κινήματος).
>
> 2. Ο επηρεασμός του κράτους πρόνοιας από τις διεκδικήσεις της εργατικής
> τάξης δεν σημαίνει ότι αυτό λειτουργεί αναδιανεμητικά σε όφελός της και
> των άλλων
> συγγενών κοινωνικών στρωμάτων.
>
> Στο ερώτημα «ποιος πληρώνει τις κοινωνικές δαπάνες» η απάντηση που
> προκύπτει από εμπειρικές μελέτες σε αρκετές χώρες είναι ότι οι φόροι και
> οι ασφαλιστικές
> εισφορές της απασχολούμενης εργατικής τάξης χρηματοδοτούν (και με το
> παραπάνω μάλιστα, αν θεωρήσουμε ότι οι έμμεσοι φόροι επιβαρύνουν τις
> καταναλωτικές
> δαπάνες της εργατικής τάξης) το σύνολο των κρατικών δαπανών που ωφελούν
> την εργατική τάξη (απασχολούμενους και συνταξιούχους) αλλά και τα στρώματα
> του
> εφεδρικού στρατού εργασίας εκτός εργατικού δυναμικού.
>
> Στη μεταπολεμική Ελλάδα ο καθαρός κοινωνικός μισθός (η διαφορά των
> κοινωνικών παροχών σε χρήμα και σε είδος που αποκομίζει η εργατική τάξη σε
> σχέση με τους
> φόρους που πληρώνει) είναι κατά μέσο όρο μηδενικός ή και έντονα αρνητικός
> ανάλογα με τις υποθέσεις που μπορούμε να κάνουμε για το ποιους επιβαρύνουν
> οι
> έμμεσοι φόροι.
>
> Με άλλα λόγια τα δημόσια ελλείμματα από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα (η
> πηγή του σημερινού δημόσιου χρέους) και η μείωση της κερδοφορίας του
> κεφαλαίου
> δεν είχαν να κάνουν με κάποια επιδότηση των καθαρών μισθών μέσω του
> κράτους και της κοινωνικής πολιτικής.
>
> 3. Οι όποιες οριακές κατακτήσεις και βελτιώσεις του βιοτικού επιπέδου των
> μισθωτών εργαζομένων συνέβησαν κατά τη διάρκεια της «χρυσής εποχής» της
> καπιταλιστικής
> συσσώρευσης έγιναν δυνατές χάρις στους μεγάλους ρυθμούς αύξησης της
> παραγωγικότητας της εργασίας, που επέτρεψαν τις αυξήσεις στους
> πραγματικούς μισθούς
> και τις κοινωνικές δαπάνες (από χαμηλά επίπεδα) χωρίς να απειληθεί γιΆ
> αυτό το λόγο η κερδοφορία του κεφαλαίου.
>
> 4. Η περίοδος από το 1980 και έπειτα (η εποχή της νεοφιλελεύθερης
> διαχείρισης του συστήματος) έχει αποτιμηθεί σαν η περίοδος της «μεγάλης
> κάμψης» με διαλείμματα
> όπως αυτό του 1995-2000, της εποχής της «νέας οικονομίας». Ήταν μια
> περίοδος στασιμότητας με χαμηλούς ρυθμούς αύξησης της παραγωγικότητας της
> εργασίας
> (η ειδοποιός διαφορά με τη «χρυσή εποχή») διαδοχικά μειούμενους ανά
> δεκαετία ρυθμούς ανάπτυξης, συσσώρευσης κεφαλαίου, στάσιμους ή και
> μειούμενους πραγματικούς
> μισθούς, στάσιμες κοινωνικές δαπάνες σαν ποσοστό του ΑΕΠ και καθαρό
> κοινωνικό μισθό σε χαμηλά επίπεδα κυρίως λόγω της αντικυκλικής του
> συμπεριφοράς του
> και των αυξημένων αναγκών για κοινωνικές δαπάνες (συντάξεις γήρατος,
> επιδόματα ανεργίας κ.λπ.). Πάντως η αποχώρηση του κράτους από το πεδίο της
> κοινωνικής
> προστασίας ήταν σχετικά περιορισμένη (παρατηρείται περισσότερο στους
> τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας), επειδή πάντοτε υπάρχει (εκτός από
> την ανάγκη
> νομιμοποίησης του συστήματος) η απαίτηση ενός ελάχιστου επιπέδου
> κοινωνικών υπηρεσιών / δαπανών για την αναπαραγωγή της εργασιακής δύναμης
> έτσι ώστε να
> είναι εκμεταλλεύσιμη από το κεφάλαιο.
>
> Στην κρίση που έχει ξεσπάσει είναι η πρώτη ευκαιρία για το κράτος πρόνοιας
> να λειτουργήσει σαν πραγματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας και φαίνεται
> ότι δεν
> μπορεί να επιτύχει αυτόν τον σκοπό. Πάντως, καθώς ποτέ δεν λειτούργησε
> αναδιανεμητικά υπέρ της εργατικής τάξης, είναι δύσκολη η δραστική
> υποχώρησή του
> και η μεγάλη μείωση του καθαρού κοινωνικού μισθού σε συνθήκες οικονομικής
> στασιμότητας.
>
> Οι διαμαρτυρίες για «αποδόμηση» του κράτους πρόνοιας μάλλον έχουν να
> κάνουν με την απογοήτευση από τη μη πραγμάτωση ενός «ποιοτικά διαφορετικού
> καπιταλισμού
> με ανθρώπινο πρόσωπο».
>
> 5. Κατά τη διάρκεια της «οικονομικής κάμψης» η ανάκαμψη της κερδοφορίας
> ήταν μόνο μερική και βασισμένη στην αύξηση του ποσοστού υπεραξίας. Οι
> χαμηλοί ρυθμοί
> αύξησης της παραγωγικότητας μεταφράστηκαν σε μέτρια ανάκαμψη του ποσοστού
> κέρδους και χαμηλούς ρυθμούς επένδυσης, συσσώρευσης κεφαλαίου, ανάπτυξης.
>
> Έτσι το περιθώριο για αύξηση των κοινωνικών δαπανών και του κοινωνικού
> μισθού (όπως και του αγοραίου μισθού) ήταν περιορισμένο έως μηδενικό.
>
> 6. Κατά τη διάρκεια της παντοκρατορίας του νεοφιλελευθερισμού η ισχυρή
> τάση για ιδιωτικοποιήσεις και (επαν)εμπορευματοποίηση συλλογικά
> παρεχόμενων υπηρεσιών
> σε κλάδους όπως αυτοί της υγείας και της εκπαίδευσης είχαν επίσης να
> κάνουν (και αποτελούσαν έμμεση απόδειξη γι' αυτό) με τη μερική ανάκαμψη
> της κερδοφορίας
> και την ανάγκη του συστήματος για μεγαλύτερη μάζα υπεραξίας.
>
> 7. Η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση οφείλεται στις ιδιομορφίες και
> αντιφάσεις της καπιταλιστικής συσσώρευσης που καλύφθηκαν εν μέρει την
> τελευταία
> δεκαετία από την επέκταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του
> δανεισμού των νοικοκυριών. Καθώς η σημερινή κρίση δεν μπορεί να αποδοθεί
> όπως αυτή της
> δεκαετίας του 1970 στους υψηλούς μισθούς ή / και στις υψηλές κοινωνικές
> δαπάνες για την εργατική τάξη αποτελεί προνομιακό πεδίο παρέμβασης για την
> αριστερά
> και το εργατικό κίνημα καθώς φαίνεται να αναδεικνύει πλέον τη συνολική
> αποτυχία του συστήματος.
>
> 8. Επιπλέον, η χρονική υστέρηση της ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας στην
> Ελλάδα και οι καταφανείς δομικές αδυναμίες του συντέλεσαν στο να μην έχει
> δυσφημισθεί
> με τις συνήθεις συντηρητικές κριτικές που αφορούν α) τη διαμόρφωση ενός
> ευάριθμου κοινωνικού στρώματος που αναπαράγεται αποκλειστικά μέσω των
> δαπανών του
> κράτους πρόνοιας β) την παρέμβαση στην αγορά εργασίας με επιδόματα
> ανεργίας μεγάλης διάρκειας και ύψους τα οποία υποτίθεται ότι δημιουργούν
> δυσκαμψίες
> στην αγορά εργασίας με αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και την
> ανάπτυξη.
>
> 9. Η αριστερά θα πρέπει να αναζητήσει και να προτείνει «μη ρεφορμιστικές
> μεταρρυθμίσεις» στην κατεύθυνση της επέκτασης του συλλογικού και του
> περιορισμού
> των αγοραίων καταναγκασμών και της κυριαρχίας του κεφαλαίου στην κοινωνική
> ζωή.
>
> Επειδή η εργατική τάξη έχει πληρώσει με τους φόρους της για τις κοινωνικές
> δαπάνες που την αφορούν δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρό οικονομικό
> αντεπιχείρημα
> για την επέκταση της δημόσιας σφαίρας σε βάρος του μηχανισμού της αγοράς.
>
> Η κατάσταση στους τομείς της υγείας και της παιδείας μπορεί εύκολα να
> δικαιολογήσει τη διεύρυνση της κρατικής δραστηριότητας στις παρούσες
> συνθήκες με παράλληλη
> μείωση των πολεμικών δαπανών.
>
> Η θέσπιση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στο όριο της απόλυτης
> φτώχειας στην κατεύθυνση της αποεμπορευματοποίησης της εργασιακής δύναμης
> δικαιολογείται
> απόλυτα σαν μέσο για τη μείωση της πολύ υψηλής για τα διεθνή δεδομένα
> σχετικής φτώχειας.
>
> Αυτά όμως μπορεί να είναι «μη ρεφορμιστικές μεταρρυθμίσεις» μόνο αν ο
> δημόσιος τομέας ταυτόχρονα μετασχηματίζεται ριζικά και απαλλάσσεται από
> τις εγγενείς
> ασθένειές του.
>
> Πρέπει να είναι φανερό ότι η επέκταση του δημόσιου τομέα είναι ένα βήμα
> για μια διαφορετική οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας και όχι
> απλώς μια
> επέκταση της κρατικής γραφειοκρατίας, ιδιαίτερα σήμερα όπου τα όποια
> ευνοϊκά μέτρα για την εργατική τάξη και τα άλλα κοινωνικά στρώματα που
> αποτελούν την
> «πελατεία» του κράτους πρόνοιας αναγκαστικά θα λειτουργήσουν σε βάρος της
> κερδοφορίας του κεφαλαίου.
>
> Αυγή 18/01/2009
>
> http://www.avgi.gr
>
> _____________________
>
> orasi mailing list
> διαβάστε για αυτή την λίστα και τα θέματα που συζητά στο
> //www.freelists.org/webpage/orasi
>
> Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το δουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
> στείλτε email στην διεύθυνση
> orasi@xxxxxxxxxxxxx
>
> Για να διαγραφείτε από αυτή την λίστα μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να
> στείλετε email στην διεύθυνση
> orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
> και στο θέμα γράψτε unsubscribe.
>
> Το αρχείο της λίστας βρίσκεται στο
> //www.freelists.org/archives/orasi
>
> ______________
>
>
>
>
--------------------------------------------------------------------------------
Internal Virus Database is out of date.
Checked by AVG - http://www.avg.com
Version: 8.0.175 / Virus Database: 270.9.10/1810 - Release Date: 24/11/2008
2:36 μμ
_____________________
orasi mailing list
διαβάστε για αυτή την λίστα και τα θέματα που συζητά στο
//www.freelists.org/webpage/orasi
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το δουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Για να διαγραφείτε από αυτή την λίστα μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να στείλετε
email στην διεύθυνση
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
και στο θέμα γράψτε unsubscribe.
Το αρχείο της λίστας βρίσκεται στο
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
Other related posts:
