[cid:image002.jpg@01D8F9C4.23A39920] PERSBERICHT
Humanistisch vormingsonderwijs richt zich vooral op persoonlijke en sociale
ontwikkeling van leerlingen
16 november 2022
Docenten die humanistisch vormingsonderwijs verzorgen op de basisschool hechten
vooral veel waarde aan het stimuleren van de persoonlijke en sociale
ontwikkeling van hun leerlingen. Iets minder aandacht is er voor hun
maatschappelijke ontwikkeling, zo beschrijft Eveline Oostdijk in haar
promotieonderzoek. Op 17 november verdedigt zij haar proefschrift Leren zelf
denken en samen leven. Humanistisch vormingsonderwijs op de openbare
basisschool aan de Universiteit voor Humanistiek.
In de Nederlandse wet is vastgelegd dat ouders en kinderen in het openbaar
onderwijs ook recht hebben op levensbeschouwelijk onderwijs. Zij kunnen kiezen
uit godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs. Humanistisch
vormingsonderwijs (hvo) beoogt als vak een bijdrage te leveren aan zowel de
individuele ontwikkeling als aan de maatschappelijke ontwikkeling van
leerlingen. 'Zelf denken' en 'samen leven' staan daarbij als humanistische
waarden centraal. In de lessen worden leerlingen gestimuleerd om over morele
vragen na te denken, vaak via bepaalde thema's en vanuit humanistische
kernwaarden zoals vrijheid en gelijkwaardigheid. De lessen hvo worden één keer
per week gegeven door een vakdocent hvo.
Het promotieonderzoek van Eveline Oostdijk geeft inzicht in het curriculum en
de praktijk van humanistisch vormingsonderwijs op de basisschool. Het is een
breed onderzoek waarbinnen zowel het humanistisch-theoretisch gewenste
curriculum, als het feitelijk gegeven curriculum zijn meegenomen, en ook de
ervaringen van docenten en leerlingen met de lessen en hun visies op
leerresultaten.
Zo onderzocht ze wat er geschreven is over hvo, hoe dat wordt vormgegeven in
lesmateriaal, hoe docenten dat interpreteren en wat ze daarin belangrijk
vinden, hoe zij dat in praktijk brengen en wat de doorwerking is bij de
leerlingen. Daarbij gebruikte ze zowel kwantitatieve als kwalitatieve
onderzoeksmethoden. Theorieën over humanistische vorming, levensbeschouwelijke
vorming en burgerschapsvorming vormen de onderlegger van haar onderzoek.
Een belangrijk onderdeel van het onderzoek wordt gevormd door de vraag wat
docenten met hun lessen beogen. Via vragenlijstonderzoek onderzocht Oostdijk
welke doelen vakdocenten hvo belangrijk vinden om aan te werken binnen hun
eigen lessen en in welke mate zij denken deze doelen te kunnen realiseren.
"Docenten vinden verschillende doelen belangrijk voor hun lessen hvo. Er zit
wel verschil in de mate waarin zij doelen belangrijk vinden. Een opvallende
uitkomst is dat docenten het meest belang hechten aan doelen binnen de
persoonlijke en de sociale ontwikkeling en daar ook de meeste aandacht voor
hebben en iets minder voor de maatschappelijke ontwikkeling. In het onderzoek
in de praktijk zag ze deze tendens terug: het gaat bij hvo vooral over het
leren maken van keuzes en het leren formuleren van een eigen mening. Ook wordt
er gewerkt aan het zich betrokken voelen bij elkaar.
Met haar proefschrift draagt Eveline Oostdijk bij aan de kennisbasis van
humanistisch vormingsonderwijs en de verdere ontwikkeling van het vak, de
opleiding en nascholing. Ze pleit daarbij voor het meer in samenhang
ontwikkelen van de persoonlijke, sociale en maatschappelijke ontwikkeling van
leerlingen en daarmee voor meer verbinding tussen de waarden zelf denken en
samen leven. Ook nodigt ze met haar onderzoek uit te blijven nadenken over de
rol van levensbeschouwing, vorming en burgerschap in het openbaar onderwijs.
Promotie Eveline Oostdijk, 17 november 2022, Utrecht, aanvang 16 uur precies
Zie: https://www.uvh.nl/actueel/agenda/promotie-eveline-oostdijk
Met vriendelijke groet,
Yvette Nelen
Communicatieadviseur
M 06 30 40 00 67 | T 030 2390 100 | E y.nelen@xxxxxx | www.uvh.nl
A Kromme Nieuwegracht 29, 3500 AT Utrecht (NL)
Aanwezig: ma-di-wo-do
[Afbeelding met tafel, tekening Automatisch gegenereerde beschrijving]