[SJABBAT SJALOM] Acharee Mot/ Kedosjiem
- From: "Avraham Roos" <avrahamroos@xxxxxxxxxxxx>
- To: <parasjathasjawoea@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Fri, 5 May 2006 12:37:44 +0200
Sjabbat Parasjat Acheree Mot/ Kedosjiem
6/5/06 8 Ijar 5766
In de parasja van deze week lezen we: Zweer niet bij Mijn naam voor iets date
en leugen is, waardoor je de naam van je G-d zoudt ontwijden. (Wajikra 19:12)
Deze zin werd de basis voor de Juramentum More Judaico, ofwel de Joden Eed die
Joden in de Middeleeuwen moesten afleggen als ze in het gerechtshof moesten
getuigen. Ik vond hierover een zeer interessant artikel (in het ivriet) welke
in hieronder verkort vertaal. Een link naar het originele artikel is aan het
eind van deze e-mail te vinden.
De christenen in Europa dwongen de Joden deze Juramentum More Judaico af te
leggen omdat de gezaghebbers de Joden niet op hum woord wilden geloven vanwege
het Kol Nidree welke op ingaande Jom Kippoer gezegd word en waarop afgelegde
eden ongedaan worden. Deze Joden Eed welke weerzinwekkende uitspraken bevatte
moest op wel zeer vernederende wijze afgelegd worden. Meer hierover later.
De oorsprong van deze eed was in de Bizantijnse tijd bedacht door Keizer
Justinianus in 531. De daarop volgende koningen bedachten er de vernederende
ceremonie bij zoals het dragen van een riem vol doornen en het vasthouden van
een geopende tora rol. De Jood moest de volgende tekst zeggen:
In de naam van de gezegende G-d die hemel en aarde geschapen heeft en die ons
door de geopende zee gevoerd heeft naar het land dat Hij ons beloofd heeft,
hierbij zweer ik dat ik niet zal liegen. En mocht ik toch een valse eed
afleggen, zal G-d onze G-d mij straffen met melaatsheid zoals Gehazi en Naaman
en met de straf van Eli, en de aarde zal haar mond openen en mij levend
verzwelgen zoals Datan en Aviran.
Deze eed was ook in gebruik in het rijk van Karel de Grote (814-742) en bij
gezaghebbers honderden jaren na hem welke nog meer vloeken en bedreigingen
toevoegden. Zoals koorts aanvallen, blindheid, hartstilstand, etc.
Volgens het 11e eeuwse Frans rechtsboek moest de Jood een doornen halsband
omdoen, moesten zijn knieen bijeen gebonden worden en een doornen blad moest
hij klemmen tussen zijn dijbenen. Als hij hier heelhuids vanaf kwam dan had hij
blijkbaar niet gelogen. In sommige plaatsen moest de plaatselijke rav de
vervloekingen voorlezen.
De Jood moest in een waterton staan of op een varkenshuid of op een huis die
doordrenkt was met bloed. In de 15e eeuw moest elke Jood die in Braslav bij het
gerecht kwam getuigen deze eed met de naam van G-d blootshoofd afleggen. In
het jaar 1555 werd het wet in Duitland om iedere Jood die meer dan 25 Florijnen
schuldig was een eed te laten afleggen in sjoel in het bijzijn van de rabbijn
en een minjan waarna de Tochachot uit de tora werden voorgelezen. In andere
plaatsen moest de Jood zelfs zijn briet mila vasthouden en erop spugen ten
tijde van de eed.
In het oudste wetsboek van Presburg (1376) vinden we dat een Jood deze eed
alleen hoefde af te leggen als het betwistte bedrag meer dan 10 Dinaren was.
Voorminder kon hij zweren bij het slot van de sjoel. In het pre-inquisitie
Spanje bestond deze afstotelijke eed ook maar aldaar was het soms mogelijk om
met een grote som geld de eed af te kopen.
In Italie 1770 brak een onenigheid over geld uit. De Jood zwoor dat hij in het
gelijk stond maar weigerde de Joden Eed af te leggen vandaar dat de afgezand
van het vaticaan die hem moest berechten de uitspraak tegen hem gaf omdat hij
hem niet op zijn woord geloofde. In 1828 moesten Joden in Moldovanie voor het
afleggen van de eed vasten, nagels van handen en voeten knippen, in het mikwe
onderdompelen, een doodskleed dragen, op maandag en donderdag naar sjoel komen
om de tora te horen voorlezen, een talliet dragen, tefillien van hoofd en hand
aandoen, de aron hakodesj open doen, er een torarol uithalen en deze in de
armen houden. In de sjoel werd een grijze achtergrond opgezet, zwarte kaarsen
aangestoken, een voor hem en een voor elk van zijn zoons en dochters. Degene
die moest getuigen moest aldaar op een doodsbed gaan liggen en een brandende
kaars werd boven zijn hoofd gehouden. Er werd zeven keer op de sjofar geblazen
en de tochachot werden uit de tora voorgelezen. De Jood moest de rabbijn
nazeggen, moest zijn vinger op de tora leggen en zinnen zeggen als Sjema
Jisrael. De aanwezige rechter bedreigt hem dat als hij liegt de aarde hem, zijn
vrouw en kinderen, zijn ouders en zijn bezit zal opslokken.
In het Tsaristische Rusland moesten de rabbijnen die de Joodse rekruten in het
Russische leger inzegenden en Joden Eed afleggen dat ze dit ook werkelijk deden
opdat ze ervoor zouden zorgen dat de rekruten trouw zouden zijn aan het
moederland.
Hoe is deze verschrikking ten einde gekomen? Het waren Joodse rechtsdeskundigen
die hiertegen in opstand kwamen en aantoonden dat een gewone Joodse Eed
voldoende is en al die extra bedreigingen onnodig waren. In Frankrijk werd de
eed ongedaan gemaakt in 1846 nadat rabbijn Isidor Adolf Karmea aangeklaagd werd
omdat hij geweigerd had de sjoel te openen en klaar te maken voor een Joden
Eed. Dit was trouwens iets wat in latere jaren steeds meer rabbijnen deden. In
Holland werd de eed ongedaan gemaakt in 1818. In Polen en sommige steden in
Rusland was de eed nog in gebruik tot 1917.
Het was slechts de wilskracht en doortastendheid van vele Joodse leiders en
rabbijnen die ervoor zorgden dat deze eed, welke Joden in christelijke landen
ongeveer 1300 jaar moesten afleggen, ongedaan werd gemaakt.
Sjabbat Sjalom,
Avraham Roos
Originele (en langere) artikel in Ivrit
http://www.biu.ac.il/JH/Parasha/acharey/gel.html
Meer over Joden Eed in Engels:
http://www.answers.com/topic/oath-more-judaico
Avraham Roos
using Skype: avrahamroos
avrahamroos@xxxxxxxxx
IM: avaway@xxxxxxxxxxx
www.avrahamroos.cjb.net tel:
mobile:
pager: +972-3-9794061
052-5611558
ICQ#22351330
Add me to your address book... Want a signature like this?
Other related posts:
- » [SJABBAT SJALOM] Acharee Mot/ Kedosjiem
