P E R S U I T N O D I G I N G Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) --------------------------------------------------------------------------------------------------- Donderdag 19 december 2013 09.15 - 12.15 uur Space Expo, Keplerlaan 3, Noordwijk Lancering ruimtetelescoop Gaia voor nieuwe ‘reisgids door de Melkweg’ Met hooggespannen verwachtingen kijken Nederlandse bedrijven en astronomen uit naar de ochtend van donderdag 19 december. Dan wordt ESA's nieuwe ruimtetelescoop Gaia gelanceerd vanuit Kourou, Frans Guyana. TNO, Dutch Space en Bradford leverden cruciale bijdragen aan de telescoop, die de komende jaren een ongekend nauwkeurige 3D kaart gaat maken van een miljard sterren in ons melkwegstelsel. Verwacht wordt dat Gaia talloze nieuwe hemellichamen zal ontdekken, waaronder exoplaneten en planetoïden. Gaia bekijkt een miljard sterren in vijf jaar tijd gemiddeld zeventig keer. Tijdens deze 'volkstelling' van onze Melkweg legt Gaia de positie, beweging, helderheid, temperatuur en compositie van sterren vast met een nauwkeurigheid die nooit eerder werd vertoond in de ruimte. Gaia is zelfs zo gevoelig dat hij de diameter van een mensenhaar zou kunnen meten op duizend kilometer afstand. Met de wetenschappelijke gegevens die de ruimtetelescoop terug naar de aarde stuurt, willen wetenschappers - naast nieuwe hemellichamen ontdekken - ook prangende vragen beantwoorden over de ontstaansgeschiedenis van ons Melkwegstelsel en de rol die donkere materie speelt in het heelal. Nederlandse ruimtetechnologie Gaia werkt met twee optische telescopen die superstabiel moeten zijn om de 3D kaart van de Melkweg te kunnen maken. TNO bouwde onder meer Gaia BAM, een geavanceerd systeem van silicium carbide dat met spiegels en een laser zelfs de kleinste afwijking in de telescoop signaleert, zodat ervoor gecorrigeerd kan worden. Dutch Space ontwikkelde software en hardware om verschillende onderdelen van de Gaia ruimtetelescoop voor vertrek naar de ruimte te testen. En Bradford bouwde drie fijne zonnesensoren die helpen bij de positionering van de ruimtetelescoop in de ruimte. Revolutie in de sterrenkunde Ook Nederlandse astronomen kijken uit naar de lancering van Gaia. Ze verwachten dat gegevens van de telescoop een revolutie in de sterrenkunde teweeg gaan brengen. De toponderzoekschool NOVA is een van de partners in het Gaia Data Processing and Analysis Consortium (DPAC), dat de gegevens geschikt maakt voor wetenschappelijk onderzoek. Astronoom Anthony Brown van de Universiteit Leiden is op dit moment voorzitter van de DPAC. Programma: 09.15 uur Ontvangst met koffie en thee 09.45 - 09.50 uur Welkom door Joost Carpay, Netherlands Space Office 09.50 - 10.00 uur Toelichting lancering door Juan de Dalmau, ESA 10.00 - 10.12 uur Countdown naar de lancering 10.12 uur Lancering! 10.15 - 10.40 uur Overview ESA missie Gaia (René Laureijs, ESA) 10.40 - 11.05 uur Sterrenkundige revolutie met Gaia (Simon Portegies Zwart, Sterrewacht Leiden) 11.05 - 11.30 uur Technische hoogstandjes van Gaia (Wim Gielesen, TNO) 11.30 - 12.00 uur Bezoek tentoonstelling 12.00 uur Verklaring ESA over succesvolle lancering 12.15 uur Einde Aanmelden: Vertegenwoordigers van de media zijn donderdag 19 december van harte welkom om de lancering van de ruimtetelescoop Gaia live te volgen bij Space Expo in Noordwijk. Het evenement wordt georganiseerd door het NSO, TNO, NOVA en ESA. Vooraf aanmelden kan bij Jasper Wamsteker (Netherlands Space Office, j.wamsteker@xxxxxxxxxxxxxx, 06 52525914) Meer informatie: Over de lancering en het evenement: www.astronomie.nl/gaia Gaia BAM: http://sci.esa.int/gaia/50207-gaia-basic-angle-monitor-delivered-for-integration/ Gaia web portal: http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Gaia --------------------------------------------------------------------------------------------------- Met vriendelijke groet, Drs. Marieke Baan Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) NOVA Informatie Centrum Science Park 904 1098 XH Amsterdam T +31(0)20-5257480 F +31(0)20-5257484 M +31(0)6-14322627 www.astronomie.nl