TU Delft en KNMI bestuderen invloed van bosbranden op wolken en klimaat vanaf
Ascension Island
De invloed van bosbranden op wolkenvorming en klimaatverandering. Dat is in het
kort wat een internationaal team van wetenschappers gaat monitoren vanaf
Ascension Island in de Atlantische Oceaan. In september gaat onderzoeker Martin
de Graaf (TU Delft en KNMI) daar wolkenvorming bestuderen via lidar (radar met
laserlicht).
Lidar
In september vindt de grote meetcampagne CLARIFY-2016 (CLoud-Aerosol-Radiation
Interactions and Forcing: Year 2016) plaats boven het zuiden van de Atlantische
Oceaan. Dit om de invloed van bosbranden op wolkenvorming en het klimaat te
onderzoeken. Een team van wetenschappers uit het Verenigd Koninkrijk, de VS,
Frankrijk en Nederland zal met behulp van satelliet-, grond- en
vliegtuigmetingen de eigenschappen van wolkendruppeltjes en rook gedetailleerd
in kaart brengen.
[Caeli]
Lidar 'Caeli' in Cabauw
‘Wetenschappers van de TU Delft, KNMI en Wageningen UR doen op Ascension
Island, midden in de oceaan, metingen aan wolkeneigenschappen met een
zogenoemde lidar (radar met laserlicht). Deze metingen kunnen samen met de
vliegtuigmetingen inzicht geven hoe wolkendruppeltjes veranderen onder de
aanwezigheid van kleine asdeeltjes’, zegt onderzoeker Martin de Graaf van de TU
Delft en het KNMI.
Condensatiekern
Wolken en wolkendruppels ontstaan als er voldoende vocht aanwezig is in de
lucht, de temperatuur onder het condensatieniveau daalt (bijvoorbeeld als de
lucht stijgt en de temperatuur afneemt) en er een zogenoemde condensatiekern
aanwezig is. ‘Een druppeltje ontstaat namelijk bijna nooit spontaan, maar op
een heel klein deeltje zoals een zoutkristalletje of bijvoorbeeld een
asdeeltje’, licht De Graaf toe.
‘Boven de Atlantische Oceaan heb je een speciaal geval: er zijn namelijk heel
veel deeltjes aanwezig in de vorm van rook van bosbranden in Afrika, die
ontstaan tijdens de droge periode van de moesson. Afrika produceert tot wel 50%
van de wereldwijd aanwezige rook uit vegetatiebranden en is daarmee veruit de
grootste bron. De piek van branden en rook is in augustus en september.’
[Ascii]
Figuur: Gemiddelde wolkenfractie (blauwe lijnen) en rookdikte (Aerosol Optical
Depth (AOD), gekleurde intervallen) over de zuid-Atlantische Oceaan in
september, en aantallen vegetatiebranden in Afrika.
Ideale studieplek
Wanneer deze rook zich vanaf het continent over de oceaan verspreidt, ontstaat
een speciale situatie: de oceaan is op deze plek bijna altijd bedekt met
wolken, omdat het zeewater ten westen van het continent erg koud is. Op deze
plek bereikt koud, diep water het oppervlak, waardoor de atmosfeer erboven koud
en vochtig is en wolken makkelijk ontstaan.
‘Hierdoor is dit de ideale plek om wolkenvorming te bestuderen onder invloed
van veranderende concentraties rook. De aardse atmosfeer is altijd voor zo’n
60% bedekt met wolken, en een verandering daarin zou aanzienlijke
klimaatgevolgen hebben, omdat wolken een zeer belangrijke temperatuurregulator
zijn in het klimaat.’
De verwachte effecten van de rook op wolkenvorming zijn echter zeer
uiteenlopend en beïnvloeden elkaar. Daardoor is het lastig om deze effecten te
isoleren en te begrijpen hoe groot de invloeden zijn. De meetcampagne moet
wetenschappers derhalve meer grip geven op de verschillende effecten en een
nauwkeuriger beeld geven van de interacties tussen wolken, straling en kleine
deeltjes, iets dat tot nu toe in klimaatmodellen relatief grote
onnauwkeurigheden oplevert.
Meer informatie
Martin de Graaf: 015 2782574,
M.deGraaf@xxxxxxxxxx<mailto:M.deGraaf@xxxxxxxxxx>,
http://staff.tudelft.nl/en/M.deGraaf/
Over CLARIFY-2016: http://gtr.rcuk.ac.uk/projects?ref=NE/L013746/1
Wageningen UR student Jessica Brown - zij gaat mee naar Ascension Island - gaat
vanaf maandag 29 september een week lang de laatste voorbereidingen, de reis en
de eerste dagen ter plekke verslaan via #theweekof op het Instagram-account van
de TU Delft: https://www.instagram.com/tudelft/
Adviseur wetenschapscommunicatie TU Delft Roy Meijer, 015 2781751,
r.e.t.meijer@xxxxxxxxxx<mailto:r.e.t.meijer@xxxxxxxxxx>