[SJABBAT SJALOM] Parasjat Bo
- From: "Avraham J. Roos" <avrahamroos@xxxxxxxxxx>
- To: <parasjathasjawoea@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Fri, 3 Feb 2006 01:03:24 +0200
Parasjat Bo
4/2/06 6 Sjewat 5766
In deze parasja lezen we over de laatste drie van de tien plagen die over
Egypte kwamen. De tien plagen heten in het Ivriet: Esser Makkot, wat beter
vertaalt kan worden als 10 slagen. Zeker een toepasselijke naam voor een week
waarin er door de politie en het leger veel meer dan slechts tien makkot/
slagen werden uitgedeeld en niet tegen vijanden maar tegen mede-Joden bij de
zeer gewelddadige ontruiming van de Amona nederzetting.
De laatste plaag van de tien is de dood van de eerstgeborene. Ik las hier nog
niet zo lang geleden een verhaal over door een jonge Israelische schrijver
wiens naam mij ontschoten is (gelukkig want de meeste van zijn verhalen waren
een verschrikking). Hij had het originele idee om het verhaal over de plagen in
Egypte te vertellen door de ogen van een klein Egyptisch jongetje. (Bij nader
inzien misschien niet zo heel origineel want geheel politiek links lijkt
slechts dat gezichtspunt aan te kunnen nemen bij welke politieke beslissing dan
ook).
Dit jongetje woont dus samen met zijn vader, moeder en oudere broer in Egypte
en bespreekt na iedere plaag de situatie met zijn vader. Het jongetje vraagt of
G-d niet wat medelevender kan zijn voor de Egyptische bevolking maar de vader
zegt voortdurend dat die Joodse G-d oh zo wreed is. Het idyllische gezinsleven
wordt beschreven alsmede het karakter van zijn grote broer. De climax van het
verhaal komt bij de laatste plaag als het jongetje zijn eerstgeboren broer
probeert te wekken en deze maar niet wakker wil worden. De hysterische moeder
barst in huilen uit en vraagt haar man tot de Joodse G-d te bidden om
medelijden maar de vader zegt triest dat dit idee de Joodse G-d vreemd is. Door
het luidruchtige huilen van de moeder wordt de oudere broer uiteindelijk uit
zijn slaap gewekt en staat hij op. De moeder is in extase maar de vader kijkt
haar vol haat aan, begrijpt dat die zoon blijkbaar niet zijn eerstgeborene is
en mompelt nogmaals hoe wreed die Joodse G-d is wel is.
Deze laatste plaag heeft tot op de dag van vandaag overigens nog directe
invloed op onze gebruiken daar op de 14e Nissan alle eerstgeborenen moeten
vasten (Ta'anit Bechorot). De officiele reden is dat ze hiermee herinneren dat
G-d de huizen van de Joodse bevolking oversloeg toen hij alle eerstgeborenen
van Egypte doodde zoals we in deze parasja lezen. Maar die uitleg laat wel veel
vragen open.
Als we G-d's redding van de eerstgeborenen vieren, waarom dan vasten? We hadden
beter feest kunnen vieren. En waarom vasten op 14 Nissan als het wonder op de
15e gebeurde? Het is waar dat de 15e Jom Tov is en dat het daarom vervroegd
werd maar volgens vele meningen is ook de 14e al Jom Tov dus zou je op de 13e
moeten vasten! Verder staat er in deze parasja dat er geen (Niet-Joods) huis
was waar geen dode viel. Onze geleerden leren hieruit dat huizen waarin de
eerstgeborene niet thuis was, het oudste kind na hem dood ging. Zouden dan niet
de oudste kinderen in elk huishouden moeten vasten als de eerstgeborenen niet
thuis zijn? En waarom kun je er met een siejoem (feestmaal) van onderuitkomen?
Dit kan immers niet bij een vastendag zoals Ta'aniet Ester.
Reb Shlomo Zalman Aurbach, ZT"L, vraagt de bovenstaande vragen en geeft een
verbluffend antwoord. Hij stelt dat er die avond TWEE wonderen gebeurde: De
Bechoriem bleven leven EN ze werden uitverkozen om in de tempel dienst te doen
als kohaniem. Deze belangrijke taak werd van hen afgenomen bij de zonde van het
gouden kalf waarna de afstammelingen van de stam Levi deze taak op zich namen
in plaats van de bechorim.
Rabbi Shlomo Zalman legt uit dat er slechts EEN dag in het jaar is waarop ieder
persoon naar de tempel kwam en dat was de 14e van de maand Nissan waarop het
pesach offer gebracht moest worden. Op die dag kwamen dus ook alle bechoriem/
eerstgeborenen naar de tempel waar ze de intieme relatie konden aanschouwen
tussen de kohaniem en G-d en hierop jaloers zouden kunnen worden. " Dat hadden
wij moeten zijn" denken ze. Het gevoel van " wat had kunnen zijn" was
voldoende om hen tot een vastendag aan te zetten welke uiteindelijk gevormd
werd tot de vastendag van de eerstgeborene.
Met deze uitleg zijn alle vragen te beantwoorden. Er wordt gevast en niet feest
gevierd daar we ons herinneren aan het verlies van de eer om G-d te mogen komen
dienen in de tempel. We vasten op de 14e daar dat de dag was dat de
eerstgeborenen naar de tempel kwamen en de kohanien aldaar hun werk zagen doen.
Alhoewel de oudste zoon na de eerstgeborene bleef leven hoeft hij toch niet te
vasten daar de taak van het dienen in de tempel nooit de zijne zou zijn (want
hij is geen echte bechor). En tenslotte de siejoem die de bechor er aan
herinnert dat hij weliswaar het recht om in de tempel te dienen verloren heeft
maar hij toch een intieme relatie met G-d kan creeeren door tora studie wat ons
dichter tot G-d brengt.
Die gedachte van 'het had ook jij kunnen zijn', dus beter maar iets matigen is
een idee welke ik al die politie agenten en soldaten in Amona zou willen
meegeven. Want met de snelheid waarmee de Israelische regering lappen grond
weggeeft kan het volgende huis dat op de lijst staat om vernield te worden
weleens je eigen zijn. En wat doe je dan? Geef je je huis en alles waar je zo
hard voor gewerkt hebt zomaar op zonder je te verzetten? En hoe zou je je
voelen als de politie, je EIGEN politie, met een volslagen misplaatst gebrek
aan medeleven wreed met paard en al op jou en je familie inrijdt? Alsjeblieft!
Wat minder makkes en waar meer makkers!
Sjabbat Sjalom,
Avraham Roos
Wat gebeurde er nou precies in Amona?
http://web.israelinsider.com/Articles/Politics/7702.htm
Avraham Roos
using Skype: avrahamroos
avrahamroos@xxxxxxxxxx
IM: avaway@xxxxxxxxxxx
www.avrahamroos.cjb.net tel:
mobile:
pager: +972-3-9794061
052-5611558
ICQ#22351330
Add me to your address book... Want a signature like this?
Other related posts:
