[RU_NL_A4_RGB_2017 LUSTUM95]
** U vindt dit bericht ook op
http://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/iwwr/2018/milieuvoetafdruk-uitrekenen-simpeler/
Milieuvoetafdruk uitrekenen kan veel simpeler
Hoe bereken je de milieuschade van een product? Welke factoren neem je wel en
niet mee? Voor het berekenen van een milieuvoetafdruk zijn inmiddels honderden
indicatoren ontwikkeld. Maar zijn ze ook allemaal nodig? ‘Het kan veel
simpeler’, zegt milieukundige Zoran Steinmann van de Radboud Universiteit. Een
set van vier relatief simpele indicatoren is al voldoende. Steinmann promoveert
26 maart op onderzoek naar de optimale set aan milieu-indicatoren voor
productanalyses.
Als we naar een meer duurzame wereld willen, moeten er veranderingen komen in
het gebruik van middelen op aarde. Om de milieuschade, of ‘voetafdruk’, van
producten die wij allemaal consumeren te verminderen, moet eerst uitgerekend
worden wat die voetafdruk is. Dat gebeurt met een zogeheten ‘life cycle
assessment’. ‘Daarmee wordt de gehele levenscyclus van een product in kaart
gebracht, van het winnen van de ruwe grondstoffen tot aan de uiteindelijke
afvalverwerking, inclusief alle benodigde transport- en verwerkingsstappen
tijdens deze cyclus’, legt Steinmann uit.
Meenemen gehele levenscyclus is cruciaal
Het meenemen van de gehele levenscyclus is hierbij cruciaal voor een eerlijke
vergelijking tussen producten. ‘Een voorbeeld hiervan is de voetafdruk van
kolenelektriciteit in de Verenigde Staten: deze is in totaal 1.1 kg CO2eq/kWh.
De bijdrage van winning en transport, de zogeheten “upstream” fase, aan deze
voetafdruk is met 6 procent gering. Daarentegen heeft elektriciteit uit een
aardgascentrale met een gecombineerde stoomcyclus een lagere voetafdruk dan
kolenelektriciteit, gemiddeld 0.5 kg CO2eq/kWh, maar het aandeel van de
upstream fase is met 19 procent echter zowel relatief als absoluut gezien
hoger’, vertelt Steinmann.
Het overgrote deel van milieu-indicatoren is niet strikt noodzakelijk
Voor het in kaart brengen van een levenscyclus wordt gekeken naar
milieu-indicatoren, zoals hoeveel water er verbruikt wordt, hoeveel energie er
nodig is, gebruik van materialen en invloed op land. Maar inmiddels zijn er
meer dan honderd van deze milieu-indicatoren. Steinmann vergeleek 135 van deze
indicatoren voor 976 producten uit de life cycle database Ecoinvent. In deze
database zitten diverse producten variërend van graankorrels tot LCD displays
tot cementblokken.
Steinmann gebruikte een analyse die de onderlinge correlaties tussen
indicatoren in kaart brengen en waarmee een minimale set aan indicatoren
gevonden kan worden die een zo groot mogelijke hoeveelheid aan variantie tussen
de indicatoren kan verklaren. Steinmann: ‘Hieruit blijkt dat het overgrote
deel van de meer dan honderd verschillende indicatoren niet strikt noodzakelijk
is om de variantie in milieuschade tussen producten te verklaren.’
Het kan veel simpeler
Een set van de vier relatief simpele indicatoren, voor respectievelijk energie,
land, water en materialen blijkt al voldoende. Met de casus waarin de schade
aan biodiversiteit en volksgezondheid benaderd wordt, laat Steinmann zien dat
meer dan negentig procent van de variantie in de schade verklaard worden door
de vier indicatoren.
Het effect is afhankelijk van timing en locatie
Steinmann geeft aan dat het feit dat berekeningen van voetafdrukken van elkaar
verschillen, deels kan worden veroorzaakt door het niet (volledig) meenemen van
ruimtelijke of temporele variabiliteit. ‘Dezelfde hoeveelheid uitstoot van één
stof of gebruik van een grondstof, zoals water, heft niet altijd hetzelfde
effect. Dat effect is afhankelijk van de timing en locatie van de uitstoot. Het
effect op waterschaarste veroorzaakt door watergebruik kan bijvoorbeeld sterker
zijn in de zomer dan in de winter (temporele variabiliteit), en het aantal
zieke mensen door uitstoot van 1 kilogram fijnstof zal sterker zijn wanneer
deze in een dichtbevolkt land plaatsvindt dan in een dunbevolkt land
(ruimtelijke variabiliteit). Het idee is dat wanneer dit soort effecten meer
volledig worden meegenomen, we een betere schatting van de voetafdrukken van
producten kunnen maken’, verklaart Steinmann.
Relief project
En dat is nu precies waar de Radboud Universiteit samen met Unilever aan werkt
in het Relief project<https://relief-project.eu/>, het verbeteren van methoden
om milieuvoetafdrukken uit te rekenen. Mark Huijbregts, hoogleraar Integrale
Milieuanalyse: ‘Unilever heeft een gedegen onderzoeksafdeling die onderzoek
doet naar de milieuvoetafdruk van hun eigen producten. Vanuit de universiteit
werken wij aan het verbeteren van de methoden om deze voetafdrukken uit te
rekenen. Met de samenwerking krijgt Unilever inzicht in waar milieuwinst te
halen is bij hun producten, voor ons als academici biedt het de mogelijkheid om
de rekenmodellen toe te passen in de praktijk.’
Het Relief project wordt gefinancierd door het Horizon 2020 programma van de
Europese Unie vanuit een Marie Sklowdowska-Curie grant. Zogeheten ‘early stage
researchers’ werken aan het verbeteren van de betrouwbaarheid van de
milieuvoetafdrukken.
Vrede van Nijmegen penning
Op 5 april ontvangt CEO van Unilever<https://www.unilever.nl/> Paul Polman de
Vrede van Nijmegen penning<https://treatiesofnijmegenmedal.eu/> in de
Stevenskerk in Nijmegen vanwege zijn inzet voor een meer duurzame planeet.
Sinds Polmans aantreden in 2009 is duurzaamheid de kern van Unilevers
bedrijfsstrategie. Paul Polman zal dan ook de Vrede van Nijmegenlezing
uitspreken. De Vrede van Nijmegen penning<https://treatiesofnijmegenmedal.eu/>
wordt op 5 april 2018 uitgereikt waarna
Radboud Reflects over milieuvoetafdruk telefoon
Op 4 april organiseert Radboud
Reflects<http://www.ru.nl/radboudreflects/agenda/lezingen/vm/schoon-telefoon-lezingen-gesprek-china-expert-0/>
een avond over de milieuvoetafdruk van je mobiele telefoon. Ontdek samen met
journalist en documentairemaker Ruben Terlou en hoogleraar Integrale
Milieuanalyse Mark Huijbregts hoe schoon je telefoon is en wat je kunt doen om
je smartphone duurzamer te gebruiken. In de tussentijd kun je de ecologische
voetafdruk van jouw mobiele telefoon uitrekenen met deze test van Radboud
Reflects<http://www.ru.nl/radboudreflects/agenda/informatie-2018/schoon-telefoon-publieksprogramma-vrede-nijmegen/mobiele-voetafdruk/>.
Meer informatie? Neem contact op met:
· Meer over de promotie van Zoran
Steinmann<http://www.ru.nl/nieuws-agenda/agenda/promoties-oraties/@1144054/reducing-uncertainty-and-redundancy-environmental/>
· Zoran Steinmann,
z.steinmann@xxxxxxxxxxxxx<mailto:z.steinmann@xxxxxxxxxxxxx>
· Mark Huijbregts,
m.huijbregts@xxxxxxxxxxxxx<mailto:m.huijbregts@xxxxxxxxxxxxx>, 024 365 2835
· Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit,
media@xxxxx<mailto:media@xxxxx>, 024 361 6000
**Dit bericht is ook online te vinden via
http://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/iwwr/2018/milieuvoetafdruk-uitrekenen-simpeler/
**