PERSBERICHT
* contactinfo en directe links naar tekst en beeld staan onderaan dit
persbericht *
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
16 november 2022
Sterrenkundigen zien nu ook infraroodlicht aangaan in jong heelal
Uit de analyse van de allereerste foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt
dat het in Nederland ontwikkelde MIRI-instrument nog beter werkt dan gedacht.
Groningse onderzoekers tonen aan dat de infraroodtelescoop details laat zien
van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar
oud was. Deze periode is belangrijk voor astronomen omdat toen de eerste
sterrenstelsels werden gevormd. De analyse verschijnt binnenkort in The
Astrophysical Journal.
De afgelopen twintig jaar moesten onderzoekers het doen met infraroodbeelden
van Spitzer<https://nl.wikipedia.org/wiki/Spitzer_Space_Telescope>. Deze
telescoop kon op lange golflengten slechts terugkijken tot ongeveer 2 à 3
miljard jaar na de oerknal. "Je zou misschien denken het miljard jaar eraf van
Webb niet zo veel uitmaakt", zegt onderzoeksleider Edoardo
Iani<https://www.rug.nl/staff/e.iani/> (Rijksuniversiteit Groningen) "Maar dan
kom je precies in de tijd dat de eerste sterrenstelsels gevormd werden. Dus we
zijn heel blij met onze resultaten."
Dankzij de infraroodbeelden van de James
Webb-ruimtetelescoop<https://www.astronomie.nl/instrument/jwst-25> zagen de
astronomen onder andere sterrenstelsels die nog niet eerder waren ontdekt. Ook
konden ze preciezer berekenen hoeveel sterren aanwezig waren in heel jonge,
verre sterrenstelsels. De reden dat eerdere schattingen met ruimtetelescoop
Hubble<https://www.astronomie.nl/instrument/hubble-21> onnauwkeurig waren, komt
doordat die een groot deel van het oorspronkelijke zichtbare licht niet opvangt
omdat het is uitgerekt vanwege de uitdijing van het heelal.
Mede-auteur van de analyse Karina
Caputi<https://www.astro.rug.nl/~karina/Welcome.html> (Rijksuniversiteit
Groningen), verwacht dat er binnenkort meer en diepere beelden beschikbaar
komen. "Misschien kunnen we dan wel een stukje doordringen in de dark ages.
Toen we het MIRI-instrument<https://www.astronomie.nl/instrument/jwst-miri-14>
ontwierpen, hadden we stiekem gehoopt dat het zou lukken, maar het lijkt nu ook
echt te gaan gebeuren."
Over MIRI
MIRI is ontwikkeld door de NASA en de ESA samen met een aantal Europese
partners. De MIRI-spectrometer kwam tot stand dankzij inspanningen van de
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en onderzoeksinstituten in
het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Het ontwerp en de bouw werden uitgevoerd
door de NOVA Optische-Infraroodgroep bij ASTRON in Dwingeloo in samenwerking
met enkele andere Nederlandse instituten en universiteiten.
Wetenschappelijk artikel
A first look into the nature of JWST/MIRI 7.7 micron sources from SMACS 0723.
Door: Edoardo Iani, Karina I. Caputi, Pierluigi Rinaldi & Vasily Kokorev.
Geaccepteerd voor publicatie in The Astrophysical Journal. Preprint:
https://arxiv.org/abs/2208.06364
EINDE PERSBERICHT
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Edoardo Iani
Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
iani@xxxxxxxxxxxx<mailto:iani@xxxxxxxxxxxx>
https://www.rug.nl/staff/e.iani/
Karina I. Caputi
Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
k.i.caputi@xxxxxx<mailto:k.i.caputi@xxxxxx>
https://www.astro.rug.nl/~karina/Welcome.html
Beeld:
Beeld is te gebruiken bij de berichtgeving over dit onderwerp, graag credit
vermelden.
Lage resolutie bijgevoegd, hoge resolutie via url's.
Vier verre sterrenstelsels in SMACS 0723. Uit de analyse van de allereerste
foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt dat de infraroodtelescoop details
laat zien van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1
miljard jaar oud was. Links: de eerste foto met vier sterrenstelsels
uitgelicht. Rechts de vier sterrenstelsels steeds gezien met een andere
telescoop of instrument. HST is ruimtelescoop Hubble. JWST/NIRCam is het
NIRCam-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. JWST/MIRI is het
MIRI-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. Opvallend is bijvoorbeeld dat
sterrenstelsel ID 367 niet met Hubble te zien is. (c) JWST/E. Iani en K. Caputi
Hoge resolutie:
https://www.astronomie.nl/upload/images/2022/11/Vier-verre-sterrenstelsels-in-SMACS-0723-credit-JWST-Eduoardo-Iani.jpg
De eerste foto van Webb van begin juli 2022. De foto wijkt iets af van de foto
die de Groningse onderzoekers hebben gebruikt. Die van de Groningse
onderzoekers is een paar graden naar rechts gekanteld en heeft scherpere
kleuren dankzij een verbeterde beeldbewerking. (c) JWST
Hoge resolutie: https://esawebb.org/images/weic2209a/
Nederlands gesproken video over Webb en MIRI met onder andere Karina Caputi:
https://youtu.be/uNdShmkm0zs
Over NOVA / www.astronomie.nl<http://www.astronomie.nl>
De Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) is het
samenwerkingsverband van de sterrenkundige instituten van de universiteiten van
Amsterdam, Groningen, Leiden en Nijmegen. Toponderzoekschool NOVA heeft als
missie het uitvoeren van baanbrekend sterrenkundig onderzoek, het opleiden van
jonge astronomen op het hoogste internationale niveau en het delen van nieuwe
ontdekkingen met de samenleving. De NOVA-laboratoria zijn gespecialiseerd in
het bouwen van state-of-the-art optische/infrarood- en
submillimeter-instrumentatie voor de grootste telescopen op aarde.
Opgemaakt persbericht:
Nederlands:
https://www.astronomie.nl/nieuws/sterrenkundigen-zien-nu-ook-infraroodlicht-aangaan-in-jong-heelal-3515
Engels:
https://www.astronomie.nl/nieuws/en/astronomers-see-infrared-switch-on-in-young-universe-3515
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Marieke Baan en David Redeker | Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
(NOVA) | NOVA Informatiecentrum | Science Park 904 | Postbus 94249 | 1090 GE
Amsterdam | vast: 020 525 7480 | Marieke mobiel: 0614 322 627 | David mobiel:
0644 588 969 | h.m.baan@xxxxxx | d.redeker@xxxxxx | www.astronomie.nl
Attachment:
Vier-verre-sterrenstelsels-in-SMACS-0723-credit-JWST-Eduoardo-Iani-kl.jpg
Description: Vier-verre-sterrenstelsels-in-SMACS-0723-credit-JWST-Eduoardo-Iani-kl.jpg
Attachment:
weic2209a-kl.jpg
Description: weic2209a-kl.jpg
