Persbericht
15 februari 2016
Embargo tot maandag 15 februari 2016, 17:00u
Zwangeren die meer dan driemaal per week vis eten krijgen baby’s met een
snellere groei in de eerste levensjaren, en een hoger risico op
overgewicht als kleuter. Dit blijkt uit internationaal onderzoek waaraan
ook veel Nederlandse gezinnen hebben meegedaan, gepubliceerd in het
wetenschappelijke tijdschrift JAMA Pediatrics.
Vis is een bekende bron van zogenaamde persistente (niet of zeer slecht
biologisch afbreekbare) organische verontreinigende stoffen in onze
voeding (persistent organic pollutants, POP’s). Deze stoffen hopen zich
op in de voedselketen en uiteindelijk in de mens. Sommige van deze
stoffen hebben een hormoonverstorende werking die mogelijk bijdraagt aan
het ontstaan van overgewicht. Om de inname van deze en andere
verontreinigende stoffen zoals kwik te beperken bevelen de Amerikaanse
autoriteiten aan om niet meer dan drie porties vis per week te eten. In
Nederland beveelt het Voedingscentrum aan om minstens tweemaal per week
vis te eten. Het is niet goed bekend welke hoeveelheid en soort vis
optimaal is voor zwangeren met het oog op de groei en ontwikkeling van
hun kind.
Onderzoeker dr. Leda Chatzi van de Universiteit van Kreta (Griekenland)
en medeauteurs hebben gegevens samengebracht uit langlopende onderzoeken
in tien Europese landen en de Verenigde Staten. Hierin is de groei van
de kinderen van ruim 26.000 zwangeren gevolgd tot de leeftijd van 6
jaar. De Nederlandse geboortecohortonderzoeken die bijdroegen aan deze
studie waren: KOALA (Universiteit Maastricht, www.koala-study.nl [1]),
Generation R (Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, www.generationr.nl
[2]), ABCD (Academic Medical Centre, Amsterdam, www.abcd-studie.nl [3])
en PIAMA (Universiteit Utrecht en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en
Milieu, piama.iras.uu.nl [4]). De eerste auteur, Nikos Stratakis, is
promovendus bij de afdeling Complexe Genetica van de Universiteit
Maastricht.
De gemiddelde inname van vis door zwangeren varieerde tussen de
onderzoeksregio’s van een halve portie per week in België tot
viereneenhalve portie per week in Spanje. Hoge vissiname werd
gedefinieerd als meer dan driemaal per week, lage visinname als éénmaal
per week of minder, en matige visinname er tussenin. De vier deelnemende
Nederlandse onderzoeken lieten ook onderling nog grote verschillen zien,
maar de meeste zwangeren in Nederland zitten toch aan de lage of matige
kant. Bijna een derde van alle onderzochte baby’s waren snelle groeiers
in de eerste twee levensjaren, terwijl overgewicht voorkwam bij 19% van
de kinderen op 4-jarige leeftijd en 15% op 6-jarige leeftijd.
Zwangeren met een hoge visinname (>3 keer per week) kregen kinderen die
op 2-, 4- en 6-jarige leeftijd een hogere Body Mass Index (BMI) hadden
dan zwangeren met een lagere visinname. Hoge visinname was ook
geassocieerd met een hogere kans op snelle groei in de eerste twee
levensjaren, en een hogere kans op overgewicht op 4- en 6-jarige
leeftijd, vergeleken met zwangeren met een lage visinname. Deze
verschillen waren meer uitgesproken bij meisjes dan bij jongens.
Milieuverontreiniging van vis zou een verklaring kunnen bieden voor het
verband tussen hoge visinname tijdens de zwangerschap en het risico op
overgewicht bij kinderen, zo schrijven de auteurs van het artikel. Er
werden geen duidelijke verschillen aangetoond tussen effecten van vette
vis, magere vis en ander zeevoedsel (inktvis, schaal- en schelpdieren).
De gegevens waren niet gedetailleerd genoeg om uitspraken te doen over
verschillen tussen zoetwater- of zeevis, specifieke soorten vis, of
bewaar- en bereidingswijzen. Bovendien is er een gebrek aan
gedetailleerde informatie over de gehaltes aan persistente organische
verontreinigende stoffen in vis in de onderzoekspopulaties. Daarom, zo
schrijven de auteurs, blijft het speculeren of de verdachte
verontreinigende stoffen daadwerkelijk een rol spelen bij het gevonden
verband tussen visinname en overgewicht.
De auteurs concluderen dat hun bevindingen de huidige Amerikaanse
gezondheidsrichtlijnen bevestigen voor het eten van vis. Ook de
Nederlandse aanbeveling voor zwangeren van het Voedingscentrum blijft
aan de veilige kant: tweemaal per week vis
(www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-kind-en-ik/zwanger/gezond-eten-tijdens-de-zwangerschap.aspx
[5]).
Noot voor de pers:
Voor meer informatie over de inhoud van dit persbericht, of contact met
de auteurs verbonden aan de Universiteit Maastricht, kunt u terecht bij
Caroline Roulaux, persvoorlichter UM, tel. 043 388 5229, e-mail
caroline.roulaux@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx [6].
Contactgegevens corresponding author: Leda Chatzi, M.D., Ph.D., email
lchatzi@xxxxxxxxxx [7]
Link naar het artikel (na embargo):
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/AyQM8M0OS9JK3IVzC89adg/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[8]
JAMA Pediatr. Published online February 15, 2016.
doi:10.1001/jamapediatrics.2015.4430.
De afdeling Marketing and Communications van de UM is bereikbaar via 043
388 5222, e-mail pers@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx [9]. Voor urgente zaken
buiten kantooruren: 06 4602 4992. De persberichten van de Universiteit
Maastricht staan op internet: www.maastrichtuniversity.nl/pers [10]. Zie
ook het Webmagazine [11] voor interessant onderzoek aan de UM en volg
ons op Twitter: @MaastrichtU.
Aanvullende informatie
• Advies van het Voedingscentrum over het eten van vis voor zwangeren:
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/y3maY4o_9uRhmZt53Qs4yQ/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[5]
• Europees advies over visinname voor zwangeren en andere kwetsbare
groepen:
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/MsWoq2xBJ5HAzAWm+mwweA/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[12]
• Persistent Organic Pollutants:
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/F1bssDSnKitNx+qmDcI0Hg/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[13]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/JPGAszB8qtD6yzBL1ORQnA/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[14]
• Hormoonverstorende stoffen:
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/jHpd_ATxOSsKYucjZVL4CA/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[15]• BMI (Body Mass
Index: lichaamsgewicht gedeeld door het kwadraat van de lichaamslengte
(een maat voor overgewicht en vetzucht)
[1]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/Lcitr_i6AHOMMkFupvQcRQ/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[2]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/AvhJcx5l2r+sANq5w2Lr1A/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[3]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/gpIWohuPgM_DaelKjSv26g/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[4]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/OZ2CzJEiSmjem7hLXm8CTw/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[5]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/D+CU9VE19UGPyixnno06Ag/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[6] mailto:caroline.roulaux@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
[7] mailto:lchatzi@xxxxxxxxxx
[8]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/RaEhdnP6i1ibNzH60+gC_w/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[9] mailto:pers@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
[10]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/IhXAj__JdBQOrl9tUD5aeg/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[11]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/Lchggy_0EeR4DpeURfAKyA/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[12]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/dNk4ZNGgBhefjlGTFvSYzg/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[13]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/5M8UV_1DF1gqoTAOPgtXfg/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[14]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/gmao64XgbijfjCwTUbc8Lw/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
[15]
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/lVU1UFOpH_+crZRGEJnd_A/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
Deze e-mail bevat inhoud die niet in zijn geheel getoond kan worden. Via
onderstaande link kan het volledige bericht in een browser worden geopend.
Bekijk de nieuwsbrief online:
http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public//r/_4KpJiZOO+SJFZUGIFNL8w/SQkp36yfy2Rjltor2B1WTQ/Lp6R1B5+diLpphX2TIMN4Q
Met vriendelijke groet,
Maastricht University
P.O. Box 616 | 6200 MD Maastricht | The Netherlands