NSO Persbericht 7 juni 2011 Onderzoek naar oriëntatie in vallend vliegtuig Door proefpersonen in een 'vallend vliegtuig' opdrachten te laten doen, proberen onderzoekers van TNO en de Universiteit Utrecht er achter te komen hoe mensen zich oriënteren bij andere zwaartekrachtsniveaus. De kennis komt van pas bij het trainen van straaljagerpiloten, maar ook bij de voorbereiding van eventuele bemande ruimtereizen naar de maan of naar Mars. Het onderzoek wordt ondersteund vanuit het NSO. 'Ik verheug mij er erg op, ik ben wel een thrillseeker', zegt Ksander de Winkel, promovendus aan de Universiteit Utrecht. Deze week maakt hij een aantal duikvluchten in een speciaal vliegtuig, samen met zijn begeleider van TNO, Eric Groen en enkele proefpersonen. Het vliegtuig, een Airbus 300 van Novespace en ESA, creëert door de duikvluchten aan boord gewichtloze omstandigheden. Het bijzondere is dat deze keer ook zwaartekrachtsniveaus zoals die op de maan en op Mars heersen nagebootst worden. De proefpersonen krijgen een helm op met een scherm voor hun ogen waarop tafereeltjes geprojecteerd worden. Met behulp van een paar knopjes moeten de proefpersonen een streepje rechtop positioneren. 'Het is op zich geen moeilijke taak', aldus De Winkel. 'Maar door de gewichtloosheid zetten we de proefpersonen bewust op het verkeerde been.' Evenwichtsorgaan Normaal gesproken heeft iedereen een gezond besef van wat boven is en wat beneden, en hoe je zelf georiënteerd bent. Maar hoe komt dat besef tot stand? Daar gebruiken we eigenlijk drie factoren voor, volgens De Winkel. 'Ten eerste hebben we onze kennis en ervaring: wij bevinden ons meestal met het hoofd boven en de voeten beneden. Daarnaast hebben we visuele informatie: lampen hangen aan het plafond en planten staan op de vloer. En dan is er nog de oriëntatie van de zwaartekracht, die we waarnemen met ons evenwichtsorgaan.' Het brein destilleert uit alle beschikbare infromatie één uiteindelijke, bewuste, waarneming. De Winkel en zijn collega's willen nu weten hoe we ons ruimtelijk oriënteren als de zwaartekracht minder wordt, of zelfs helemaal wegvalt. 'De hamvraag is eigenlijk hoe ons brein bepaalt welke informatiebronnen betrouwbaar zijn en welke minder.' Het vinden van proefpersonen was volgens De Winkel geen probleem. Een paar collega's wierpen zich graag op als vrijwilliger en zelf doet hij ook de test. Later dit jaar gaan de onderzoekers ook kijken wat er gebeurt met ons ruimtelijk oriëntatievermogen bij hogere zwaartekrachtsniveaus. Dat doen ze door dezelfde soort metingen te verrichten aan proefpersonen in DESDEMONA, de grote bewegingssimulator bij TNO in Soesterberg. Zie het geïllustreerd persbericht op: http://www.spaceoffice.nl/nl/Nieuws/734.html Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact op met: Ksander de Winkel, e-mail: Ksander.dewinkel@xxxxxx<mailto:Ksander.dewinkel@xxxxxx> Meer informatie over het NSO is te verkrijgen bij Jasper Wamsteker, j.wamsteker@xxxxxxxxxxxxxx<mailto:j.wamsteker@xxxxxxxxxxxxxx>, 06 52525914, of via www.spaceoffice.nl<http://www.spaceoffice.nl/>. Het Netherlands Space Office (NSO) is de Nederlandse ruimtevaartorganisatie. Het NSO is een samenwerking van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). ________________________________ Netherlands Space Office is een samenwerking van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Netherlands Space Office is a cooperation of the Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation, the Ministry of Education, Culture and Science, the Ministry of Infrastructure and Environment and the Netherlands Organisation for Scientific Research.