Sjabbat Parasjat Tetsawee
Sjabbat Zachor
7/3/09 11 Adar 5769
Het is alweer bijna Poeriem. Mijn twee jongste dochters gingen vandaag verkleed naar de kleuterschool (de ene als lieveheersbeestje en de ander als koningin van de fopspeen). De joligheid van poeriem met grappen over en weer zit in de lucht. Ik herinner me nog dat ik ooit eens, in een poeriem bui, het antwoordapparaat in het moadon van Bne Akiwa zo veranderde dat degene die belde te horen kreeg: “U spreekt met de Zonen van Akiwa. De heer Akiwa is momenteel niet aanwezig. U kunt een boodschap voor hem achterlaten na de pieptoon”. Ik moest hieraan denken toen ik las dat vanaf vandaag vrijdag 6/3 er een antwoortwoord apparaat in Nederland is geopend voor G-d. Iedereen die een boodschap voor G-d wil achterlaten kan het nummer 06-44244901 bellen en na de pieptoon een boodschap inspreken. Ik dacht eerst dat dit een poeriemgrap was maar het blijkt een serieus project te zijn van de kunstenaar Johan van Dong uit het Groningse Grijpskerk. Zijn doel is om G-d gemakkelijker bereikbaar te maken. De beller hoort een voicemail bericht dat door dichters zal worden ingesproken en regelmatig zal veranderen. Van Dong hoopt dat mensen een bericht zullen achterlaten en dit als een moderne vorm van bidden zullen zien. Hij is zeer tevreden met zijn “direct-line to G-d” kunst.
Maar is zijn “kunstwerk” werkelijk zo origineel? Ik denk het eigenlijk niet. In de parasja van deze week lezen we namelijk al over G-ds antwoordapparaat! Het is een deel van de kleding die de Koheen Hagadol draagt en heet het “Chosjen”.
De Koheen Hagadol droeg 8 kledingstukken gedurende de tempel dienst waarover we in deze parasja en in parasjat Pekoedee lezen. De Chosjen is echter het meest mystieke gewaad. Het bevatte 12 edelstenen (een voor iedere stam) en op deze edelstenen waren de namen van de twaalf stammen gegraveerd. De Chosjen ging samen met de Oeriem WeToemiem welke het geheel zo speciaal maakte. In Wajikra (8:8) lezen we dat het in het bijzonder de Oeriem WeToemiem waren die het Chosjen de mogelijkheid gaven om als een communicatie medium tussen de mens en G-d te dienen. We zien dit onder andere in Bamidbar 27:21 waar we lezen dat Jehosjoea verwacht werd om over belangrijke beslissingen met de Hogepriester te overleggen welke op zijn beurt de Oeriem WeToemiem moest raadplegen om zo G-ds mening te horen.
Niet iedereen kon zomaar alles via dit medium aan G-d vragen. Er waren specifieke richtlijnen. In de gemara (Joma 73b) lezen we dat alleen de koning, het hoofd van het Sanhedrin en andere belangrijke gemeente leiders zich tot de Oerien WeToemiem konden richten. Vanwege het gevaar deze directe lijn misbruikt zou worden voor onnozele vragen mochten de Oeriem WeToemiem alleen gebruikt worden voor het algemeen goed. Zo hielpen de Oeriem WeToemiem ondermeer bij het verdelen van het land.
Hoe werkte die Oeriem WeToemiem? Rasji (Sjemot 28:30 en Wajikra 8:8) heeft het over een mystieke kracht die in werking werd gezet door de “Sjem Hameforasj” (De expliciete naam van G-d). In Joma 73b lezen we dat met het gebruiken van de Sjem Hameforasj na het stellen van een vraag sommige ingegraveerde letters oplichtten (eerste digitale scherm?) in een speciale volgorde of misschien slechts de mentale aandacht van de Koheen Hagadol trokken opdat hij het antwoord zou weten. Als de vraag bijvoorbeeld was of men wel of niet een oorlog moest beginnen kon het antwoord zijn “Alee WeHatslach” (trek op en overwin).
Maar dat de Oeriem WeToemiem niet altijd wilde “werken” blijkt uit het verhaal van Koning Sjaoel die G-d kwaad had gemaakt. Alhoewel de profeet Sjmoeel hem uitdrukkelijk opdracht had gegeven om bij zijn strijd tegen Agag Koning van Amalek alle Amalekieten inclusief hun vee te doden had Sjaoel medelijden met Agag en vond het ook zonde om het beste vee te vernietigen daarom liet hij hen in leven. [Agag werd uiteindelijk de voorvader van een nieuw volk van Amalekieten waaronder ook Haman, de slechterik uit de Megillat Ester, de vijand die het volk bijna vernietigde. De overwinning op hem vieren we op Poeriem.] Koning Sjaoel kreeg hier een zware straf voor daar het koningshuis van hem ontnomen werd en overging op het huis van David. Tegen het eind van Sjaoels leven wilde hij de Oeriem WeToemiem raadplegen vanwege een oorlog tegen de Filistijnen maar de Oeriem WeToemiem wilden hem geen antwoord geven. De oorlog werd Sjaoel ten einde. Hij en zijn zoons verloren erin hun leven en David werd oinderdaad de nieuwe koning.
Oeriem WeToemiem - Dat is dus een soort antwoord apparaat dat soms wel antwoord geeft en soms niet. Maar dat is toch beter dan Johan van der Dongs idee. Want als men zijn nummer draait krijgt men de boodschap: “U spreekt met God. Op dit moment ben ik niet aanwezig. Spreek gerust een boodschap in of bel later terug en wie weet wordt u dan verhoord.” Zijn idee is misschien aardig maar ZIJN G-d geeft eigenlijk nooit antwoord. Zijn antwoord apparaat geeft volledig het verkeerde idee: G-d is nooit aanwezig, het maakt niet uit wanneer je Hem belt.
Dat dit het foute beeld is zien we uit de Megillat Ester: Alhoewel we G-d niet kunnen zien en Zijn naam zelfs niet eenmaal in de megilla voorkomt is Hij het die de touwtjes in handen heeft en alles regelt. Hij is voortdurend aanwezig en nooit te druk om onze telefoontjes aan te nemen. Wie van der Dongs boodschap wil horen zonder zelf het mobiele nummer van G-d in Nederland te hoeven draaien kan hier een internet link vinden: http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/3/1/010309_god_bellen.html
Tot slot nog dit: De president van Amerika kwam eens bij de paus op bezoek en zag daar een rode telefoon. Na navraag bleek dit een hotline naar G-d te zijn. De president vroeg of hij even met G-d mocht praten en de paus stond dit toe voor een tarief van $900 per minuut. De president kwam twee weken later naar Israel en bezocht de minister president van ons land. Ook bij hem zag hij een rode telefoon die een hotline naar G-d bleek te zijn maar ditmaal kostte een gesprek met G-d slechts 25 cent per minuut. Waarom? Omdat het hier een lokaal nummer is! Wie echt met G-d wil praten kan beter hier naar Jeroesjalajim komen om tot G-d te bidden dan een mobiel nummer te draaien in Nederland. Wie weet hoe hoog je telefoonkosten anders worden...
Sjabbat Sjalom,
Avraham Roos
