13 maart 2017
'Initiatiefwet Waardig Levenseinde rammelt'
Het D66-wetsvoorstel Waardig Levenseinde is slecht onderbouwd en innerlijk
tegenstrijdig. Dat stelt hoogleraar Politieke Filosofie Paul Nieuwenburg in
zijn oratie op 17 maart.
Lijden aan een voltooid leven
D66 wil ouderen van 75 jaar en ouder de mogelijkheid bieden om voor een
waardige en zelfgekozen dood te kiezen als zij ‘lijden aan een voltooid leven’.
Daarom lanceerde de partij eind 2016 een initiatiefwetsvoorstel Wet toetsing
levenseindebegeleiding van ouderen op verzoek. Volgens de Leidse politicoloog
Paul Nieuwenburg is het wetsvoorstel op meerdere punten vaag en tegenstrijdig.
Onduidelijk gezag levenseindebegeleider
Dat geldt bijvoorbeeld voor de rol van de levenseindebegeleider. Deze moet na
‘uitvoerige en indringende gesprekken’, aldus de Memorie van Toelichting,
toetsen of de aanvrager het leven wil beëindigen omdat deze het leven als
voltooid beschouwt. In dezelfde Memorie van Toelichting staat echter ook dat
mensen van 75 jaar en ouder zelf kunnen beoordelen of hun leven voltooid is, en
dat uiteindelijk ieder mens dat alleen over zijn of haar eigen leven kan
bepalen. Het gezag van de levenseindebegeleider is door deze tegenstrijdigheid
niet duidelijk, meent Nieuwenburg. ‘Dat zou wel moeten, want de
levenseindebegeleider lijkt het laatste woord over het voltooid leven te
hebben.’
Joseph Raz verkeerd geciteerd
Deze toetser zou moeten weten wat een voltooid leven eigenlijk is, maar dat
wordt volgens de hoogleraar niet duidelijk uitgelegd in het wetsvoorstel. De
Memorie van Toelichting omschrijft mensen met een voltooid leven als diegenen
die hun levensverhaal niet meer kunnen vormgeven vanwege een gebrekkige
lichamelijke conditie. De metafoor van de biografie wordt ook gebruikt in een
verkeerd overgenomen citaat van de bekende politiek filosoof Joseph Raz,
constateert Nieuwenhuis. In de memorie staat: ‘de definitie van autonomie van
de filosoof Joseph Raz is ‘auteur zijn van je leven’.’ Een belangrijk woord
ontbreekt echter: Raz stelde in zijn boek The Morality of Freedom (1986)
namelijk dat ‘de autonome persoon ten dele de auteur is van zijn leven’.
Wetsvoorstel creëert desillusie
Ten dele of geheel auteur zijn van je leven is een belangrijk verschil,
benadrukt Nieuwenburg. Je kunt intelligent zijn en een onafhankelijke geest
hebben, maar toch niet volledig de regie hebben door bijvoorbeeld ziekte of
onvoorspelbare factoren. Als je dat accepteert kun je beter omgaan met
tegenslagen en imperfecties. ‘Het wetsvoorstel suggereert echter dat dat wij de
volledige controle hebben over de biografie van ons leven en dat onze biologie
daar pas aan het eind van ons leven een probleem oplevert. Wie deze illusie
koestert is voorgeprogrammeerd om gedesillusioneerd te raken.’
Voorwaarden scheppen voor autonoom leven
Het wetsvoorstel impliceert dat het goede leven het autonome leven is, aldus
Nieuwenburg. ‘De staat zou daarom juist voorwaarden moeten scheppen voor een
autonoom leven, niet die voor een autonome dood. De politieke theorie van het
voltooid leven in dit voorstel rammelt op meerdere punten en riekt naar
innerlijke tegenstrijdigheid. Een wet over leven en dood mag daar niet op
gebaseerd zijn.’
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie:
Prof.dr. P. Nieuwenburg
+31 71 527 1983 | [pnieuwenburg@xxxxxxxxxxxxxxxxx]
Inès van Arkel
+31 71 527 3282 | [i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx]
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden voor persberichten van de Universiteit Leiden
http://persberichten.cmail19.com/t/d-u-hdtykjl-ttiidiuyu-o/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
