[orasi] Re: Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑΤΟΥΓΕΡΟΝΤΟΣΠΑΪΣΙΟΥ
- From: "Kostas Theodoropoulos" <ksteo@xxxxxxxx>
- To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Wed, 28 Jan 2009 12:36:27 +0200
Πράγματι μετά απο τέτοια γεγονότα ένα τέτοιο περιβάλλον χρειάζεται που να σε
βάζει σε κατάσταση περισυλογής.
--Κώστας--
----- Original Message -----
From: "mlaspas" <mlaspas@xxxxxxxxx>
To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
Sent: Wednesday, January 28, 2009 12:13 PM
Subject: [orasi] Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ
Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ
Γεωργίου Κρασανάκη
Οι συναντησεις μου με το Γέροντα
Μια πρώτη φορά συνάντησα τον Γέροντα Παΐσιο την 23.7.1987 στο κελί
Παναγούδα. Η συνάντηση αυτη ηταν για μένα μία αποκάλυψη. Είχα ακούσει πολλά
για τον Γέροντα αυτον καί επιθυμούσα να τον γνωρίσω Τον θαύμαζα καί τον
σεβομουνα, πριν ακομα τον γνωρίσω προσωπικά. Έτσι, μετά τη συνάντηση μας,
είχα πλέον οχι τη φανταστικη εικονα του αλλά την πραγματικη. Έκτοτε, τον
έβλεπα σχεδον κάθε καλοκαίρι στο υπαίθριο αρχονταρίκι του. Ποτέ, ομως, δεν
μπηκα στο κελί του, αν καί το επιθυμούσα πολύ. Φυσικά, δεν μπορούσα να το
ζητησω. Η υπακοη στο προγραμμα του ηταν κανονας. Οχι μονο εγώ, αλλά καί κάθε
επισκέπτης του δεν μπορούσε να έχει αντίρρηση σ οσα έλεγε η προτεινε ο
Γέροντας Παΐσιος.
Οί επισκέπτες , του διψασμένοι καί κουρασμένοι οδοιποροι, κάθιζαν δίπλα του,
σε προχειρα καθίσματα απο κορμούς δένδρων, η έμεναν ορθιοι, αν δεν υπηρχαν
θέσεις, καί παρέμειναν άκούοντες απο το στομα του λογους χάριτος καί
συμβουλές παρηγοριάς. Ολοι ζητούσαν κάποια απάντηση σε προσωπικά ερωτηματα
καί προβληματα απο ένα
ολιγογράμματο κατά κοσμον Γέροντα, αλλά σοφο κατά Θεο. Οτι τους έλεγε
περνούσε στις ψυχές τους ως λογος Θεού καί κανονας ζωης. Κι αυτο, γιατί
πίστευαν οτι ο Γέροντας ηταν «θείω καί επουρανίω έρωτι πυρωθείς». Ηταν ο
«κατά Θεον διανύσας οδον», ο «λανθάνων τα πλείστα των κατορθωμάτων» του λογω
ταπεινοφροσύνης καί αγιοτητας. Ωστοσο, δεν απέφευγε να διδάσκει καί να
νουθετεί «άπλω τίνι καί άκατασκευάστω λογω», αποβλέπων «προς το ώφελησαι
τους πολλούς», οι οποιοι συνέρεαν στο κελί του καθημερινά. Κι αυτοί ολοι του
χαλούσαν την ησυχία καί τον απομάκρυναν απο το προγραμμα της μοναχικης του
ζωης. Κι έλεγε ο Γέροντας: «Δεν έγινα παπάς, για να αφοσιωθώ στο μοναχισμο"
καί τώρα δεν ησυχάζω. "Απο το πρωί μέχρι το βράδυ δεν κάνω τίποτε άλλο απο
το να ξεμπερδεύω τα μπερδεμένα σχοινιά των ανθρώπων». Σαν στοργικος πατέρας
συμβούλευε καί καθοδηγούσε μικρούς καί μεγάλους. Κι ο λογος του, ώριμος
καρπος βιωμάτων, γινοταν αποδεκτος καί σεβαστος.
Κι εγώ ένας άπ αυτούς, μονάδα στο ανώνυμο πληθος, καθισμένος δίπλα του ως
ένας μικρος μαθητης, οχι μονο έβλεπα καί άκουα, αλλά κρατούσα καί
σημειώσεις, θεωρώντας οσα έλεγε ο Γέροντας ως σκέψεις καί διδαχές του πιο
ειδικού πατρολογου, εκείνου πού χωρίς να έχει τα τυπικά καί επίκτητα
θεολογικά προσοντα είχε αναδειχθεί σε διάκονο του θείου λογου, οπως έλεγε
για τον εαυτο του ένας άλλος μεγάλος αγιορείτης Γέροντας. Κάποτε μάλιστα με
παρατηρησε με την οξεία φράση: «Δημοσιογράφος είσαι; Τι γράφεις; Έτσι κάνετε
καί δημοσιεύετε έπειτα πράγματα πού εγώ δεν είπα ποτέ». Άλλοτε πάλι με
παρατηρησε έντονα, επειδη του υπενθύμισα κάτι πού μας είχε πει κάποια άλλη
φορά για τους Τούρκους. Εγώ, ομως, ολες τίς παρατηρησεις του τίς θεωρούσα
συμβουλές καί εκφράσεις αγάπης πατέρα προς υιο. Άλλωστε, μπροστά του δεν
μπορούσες παρά να κάνεις υπακοη, να δείχνεις σεβασμο καί αγάπη στο προσωπο
του καί να αποδέχεσαι οσα έλεγε, τα οποια εκ προοιμίου θωρούσες ως
παραινέσεις αγίου για προκοπη καί τελειοτητα. Μένοντας δίπλα του άκουες
διαρκώς στα αυτιά σου τον πατερικο λογο: «Σιώπα καί μη μέτρει σεαυτον»,
δηλαδη να σιωπάς καί να μη λογαριάζεις τον εαυτο σου.
Οσα έγραφα στο χαρτί η αμέσως στη μνημη μου τα μελετούσα αργοτερα καί
προσπαθούσα να εμβαθύνω το νοημα τους, για να διδάξω πρώτα τον εαυτο μου καί
έπειτα τους άλλους. Κι ηταν πολλοί οι άλλοι, εκείνοι πού διψούσαν να
ακούσουν για τον Γέροντα καί να ωφεληθούν απο το λογο του, πού ηταν λογος
πείρας καί αληθείας, λογος βεβαιωμένος απο τη ζωη του. Τη δίψα αυτη την
είχαν καί οι φοιτητές μου στο Πανεπιστημιο Κρητης, οϊ οποιοι εκδηλωναν πάντα
την επιθυμία να μάθουν κάτι το διαφορετικο, το ζωντανο, το θερμο, κάτι πέρα
απο τα ψυχρά διδάγματα της επιστημης, πού κηδεμονεύει πάντα ο ορθος λογος. Ο
θαυμασμος καί η απορία, πού εξέφραζαν σ αυτά πού άκουαν, δηλωναν ρητά οτι ο
ορθος λογος λαχανιάζει μπροστά στο υπέρλογο, στην εξ αποκαλύψεως αληθεια, η
οποία είναι «αγνη, ειρηνικη, επιεικης, ευπειθης, μεστη ελέους καί καρπών
αγαθών, αδιάκριτος καί ανυποκριτος» Ίακ. γ 17. Καί ο Γέροντας πάντοτε την
αληθεια αυτη μας μετέδιδε. Η σοφία του δεν ηταν επίγειος αλλά «άνωθεν
κατερχομενη» ως λογος Θεού.
Οί σύντομες συναντησεις πού είχα με τον Γέροντα με βοηθησαν να ζησω το
ασκητικο του πνεύμα, να θαυμάσω την αγάπη του, την ανιδιοτέλειά του, την
ακτημοσύνη του καί την ταπεινοφροσύνη του. Ζώντας έστω καί για λίγο κοντά
του κατανοησα οτι η άσκηση είναι ο δρομος πού οδηγεί στον Θεο. Κατάλαβα το
νοημα εκείνου πού διάβαζα παλαιοτερα: «Το μέτρον της ασκησεως δίδει καί το
μέτρον της εμπειρίας του Θεού». Πείσθηκα οτι η άσκηση δεν είναι έργο μονο
των μοναχών, αλλά καί κάθε γνησιου χριστιανού. Οί μοναχοί ανοίγουν το δρομο
της άσκησης, είναι οι οδηγοί, κι ακολουθούν ολοι οί άλλοι. Αυτοί, με τους
πνευματικούς τους αγώνες, μας διδάσκουν οτι η ορθοδοξη χριστιανικη άσκηση
δεν είναι μία στείρα καθηκοντολογία, αλλά ένας διαρκης αγώνας νηστείας,
αγρυπνίας, προσευχης, μετάνοιας, μυστηριακης ζωης και έμπρακτης αγάπης προς
τον Θεο καί τον πλησίον. Ο άνθρωπος της άσκησης είναι άνθρωπος του Θεού.
Τέτοιος άνθρωπος ηταν καί ο Γέροντας Παΐσιος. Ηταν ασκητικος, ταπεινος,
νεκρος απο τα πάθη, με ένα διακαη ποθο, τη σωτηρία. Παρά την επισφαλη υγεία
του, δεν γνώριζε ανάπαυση, καλοφαγία, ευζωία, καλοπέραση. Η αγάπη πού του
έδειχνε ο κοσμος ηταν μία μορφη αναγνώρισης της ασκητικης ζωης του. Πίσω απο
τους αγώνες του έβλεπαν οσοι τον γνώριζαν την ευλογία του Θεού καί της
Ορθοδοξης Εκκλησίας μας.
Ο Γέροντας βίωνε την αυταπάρνηση. Μακριά απο την «έρημία των πολεων», ζούσε
διαρκώς την «κοινωνία της ερημου». Ο φυσικος χωρισμος του απο τον κοσμο δεν
μπορούσε να θεωρηθεί ως ασθένεια η ως μίσος προς τους ανθρώπους, αλλά ως
αρχη μίας νέας ζωης, γυμνης απο τα εγκοσμια καί ενδεδυμένης με τη χάρη του
Ουρανού. Η ιερη αυτη μοναξιά ρίχνει τα προσωπεία της κοινωνικης ζωης καί
οδηγεί κατ ευθείαν προς τον Θεον. Ο μοναχος των ορέων, σιωπηλος, άγρυπνος
καί διαρκώς προσευχομενος, ζει την κοινωνία της ερημου. Ομιλεί με τον Θεο.
Ζει την πιο μακαριά συντροφιά, τη μεγαλύτερη πηγη των αρετών. Βιώνει τη
σιωπη καί χαίρεται τη σιωπη. Ομιλεί μονο οταν πρέπει καί οσο πρέπει. Ανοίγει
το στομα του μονο οταν με αυτά πού θα πει θα ωφελησει αυτούς πού θα τον
ακούσουν. Αυτο συνέβαινε καί με τον Γέροντα Παΐσιο. Εμείς τον προκαλούσαμε
να μας ομιλησει, να μας ειπεί λογους ικανούς να μας στηρίξουν. Αυτο ηταν το
διακονημά του. Ηταν καί αυτος ένας καρπος καί μία ευλογία της κοινωνίας της
ερημου. Φυσικά, η επικοινωνία του μαζί μας διαρκούσε λίγο. Άλλωστε, δεν
ερχοταν εκείνος σ εμάς, αλλά εμείς πηγαίναμε σ αυτον, τον πλησιάζαμε καί του
ζητούσαμε να μας ξεμπερδεύσει τα μπερδεμένα μας σχοινιά. Ο ίδιος γνώριζε οτι
απο εμάς τους κοσμικούς δεν είχε να κερδίσει τίποτε. Κέρδος είχε μονο απο
τον Θεο, με τον οποιο συνομιλούσε νύκτα καί ημερα, κατά το γνωμικο: «Δια Τι
μοναχος; Οτι προς τον Θεον νύκτα καί ημέραν Ομιλεί... Εάν τις αγαπά τον
κοσμον, ουκ εστίν η αγάπη του Θεού εν αύτώ... Μοναχος συντυγχάνων ομιλίες
κοσμικάς, ο τοιούτος εύχάς χρηζει πολλάς αγίων πατέρων».
Ολα αυτά οχι μονο τα γνώριζε, αλλά καί τα βίωνε ο Γέροντας Παΐσιος. ζούσε
μακριά απο τον κοσμο, σ ένα ετοιμορροπο καί ερημικο κελί, αλλά καί μέσα στον
κοσμο πού ερχοταν καθημερινά κοντά του. Ο δρομος πού οδηγούσε στο κελί του
ηταν ο πλέον πατημένος δρομος του Αγίου Ορους. Κανένας άλλος μοναχος της
Αγιώνυμης Πολιτείας δεν δεχοταν καθημερινά τοσους επισκέπτες οσους ο
Γέροντας Παΐσιος, πού δηλωνε σ ολους κατηγορηματικά: «Δεν είμαι άγιος.
Μπροστά στον άγιο Παΐσιο δεν είμαι παρά ένας ντενεκές». Έλεγε ακομα: «Μονο
ένα πράγμα μπορώ να κάνω για σας να προσευχηθώ στο Θεο για το προβλημα πού
σας απασχολεί». Κι ομως έκανε πολλά για ολους. Βοηθούσε, συμβούλευε, αγίαζε,
έλυνε προσωπικά, οικογενειακά καί επαγγελματικά προβληματα Ηταν ένας άριστος
παιδαγωγος μικρών καί μεγάλων.
Η οικογένεια κατ οίκον εκκλησία
Οταν κάποτε ρώτησε τον Γέροντα ένας καθηγητης αν πρέπει να νηστεύουμε τα
παιδιά, του έδωσε την εξης απάντηση: «Δεν πρέπει να νηστεύετε τα μικρά
παιδιά Οταν κάθεστε στο τραπέζι για φαγητο σε ημερες νηστείας, θα τους λέτε:
Βλέπετε, εμείς οι γονείς σας τρώμε νηστίσιμο, ενώ εσείς οχι. Δεν σας δίδαμε
νηστίσιμα, γιατί έχετε ανάπτυξη». "Απάντηση πολύ έξυπνη καί παιδαγωγικά
ορθη. Κι αυτο, γιατί οταν το παιδί μεγαλώσει θα πει: Αφού δεν έχω πια
ανάπτυξη, πρέπει να νηστεύω οπως οι γονείς μου.
Ο Γέροντας πίστευε πολύ στη δύναμη της οικογενειακης αγωγης. Έλεγε: «Μία
είναι η αξία της ζωης, η οικογένεια. Μολις σβησει η οικογένεια, θα σβησει ο
κοσμος. Δείχνε αγάπη καί πέρα απο την οικογένεια σου. Αν είσαι συνταξιούχος,
αφιέρωνε λίγο χρονο καί λίγο χρημα, για να βοηθησεις τα απροστάτευτα παιδιά
μιας διαλυμένης οικογένειας. Οταν χαλάσει η οικογένεια, θα χαλάσει καί ο
κληρος καί ο μοναχισμος καί ολα». Σε ερώτηση Τι πρέπει να γίνει οταν οϊ
γονείς δεν συμφωνούν στη χριστιανικη ανατροφη των παιδιών τους, έδωσε την
εξης απάντηση: «Το αυτοκίνητο έχει φρένα καί ταχύτητες. Δεν δουλεύει μονο με
τα φρένα η μονο με τίς ταχύτητες. Αυτο μπορεί να συμβεί καί με τους γονείς:
Ο ένας να σπρώχνει καί ο άλλος να φρενάρει, οποτε δημιουργείται ισορροπία».
Πράγματι, αν δεν υπάρχει ισορροπία των αντίρροπων δυνάμεων μέσα στην
οικογένεια, ολα θα καταρρεύσουν.
Ο Γέροντας καί τα παιδιά
Η αγάπη του προς τα παιδιά ηταν έκδηλη. Κάποτε βρέθηκα δίπλα του καί θαύμασα
την αγάπη πού έδειχνε σ ένα δεκάχρονο αγορι, τον Άνθιμο, πού ηταν το 11ο
παιδί ενος πατέρα. Στο προσωπο του μικρού έβλεπε ένα προσωπο ιερο, σεβαστο,
άξιο τιμης. Συζητούσε μαζί του καί το δίδασκε, αφηνοντας ολους εμάς στο
περιθώριο των ενδιαφεροντων του. Ομοίως έκδηλη ηταν καί η αγάπη του Γέροντα
προς τον πολύτεκνο πατέρα, ο οποιος συνοδευε τον Άνθιμο. Αγάπη, λοιπον, στο
παιδί καί την πολύτεκνη οικογένεια.
Η αγάπη του Γέροντα προς τους πολύτεκνους δεν μεταφραζοταν σε αδιαφορία προς
τους άτεκνους. Γι αυτούς έλεγε: «Ο Θεος θέλει κάτι άπ αυτούς πού δεν έχουν
παιδιά. Τους θέλει προστάτες των παιδιών πού δεν έχουν γονείς. Ξέρω κάποιο
δικηγορο πού δεν έχει παιδιά, αλλά βοηθά καί φροντίζει πολλά απροστάτευτα
παιδιά Υιοθέτησε μάλιστα κι ένα απο τα παιδιά αυτά, το οποιο ακολούθησε το
μοναχικο βίο». Φαίνεται έτσι καθαρά οτι ο Γέροντας σεβοταν τους πολύτεκνους
για το υψηλο τους έργο, αλλά καί παρακινούσε τους άτεκνους για έκδηλη αγάπη
προς πάντα πού χρειάζεται βοηθεια.
Ιδιαίτερη αγάπη έτρεφε ο Γέροντας προς τα ειδικά παιδιά, τα οποια θεωρούσε
αγία. Στην ερώτηση μου Τι θα πούμε σ ένα πατέρα πού έχει ένα παιδί με βαριά
νοητικη ανεπάρκεια απάντησε: «Στον πατέρα αυτο να πείτε οτι το παιδί αυτο θα
είναι πρώτο αγγελούδι στον Παράδεισο καί δη αυτο θα βάλει κι αυτο καί τους
γονείς του, αρκεί να μην απελπισθούν, Θα λάβουν μισθο μάρτυρος». Λέγοντας
αυτά ο Γέροντας ηταν τοσο κατηγορηματικος, πού έδιδε την εντύπωση οτι ολα
αυτά είναι ηδη μία πραγματικοτητα. Μηπως το ίδιο δεν μας δίδαξε καί ο Κύριος
λέγοντας: «Μακάριοι οί πτωχοί τω πνεύματι, οτι αυτών εστίν η βασιλεία των
ουρανών» Ματθ. ε 3.
Ο Θεος, έλεγε ο Γέροντας, δεν επιτρέπει δοκιμασίες, αν δεν βγει κάτι καλο άπ
αυτές. Για τους εκ γενετης αρρώστους ένας λογος παραπάνω. Καί τονιζε με
έμφαση: «Οταν ο ανάπηρος δεχθεί την αρρώστια του με χαρά, ο Θεος θα τον
κατατάξει με τους ομολογητές».
Την εξάρτηση του παιδιού απο τη μάνα του έβλεπε σαν ευλογία. Έλεγε: «Οταν το
παιδί θηλάζει μητρικο γάλα, θηλάζει αγάπη καί σιγουριά. Απο το μπουκάλι του
γάλακτος πού θηλάζει θα περάσει αργοτερα στο μπουκάλι του ποτού». Εδώ,
πράγματι, ομιλεί ο Γέροντας ως έμπειρος ψυχολογος. Κι αυτο, γιατί σύγχρονες
ψυχολογικές έρευνες έδειξαν οτι τα παιδιά πού θηλάζουν τη μητέρα τους
βιώνουν ένα αξιολογο ευάρεστο συναισθηματικο κλίμα, το οποιο ευνοεί την
άνθηση πολλών πνευματικών δυνάμεων καί αρετών. Το αντίθετο δημιουργεί παιδιά
δύσθυμα, κακοκεφα, ανασφαλη καί φοβισμένα.
Ο Γέροντας τονιζε καί προέτρεπε τους γονείς να μη μαλώνουν τα παιδιά ποτέ τη
νύκτα, γιατί είναι σκοτεινη καί ο διάβολος τους φέρνει σκοτεινούς, κακούς
λογισμούς. Αντίθετα, την ημερα, με τίς συναναστροφές, το παιδί θα ξεχάσει
την τιμωρία. Πράγματι, ο φοβος του σκοτους, οπως έδειξαν οϊ ψυχολογικές
έρευνες, είναι πολύ διαδεδομένος καί πολύ επικίνδυνος ιδιαίτερα κατά τα
πρώτα χρονια της ζωης του ανθρώπου.
Η αγωγη των εφηβων, οπως έλεγε ο Γέροντας, είναι δύσκολη. Έλεγε: «Η
διδασκαλία του καλού στους έφηβους είναι δύσκολη, γιατί η ηλικία αυτη είναι
επαναστατημένη. Δεν είναι κατάλληλη για διδαχές. Το μυαλο των εφηβων είναι
θολωμένο. Λείπει η εμπειρία των μεγάλων, αλλά καί το περιβάλλον δεν βοηθά
τον έφηβο. Πολλές φορές δεν φταίνε ο! ίδιοι οί έφηβοι. Τα χάνουν, οταν ο
ένας τους σφυρίζει απο το ένα αυτί καί ο άλλος απο το άλλο». Δύσκολη,
πράγματι, η εφηβεία, η ηλικία των προβλημάτων καί των μεγάλων κρίσεων, απο
τίς οποίες ο έφηβος πρέπει να εξέλθει υγιης, άθικτος καί κοινωνικά ώριμος.
Ανατομία της συμπεριφοράς των συγχρονων μας
Κρίνοντας τη συμπεριφορά των σημερινών ανθρώπων ο Γέροντας έλεγε: «Οι
άνθρωποι βασανίζονται σημερα απο τίς ευκολίες, οί οποιες ξεπερνούν τα ορια
τους καί γίνονται δυσκολίες. πριν ξεχρεώσουν το ένα μηχάνημα, χρεώνονται το
άλλο. ολα σημερα ξεπέρασαν τα ορια τους. Απο τα θερμοκηπια περάσαμε στις
ορμονες». Ιδού μία αρίστη ανατομία της ζωης των σημερινών ανθρώπων, οί
οποιοι μέσα στις ευκολίες του πολιτισμού πού δημιούργησαν πνίγονται,
δυσκολεύονται, χάνονται. Τα εύκολα έφεραν τα δύσκολα. Οί ανέσεις έφεραν τίς
πιέσεις, πού προέρχονται απο τον εσωτερικο κοσμο του ανθρώπου, ο οποιος,
παρά την προοδο καί τα αγαθά της σύγχρονης κοινωνίας, μένει άδειος καί
μάλιστα ανικανοποίητος. «Πολλοί άνθρωποι, έλεγε ο Γέροντας, ζουν χωρίς
ιδανικά. Δεν πιστεύουν στην άλλη ζωη. Δεν έχουν συλλάβει το βαθύτερο νοημα
της ζωης. Το κακο ξεκινά απο την έλλειψη πίστης στην άλλη ζωη. Οί σημερινοί
άνθρωποι ομοιάζουν με γερές μηχανές πού έχουν παγωμένα λάδια Έχουν παγωμένη
καρδιά. Δεν χρησιμοποιούν την καρδιά τους, γι αυτο βασανίζονται. Ευτυχώς,
ομως, υπάρχει καλο προζύμι. Ο! ορθοδοξοι έχομε το χάρισμα της ευλάβειας. Οι
Ευρωπαίοι έχουν την ευγένεια Δυστυχώς, χάνομε την ευλάβεια καί δεν έχομε καί
την ευγένεια. Έτσι, τα πράγματα γίνονται χειροτερα». Αληθεια, πώς μπορεί
κανείς να έχει ιδανικά οταν δεν δίδει μεταφυσικές διαστάσεις στη ζωη του; Η
οποία ευγένεια, οσο κι αν «υποχρεώνει», δεν μπορεί να συγκριθεί με την αρετη
της ευλάβειας, για την οποία ο Γέροντας έλεγε: «Μία γυναίκα πού έχει
ευλάβεια αξίζει περισσοτερο απο την εικονα μίας αγίας, γιατί είναι ζωντανη».
Οι άνθρωποι με παγωμένες καρδιές δεν μπορούν να είναι ευλαβείς. Υπάρχουν
ομως καί οϊ εξαιρέσεις των ευλαβών ανθρώπων. Είναι το καλο προζύμι, πού
μπορεί να ζυμώσει ολους τους άλλους, σύμφωνα με τη διαβεβαίωση του αποστολου
Παύλου: «Μικρά ζύμη ολον το φύραμα ζυμοί» Γαλ. ε 9. Πράγματι, με μικρη
ποσοτητα απο προζύμι μπορεί κανείς να ζυμώσει μεγάλη ποσοτητα ψωμιού. Έτσι,
καί λίγοι ευλαβείς άνθρωποι με το παράδειγμα της κατά Χριστον ζωης τους
μπορούν να επηρεάσουν καί πολλούς άλλους, οί οποίοι ζουν διαφορετικά. Έχομε
πολλά παραδείγματα ευσεβών χριστιανών, συζύγων καί μητέρων, πού επηρέασαν
θετικά οχι μονο τους συζύγους καί τα παιδιά τους, αλλά καί το ευρύτερο
οικογενειακο καί κοινωνικο τους περιβάλλον.
Τα εφοδια του Χριστιανού
«Ο χριστιανος πρέπει να ζει πνευματικη ζωη. Πρέπει να κάνει καλούς
λογισμούς, να έχει καθαρη καρδιά, να προσεύχεται, να έχει υπομονη, να αγαπά
συγγενείς καί ξένους, να είναι ταπεινος, να αναγνωρίζει τα σφάλματα του καί
να βρίσκεται συνεχώς κοντά στον πνευματικο του. Σαν άρρωστος πρέπει να ζητά
θεραπεία απο τον πνευματικο γιατρο». Αυτά μας δίδασκε ο Γέροντας καί
προσθετε: «Αν κάποιος πονά κάπου καί ο γιατρος του συστησει να βάλει
έμπλαστρο, δεν μπορεί να το βάλει οταν πονέσει πάλι σ άλλο μέρος του
σώματος, αν δεν συμβουλευθεί το γιατρο. Κάθε ασθένεια χρειάζεται καί άλλο
φάρμακο. "Αν π.χ. ένας έχει πυρετο, μπορεί ο γιατρος να του συστησει
κομπρέσα, Αφού φυσικά τον εξετάσει. Το ίδιο συμβαίνει καί με τον
πνευματικο». Με άλλα λογια, οποίο ρολο παίζει ο γιατρος για το σώμα μας, τον
ίδιο παίζει καί ο πνευματικος για την ψυχη μας. Οσο αναγκαίοι είναι οί
γιατροί, τοσο αναγκαίοι είναι καί οί πνευματικοί πατέρες.
Συνάντησα κάποτε στο κελί του Γέροντα έναν επισκέπτη, ο οποίος μου διηγηθηκε
οτι έπασχε απο καρκίνο καί οτι θεραπεύθηκε πληρως με τίς προσευχές του
Γέροντα. Οταν για πρώτη φορά τον επισκέφθηκε στο κελί του, άφησε μονους τους
άλλους επισκέπτες, πλησίασε τον άρρωστο καί του είπε με έντονο ύφος: «Ποτέ
δεν εκκλησιάσθηκες, ποτέ δεν κοινώνησες. Τώρα βλέπεις τα ζορικα, γι αυτο
ηλθες. Λοιπον, καί τώρα κάτι θα γίνει. Θα πάς να εξομολογηθείς καί να
κοινωνησεις. Τα αλλά θα έλθουν». Καί η χάρη του Θεού ηλθε στον άρρωστο, τον
καρκινοπαθη, ο οποιος θεραπεύθηκε πληρως.
Ο Γέροντας καλούσε πάντοτε τους έχοντας ανάγκη να αρχίζουν απο την
εξομολογηση. Θεωρούσε τον πνευματικο ως τον καλύτερο γιατρο, ως τον καλύτερο
σύμβουλο. Έλεγε μάλιστα για το ανδρογυνο: «Καί οί δύο σύζυγοι πρέπει να
έχουν τον ίδιο πνευματικο. Για να εφαρμοσουν δυο ξύλα, πρέπει να
πλανιαριστούν απο τον ίδιο μαραγκο με την ίδια πλάνια. Το ίδιο πρέπει να
γίνεται καί με το ανδρογυνο. Ο άνδρας καί η γυναίκα πρέπει να έχουν τον ίδιο
πνευματικο». Δεν θα υπερβάλαμε βέβαια αν λέγαμε οτι ολη η οικογένεια πρέπει
να έχει τον ίδιο πνευματικο. Καί οπως τονιζε ο Γέροντας: «Τα παιδιά απο το
δημοτικο σχολείο πρέπει να έχουν πνευματικο». Η υπακοη στον πνευματικο θα
οδηγησει στην ταπείνωση, πού είναι η πρώτη αρετη. Ο πνευματικος πατέρας
καθοδηγεί τα τέκνα του καί τα σώζει απο τίς πλάνες.
Ο π. Παΐσιος καί οι κακοδοξοι
Οσο επιεικης ηταν ο Γέροντας προς τους παρεκτρεπομένους χριστιανούς, άλλο
τοσο αυστηρος ηταν προς τους αιρετικούς πάσης φύσεως. Τονιζε οτι χρειάζεται
αντίσταση καί οτι κινδυνεύουν περισσοτερο εκείνοι απο τους ορθοδοξους πού
δεν έχουν επαρκώς ασκηθεί. Έλεγε: «Για να βλαφτεί κανείς πρέπει να είναι
λίγο βλαμμένος. Οί χριστιανοί δεν πρέπει να δίδουν αφορμη στους αιρετικούς»
Για τους λεγομενους «νεορθοδοξους» έλεγε: «Αυτοί επιδιώκουν να
δικαιολογησουν την παλαιά ζωη τους με τα πατερικά. Παρερμηνεύουν την Αγία
Γραφη, για να δικαιολογησουν τα λάθη τους. Μερικοί μάλιστα λένε οτι πορνεία
είναι μονο οταν πληρώνεις. Οί μασονοι θέλουν ξεσκονισμα, γιατί είναι άρνηση.
Μην παίρνετε τα χρηματα πού σας δίδουν. Οι μασονοι στους μασονους καί οι
χριστιανοί στους χριστιανούς». Ο Γέροντας, Λέγοντας αυτά καί αλλά σχετικά,
ηθελε να προστατεύσει τους ορθοδοξους απο τους αιρετικούς Λύκους. Σε ερώτηση
μου αν πρέπει να ψωνίζω απο ένα οπωροπώλη της γειτονιάς μου, ο οποιος είναι
μάρτυρας του Ίεχωβά, ο Γέροντας έδωσε την έξης απάντηση: «Οχι! Κι αυτο,
γιατί θα λέει στον κοσμο: Να, απο έμενα ψωνίζει καί ο καθηγητης του
Πανεπιστημίου. Δεν είναι το οικονομικο. Είναι ο επηρεασμος των ανθρώπων». Η
θέση αυτη μπορεί να αποτελέσει απάντηση σε σχετικη απορία πολλών, οι οποιοι
διακηρύσσουν οτι η αγάπη μπορεί να σκεπάσει ολους μας, ορθοδοξους καί
αιρετικούς. Αν ομως η αγάπη κλονίσει την πίστη, ποίο το οφελος; Ας μην
αυταπατομαστε καί ας μην παρασυρομαστε.
Το μέλλον του Ελληνισμού
Ο Γέροντας ηταν ξεριζωμένος Μικρασιάτης. Γι αυτο η σκέψη του γύριζε πάντα
πίσω στις χαμένες πατρίδες. Νοσταλγούσε την ιδιαίτερη πατρίδα του, την
Καππαδοκία της Μικράς Ασίας, απο την οποία έφυγε βρέφος το 1924. Για τη
συμφορά του ξεριζωμού καί τίς αδικίες σε βάρος της Ελλάδας ηταν
κατηγορηματικος καί προφητικος. Έλεγε: «Θα τιμωρηθούν οσοι επιδιώκουν να
εξαφανίσουν την Ελλάδα. Απο τη δοκιμασία της Ορθοδοξίας θα προέλθει μεγάλο
καλο. Ο! Μεγάλοι θα μας δώσουν την Πολη, οχι βέβαια απο αγάπη, αλλά απο
συμφέρον». Μας υπενθύμιζε μάλιστα καί μία σχετικη φράση του εθναποστολου
Κοσμά του Αιτωλού. Έλεγε: «Μία γυναίκα με τη ροκα της θα διώχνει εκατο
Τούρκους». Καί συνέχιζε: «Υπομονη χρειάζεται. Το φαγητο καίει τώρα Αν πάς να
το φας, θα καείς. Οι Τούρκοι θα διαλυθούν». Μπορείς να μην πιστεύεις τον
άγιο Γέροντα, τον διορατικο ορθοδοξο μοναχο; Μπορείς να αμφισβητησεις τα
λογια του τα προφητικά, τη χρυση ελπίδα του για το μέλλον του Ελληνισμού; Ο
Γέροντας μέσα απο το ερημικο καί ταπεινο κελί του οραματιζοταν τη χαρά της
ελευθερίας της ιδιαίτερης πατρίδας του. Οραμα καί προσευχη μαζί.
Η κοινωνικη μας συμπεριφορά
Η κοινωνικη εμπειρία του Γέροντα εντυπωσίαζε. Αν καί ερημίτης μοναχος,
γνώριζε πολύ καλά τα του κοσμου, της εργασίας καί των επαγγελμάτων. Σε κάθε
σχετικη ερώτηση είχε καί την ανάλογη απάντηση. Στην ερώτηση Τι πρέπει να
κάνει ο υπάλληλος μιας υπηρεσίας, οταν οί υφιστάμενοι του δεν τον ακούνε,
είπε: «Ο προϊστάμενος πρέπει να είναι σαν τον πατέρα. Πρέπει να νουθετεί καί
να συμβουλεύει. Στους υφισταμένους του πρέπει να συμπεριφέρεται με διάκριση.
Αν δεν δουλεύουν η δεν συμπεριφέρονται σωστά οί υφιστάμενοι, τοσο το
χειροτερο γι αυτούς. Κι αν κοροϊδεύουν τον προϊστάμενο τους, τοσο το
καλύτερο γι αυτον, γιατί έτσι θα σβησει μερικές αμαρτίες του. Πρέπει, ομως,
να επιμένει στο να συμβουλεύει σωστά. Κάποτε το καλο θα γίνει». Εδώ φαίνεται
καθαρά η πληρης εφαρμογη της αγάπης, την οποία μας δίδαξε ο Κύριος. Φαίνεται
το ειρηνοποιο πνεύμα, η συγκατάβαση καί η υποχωρητικοτητα. Έμμεσα, πλην
σαφώς, ο Γέροντας μας έλεγε: Μακριά η οργη, η κακία, η εκδίκηση, η τιμωρία.
Αγάπη προς ολους καί προς τους απειθείς, τους δύστροπους, τους ανυπάκουους.
Κι ολα αυτά «οπως γένησθε υιοί του πατρος υμών του εν ουρανοίς, οτι τον
ηλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς καί αγαθούς καί βρέχει επί δικαίους καί
αδίκους» Ματθ. ε 45. Ο Γέροντας ζητούσε πληρη εφαρμογη των εντολών του
Κυρίου. Κι ολα αυτά μέσα σ ένα πνεύμα αγάπης καί διάκρισης.
Το κηρυγμα της αγάπης του Γέροντα ηταν απλο καί πειστικο. Έλεγε: «Ο καλος
χριστιανος αγαπά πρώτα τον Θεο καί έπειτα τους ανθρώπους. Η υπερχείλιση της
αγάπης πηγαίνει καί στα ζώα καί τη φύση. Η αγάπη μας προς συγγενείς καί
ξένους πρέπει να είναι αδελφικη». Πρώτα, λοιπον, αγάπη καί σεβασμο προς τον
Θεο, κι έπειτα προς ολα τα δημιουργηματα του. Αυτη την αγάπη πρέπει να
βιώνει ο πιστος χριστιανος.
Η αρετη της υπομονης
Με λογια απλά καί καθαρά ο Γέροντας υπογράμμιζε μίαν άλλη χριστιανικη αρετη,
την υπομονη. Έλεγε: «Με υπομονη καί αγάπη θα κερδίσουμε την Ουράνια Βασιλεία
Να κάνουμε υπομονη. Να περιμένουμε να ωριμάσουν φυσιολογικά, με τον καιρο,
τα φρούτα, για να τα φάμε. Να μη βιαζομαστε. Με την υπομονη θα νικησουμε.
Μέσα στο σπίτι πρέπει να κάνουμε καί να έχουμε υπομονη. Σ ολες τίς
εκδηλώσεις μας να είμαστε γεμάτοι γαληνη, ηρεμία καί αγάπη. Τα νεύρα καί η
ταραχη βλάπτουν. Δυστυχώς, ο σημερινος άνθρωπος δεν ξέρει να περιμένει.
Βιάζεται Δεν απλοποιεί τη ζωη του». Η υπομονητικη σιωπη, οπως έλεγε άλλος
Γέροντας, είναι απο τα βασικά γνωρίσματα του χριστιανού. Φυσικά δεν
προκειται για ένα έργο εύκολο γιατί ολοι μας σημερα είμαστε ανυπομονοι,
βιαστικοί, φλύαροι, απαιτητικοί, πιεστικοί, ανησυχοι καί εύκολοι. Θέλομε να
γίνεται πάντα το δικο μας, να μην έχουμε εμποδια στις επιδιώξεις μας, να μην
υποφέρουμε, να μη δυσκολευομαστε. Θέλομε θαύματα, επιτυχίες, αγαθά
αποτελέσματα στις προσπάθειες μας. Αυτά ομως δεν τα θέλει ο Θεος. Μας θέλει
να καρποφορούμε «εν υπομονη» Λουκ. η 15. Θέλει να σώσουμε τίς ψυχές μας «εν
τη υπομονη» Λουκ. κα 19.
Η αξία της προσευχης
Για την προσευχη, το δώρο αυτο του Ουρανού προς τον άνθρωπο, ο Γέροντας δεν
σταματούσε να ομιλεί. Για την ευλαβη άσκηση της καί την αξία της έδιδε
συμβουλές καί χρησιμες οδηγίες. Έλεγε: «Η προσευχη πρέπει να είναι λιτη.
Κάθε άνθρωπος πρέπει να λέει συνεχώς καί αδιαλείπτως την ευχη: «Κύριε Ίησοΰ
Χριστέ, ελέησον με». Πρέπει να λέμε την ευχη παντού. Πρέπει να βρισκομαστε
σε διαρκη ακροαση με τον Θεο. Με την προσευχη θα προλαμβάνουμε κάθε κακο.
πριν την προσευχη, πρέπει να διαβάζουμε λίγες γραμμές απο το Ευαγγέλιο η απο
το Γεροντικο. Έτσι η σκέψη μας θερμαίνεται καί μετατίθεται στον πνευματικο
χώρο. οσο ξεσκουριάζεις τα καλώδια, τοσο δέχεσαι τον θείο φωτισμο. Οταν τα
καλώδια είναι σκουριασμένα, οσο κι αν πατάς την πρίζα, το ρεύμα δεν περνά».
Λογια απλά, κατανοητά καί ωφέλιμα. Λογια σαφη πού διδάσκουν καί απλοποιούν
οσα για την προσευχη διδάσκει η Ορθοδοξη Εκκλησία μας. Ο Γέροντας ζούσε με
την προσευχη. Είχε διαρκώς ανοικτη γραμμη προς τον Ουρανο. Ηταν ο άνθρωπος
της θερμης προσευχης, στην οποία έβαζε ολο τον κοσμο καί μάλιστα οσους του
ζητούσαν τη βοηθεια του. Έλεγε: «Γράψετε μου σ ένα χαρτί το προβλημα σας καί
θα προσευχηθώ για τη λύση του». Κι ηταν πολλοί αυτοί πού έδρεψαν τους
καρπούς της προσευχης του μακαριστού Γέροντα. Η προσευχη του τους θεράπευσε,
τους ενίσχυσε, τους φώτισε, τους καθοδηγησε, τους επανέφερε στο δρομο της
πίστεως καί της αγίας ζωης.
Οι καλοί λογισμοί
Ο άνθρωπος πρέπει να κάνει καλούς λογισμούς. Αυτο δίδασκε σε κάθε επισκέπτη
του ο Γέροντας. Έλεγε: «Ο κακος λογισμος εμποδίζει τη θεία χάρη. Ο καλος
λογισμος αποκτάται με την απλοτητα. Ο άνθρωπος πού δεν κάνει κακούς
λογισμούς λειτουργεί σωστά. Οση δύναμη έχει ο καλος λογισμος δεν την έχει
καμία άσκηση. Οταν βλέπουμε τα πάντα καθαρά, τοτε έχομε καλούς λογισμούς. Οι
βλάσφημοι λογισμοί μονο με την περιφρονηση αδιαφορία φεύγουν. Οταν μας
προσβάλλουν, να ψάλλουμε. Δεν είναι δικοί μας αλλά ξένοι. Έρχονται άπ έξω,
οπως οί θορυβοι των αεροπλάνων». Οταν ο Γέροντας διαπίστωνε οτι ο
συνομιλητης του δεν έκανε καλούς λογισμούς, τον επιτιμούσε με έντονο ύφος.
Του υποδείκνυε μάλιστα οτι θα μπορούσε να σκέπτεται το καλο καί οχι το κακο.
Ο π. Παΐσιος ως δάσκαλος καί παιδαγωγος
Οί παραινέσεις καί οί συμβουλές, οί συστάσεις καί οί προτροπές του Γέροντα
Παϊσίου προς τους επισκέπτες του, προς τίς διψασμένες καί πονεμένες ψυχές
πού ιον πλησίαζαν ηταν πολλές καί σοφές. Συνομιλώντας ο Γέροντας με άτομα
καί ομάδες προσκυνητών του Περιβολιού της Παναγίας ένα καί μονο στοχο είχε.
Ηθελε να τους ενισχύσει στον πνευματικο τους αγώνα, να τους επαναφέρει στην
ορθοδοξη χριστιανικη ποίμνη, να τους προστατεύσει απο τους ποικιλοσχημους
καί ποικιλώνυμους λύκους πού τους περιτριγυρίζουν καθημερινά με ανοικτά τα
στοματα τους. Οσα προηγηθηκαν, αυθεντικές μαρτυρίες ενος «μαθητη» του
Γέροντα, μπορούν να βεβαιώσουν του λογου το αληθές. «Και ο έωρακώς
μεμαρτύρηκε καί αληθινη αυτον εστίν η μαρτυρία». Ο Γέροντας υπηρξε δάσκαλος
πολλών. Ηταν ο μεγάλος παιδαγωγος, του οποίου το έργο υπερέβη τίς ικανοτητες
ενος κοινού ανθρώπου. Ηταν έργο καί προσφορά ενος απεσταλμένου, ενος οργάνου
της χάριτος του Θεού. Ηταν ο μοναχος πού καθημερινά έκανε «δεησεις,
προσευχάς, έντεύξεις, ευχαριστίας, υπέρ πάντων ανθρώπων», διοτι ηθελε
«παντος ανθρώπους σωθηναι καί εις έπίγνωσιν αληθείας έλθείν» Α Τιμ. β 4.
Είμαι βέβαιος οτι το ίδιο συνεχίζει καί απο τον Ουρανο, οπού απολαμβάνει
μακαριοτητας. Η αγάπη του προς τα πνευματικά του παιδιά συνεχίζεται καί απο
εκεί ψηλά.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ Καθηγητης του Πανεπιστημίου Κρητης
_____________________
orasi mailing list
διαβάστε για αυτή την λίστα και τα θέματα που συζητά στο
//www.freelists.org/webpage/orasi
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το δουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Για να διαγραφείτε από αυτή την λίστα μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να
στείλετε email στην διεύθυνση
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
και στο θέμα γράψτε unsubscribe.
Το αρχείο της λίστας βρίσκεται στο
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
_____________________
orasi mailing list
διαβάστε για αυτή την λίστα και τα θέματα που συζητά στο
//www.freelists.org/webpage/orasi
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το δουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Για να διαγραφείτε από αυτή την λίστα μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να στείλετε
email στην διεύθυνση
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
και στο θέμα γράψτε unsubscribe.
Το αρχείο της λίστας βρίσκεται στο
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
Other related posts:
