[orasi] Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥΠΙΝΑΚΑΣΤΗΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΟΡΑΣΗΣ
- From: Κούβαρης Κώστας <COSTAS26@xxxxxxxxxxxxxxx>
- To: Λιστα Οραση <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Tue, 3 Jun 2008 15:33:24 +0300
Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ
ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΗΣ
ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
1. Περίληψη
Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι εμπειρίες που αποκομίσαμε από τη χρήση
του διαδραστικού πίνακα (interactive whiteboard) στο χώρο του εργαστηρίου
της Βιολογίας-Κηπουρικής του Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Γενισέας που συστεγάζεται μαζί με το
Γυμνάσιο Γενισέας. Οι δυο διαδραστικοί πίνακες αγοράστηκαν αρχικά για να
εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των εργαστηρίων Βιολογίας και Φυσικών Επιστημών
του Γυμνασίου. Στην πορεία όμως των μαθημάτων διαπίστωσα ότι το σύγχρονο
αυτό τεχνολογικό προϊόν μπορεί να αποδειχθεί σαν ένα «εργαλείο θησαυρός»
στην διδασκαλία των μαθητών με μειωμένη όραση γιατί έχει όλα εκείνα τα
χαρακτηριστικά που ικανοποιούν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των ανωτέρω
μαθητών και επιπλέον βελτιώνει τις υπάρχουσες «Κατάλληλες Μεθόδους
Εκπαίδευσής τους»
2. Άτομα με προβλήματα όρασης
2.1 Γενικά χαρακτηριστικά
Άτομα με προβλήματα όρασης χαρακτηρίζονται τα άτομα με διαταραχές ή
μειονεξίες στην οπτική λειτουργία που αφορούν την αντίληψη του φωτός και την
αίσθηση του σχήματος , χρώματος και μεγέθους του οπτικού ερεθίσματος. Η
βαρύτητα των διαταραχών της όρασης κυμαίνεται ανάλογα με την μείωση της
οξύτητας από ελαφριάς μορφής ως την πλήρη απώλεια της όρασης. Οι διαταραχές
της όρασης επίσης μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητες και να οφείλονται
τόσο σε οργανικούς όσο και σε περιβαλλοντικούς -μηχανικούς παράγοντες. τα
προβλήματα που αφορούν την όραση διακρίνονται ως προς:
· Την ευκρίνεια του οπτικού σήματος, το τι βλέπει δηλαδή το άτομο,
πόσο καθαρή είναι η όραση και σε ποιο βαθμό διακρίνονται οι λεπτομέρειες.
· Το οπτικό πεδίο, δηλαδή την περιοχή που αντιλαμβάνεται το μάτι όταν
παραμένει σταθερό. Ένας συνηθισμένος άνθρωπος αντιλαμβάνεται περίπου 150
μοίρες στον οριζόντιο άξονα και 120 μοίρες στον κατακόρυφο.
· Την ευαισθησία στο φως.
· Τη δυνατότητα διάκρισης των χρωμάτων
· Τη δυνατότητα της αντίληψης της μορφής και του περιγράμματος των
αντικειμένων με την χρήση του ενός ή και των δυο ματιών.
Οι περιορισμοί της λειτουργικότητας και της συμμετοχής των χρηστών αυτής της
κατηγορίας αφορούν δραστηριότητες που προϋποθέτουν ικανότητες και δεξιότητες
αναγνώρισης ή ανάγνωσης και χρήσης χαρακτήρων, εικόνων και συμβολών,
οπτικοκινητικού συγχρονισμού για την μετακίνηση και το χειρισμό
αντικειμένων, καθώς και αυτοεξυπηρέτησης και επικοινωνίας.
2.2 Ο πληθυσμός των ατόμων με διαταραχές στην όραση
Βάση των δεδομένων της EYROSTAT από το έτος 1995, ο αναμενόμενος αριθμός
ατόμων με προβλήματα όρασης στην Ευρώπη το έτος 2005 θα πλησιάζει
τα13.000.000,γεγονός που αιτιολογεί την έμφαση στην προσβασιμότητα αυτών των
ανθρώπων σε συστήματα και τεχνολογίες λογισμικού τα τελευταία χρόνια.
ΗλικίαΓυναίκεςΆνδρες
0-1553000056.000
16-591.033.0001.053.000
60-741.665.0001.454.000
75+5.022.0002.769.000
Σύνολο7.774.0005.333.000
Πληθυσμός με προβλήματα όρασης το έτος 2005
Επίσης, σύμφωνα με το ICEVI (International Council for Education of People
with Visual Impairment) τα γενικά στοιχεία που αφορούν τη διεθνή
πραγματικότητα για τα τυφλά άτομα είναι τα εξής:
· 35 εκατομμύρια άνθρωποι είναι τυφλοί.
· 90% των τυφλών παιδιών στις αναπτυγμένες χώρες δεν πηγαίνουν
σχολείο.
· 80% αυτών των παιδιών ζουν σε αγροτικές περιοχές, ενώ τα ελάχιστα
σχολεία και οι υπηρεσίες υποστήριξης που διατίθενται βρίσκονται στα αστικά
κέντρα.
· 80% των τυφλών ενηλίκων είναι χωρίς εργασία λόγω της έλλειψης
εκπαιδευτικών ευκαιριών και δυνατοτήτων απασχόλησης.
· Στη Δυτική Ευρώπη σήμερα το 70% των τυφλών και μερικώς βλεπόντων
είναι άτομα άνω των 60 χρόνων και υπολογίζεται ότι το έτος 2010 το 85% των
τυφλών θα ανήκει στην τρίτη ηλικία.
Όσον αφορά την Ελληνική πραγματικότητα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία
για ΑΜΕΑ του έτους 2005 που διαθέτει το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας 22.850
άτομα είναι τυφλά, εκ των οποίων περίπου 550 ανήκουν στην ηλικία έως 18
χρόνων. Με τη νομική αναγνώριση της ομάδας των μερικώς βλεπόντων αυξάνεται
κατά πολύ ο αριθμός των ατόμων με προβλήματα όρασης.
2.3 Οι απαιτήσεις χρηστών χωρίς ή με μειωμένη όραση
Οι χρήστες χωρίς ή με μειωμένη όραση αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε κάθε
ενέργεια που προϋποθέτει την αντίληψη της οπτικής απεικόνισης κατά τη
διάρκεια της αλληλεπίδρασης με τον υπολογιστή και ειδικότερα:
· Στο χειρισμό των συσκευών και διακοπτών ελέγχου λειτουργίας του
εξοπλισμού και των συσκευών αλληλεπίδρασης.
· Στην πρόσβαση στις προσφερόμενες λειτουργίες.
· Στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ή στο περιεχόμενό τους.
Τα άτομα με προβλήματα στην όραση μπορούν να ομαδοποιηθούν στις παρακάτω
υποκατηγορίες, λαμβάνοντας υπόψη την ένταση του προβλήματος:
· Τυφλούς, άτομα δηλαδή που δε χρησιμοποιούν το οπτικό κανάλι ή δεν
αντιλαμβάνονται το οπτικό ερέθισμα
· Άτομα με χαμηλή όραση, τα οποία μπορούν να διαβάσουν ένα εκτυπωμένο
κείμενο ή να αντιληφθούν το περιεχόμενο μιας εικόνας με την ενίσχυση ενός
υλικού ή λογισμικού μεγέθυνσης χαρακτήρων.
· Άτομα που έχουν άλλες διαταραχές της όρασης όπως για παράδειγμα του
οπτικού πεδίου ή πάσχουν από αχρωματοψία και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν
τη διεπαφή, όπως αυτή παρέχεται στον μέσο χρήστη.
Στην κατηγορία των τυφλών θεωρείται ότι ανήκουν τα άτομα που δεν
χρησιμοποιούν την αίσθηση της όρασης για να πάρουν πληροφορίες από το
περιβάλλον στο οποίο κινούνται. Πολλά από τα άτομα που έχουν ολοκληρωτική
απώλεια της αίσθησης της όρασης, έχουν αυξημένη τόσο την αίσθηση της ακοής
όσο και την αίσθηση της αφής τι, οποίες χρησιμοποιούν ως εναλλακτικό μέσο
στην αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους
Στην κατηγορία των ατόμων με μειωμένη όραση, που μας ενδιαφέρει περισσότερο
για την συγκεκριμένη εργασία, ανήκουν άτομα των οποίων οι διαταραχές όρασης
μπορεί να οφείλονται σε:
· Διαθλαστικές δυσλειτουργίες όπως η μυωπίας, η υπερμετρωπία ή ο
αστιγματισμός
· Διαταραχές της οφθαλμικής κινητικότητας της λειτουργίας των μυών,
δηλαδή του οφθαλμού όπως ο στραβισμός, η ετεροφορία και ο νυσταγμός.
· Διαταραχές της αίσθησης των χρωμάτων ή σε φωτοφοβία που
περιλαμβάνει τη μερική αχρωματοψία (διχρωματοψίες) που σχετίζονται με την
αντίληψη ορισμένων χρωμάτων και επιφέρει κυρίως σύγχυση μεταξύ ερυθρού και
πράσινου χρώματος και τη φωτοφοβία η οποία είναι η υπερβολική ευαισθησία των
οφθαλμών στο έντονο φως το οποίο συχνά προκαλεί έντονο πόνο και συνεχές
δάκρυσμα.
· Παθήσεις του οφθαλμού όπως ο καταρράκτης, το γλαύκωμα,
εκφυλιστικές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, ή οπισθοφακική νεοπλασία, κτλ.
Όσον αφορά τη χρήση των τεχνολογιών, επαυξημένες ικανότητες των τυφλών
ατόμων, (κυρίως της αφής, της ακοής και της κιναίσθησης) καθώς και η χρήση
του συστήματος Braille, τους παρέχουν τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης με
ένα πληροφοριακό σύστημα. Το σύστημα Braille αναπαριστά με ανάγλυφες ακίδες
τα γράμματα του αλφαβήτου, τους αριθμούς και τα επιστημονικά σύμβολα και
παραδοσιακά χρησιμοποιείται από άτομα με προβλήματα όρασης κατά την ανάγνωση
και τη γραφή.
Για τη λήψη πληροφοριών από ένα πληροφοριακό σύστημα, τα άτομα με προβλήματα
όρασης συνήθως χρησιμοποιούν ειδικά συστήματα ανάγνωσης οθόνης H/Y,
συστήματα μετατροπής σε συνθετική ομιλία, συστήματα μεγέθυνσης σε οθόνη H/Y,
καθώς και συσκευές με ειδικό λογισμικό που επιτρέπουν τη μετατροπή
ηλεκτρονικού ή μη κειμένου σε κείμενο Braille, όπως τους σαρωτές με
λογισμικό αναγνώρισης χαρακτήρων και τους συμβολομεταφραστές Braille. Η
συσκευή παρουσίασης Braille (Braille display) για παράδειγμα προσφέρεται,
ώστε οι τυφλοί χρήστες να λαμβάνουν τις πληροφορίες που τους παρουσιάζει το
υπολογιστικό σύστημα μέσω της οθόνης, σε μια γραμμή από χαρακτήρες Braille.
Ο χρήστης μπορεί να διαβάσει αυτές τις πληροφορίες στην επιφάνεια της
συσκευής Braille, χρησιμοποιώντας τα δάκτυλά του. Τα συστήματα αναγνώρισης
ομιλίας, καθώς και τα ειδικά πληκτρολόγια, αποτελούν τις εναλλακτικές λύσεις
για την είσοδο δεδομένων στον υπολογιστή από χρήστες με προβλήματα όρασης. Η
αναπαράσταση των συμβολών του πληκτρολογίου με ακίδες Braille για
παράδειγμα, είναι μια από τις συχνότερες διευθετήσεις πρόσβασης καθώς
αυξάνεται η δυνατότητα ευκολότερου και γρηγορότερου εντοπισμού των πλήκτρων.
2.4 Μαθητές με μειωμένη όραση
Οι μαθητές με μειωμένη όραση δουλεύουν με πιο αργούς ρυθμούς και
αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τις λεπτομέρειες . Μέσα στην τάξη πρέπει:
· Να κάθονται σε καλύτερες θέσεις και να έχουν ανεμπόδιστη θέα στο
πίνακα.
· Ο πίνακας να είναι λευκός και οι πληροφορίες να γράφονται με μαύρο
μαρκαδόρο (για να υπάρχει αντίθεση) και με μεγάλα, χοντρά γράμματα.
· Να επιτρέπετε στους μαθητές να πλησιάζουν τον πίνακα και να
αντιγράφουν.
· Να δίνετε φωτοτυπίες με το σημαντικό υλικό που είναι γραμμένο στον
πίνακα και αν είναι δυνατόν σε μεγέθυνση 160%-170% της κάθε σελίδας σε χαρτί
11Χ17.
· Χρησιμοποιήστε το μηχάνημα προβολής για να δείξετε οδηγίες βήμα
προς βήμα και δώστε στον μαθητή φωτοτυπία τις διαφάνειες που προβάλλονται.
· Επιτρέψτε στον μαθητή να μαγνητοφωνήσει τις διαλέξεις έτσι ώστε
να μπορεί να κρατήσει σημειώσεις αργότερα.
· Χρησιμοποιήστε περιγραφικά video ή DVD .
3. Διαδραστικός πίνακας
Ο διαδραστικός πίνακας είναι μία οθόνη που λειτουργεί με την αφή, συνδέεται
με τον Η/Υ (στη θύρα USB ή με blue tooth) και με τον προβολέα (projector).
Έχει την δυνατότητα να προβάλλει ότι έχει αποθηκευμένο στο σκληρό του δίσκο
ο υπολογιστής και συνοδεύεται με το δικό του λογισμικό. Το λογισμικό του
είναι μια θεαματική συλλογή με εικόνες, μικρά βίντεο σε μορφή flash,
δραστηριότητες, γράμματα, αριθμοί με εκφώνηση ή όχι και άλλο υλικό το οποίο
μπορεί να εμπλουτίζεται από το διαδίκτυο, για θέματα επιστήμης και
τεχνολογίας.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι η εισαγωγή των δεδομένων γίνεται
στον πίνακα, η επεξεργασία των στοιχείων στον υπολογιστή και η εμφάνιση στο
βιντεοπροβολέα. Οτιδήποτε γράφεται στον πίνακα στέλνεται αυτόματα στον
υπολογιστή, το σύστημα ψηφιοποιεί αυτόματα όλα τα δεδομένα και τα στέλνει
μέσω e-mail οπουδήποτε ενώ προσφέρει και τη δυνατότητα μαθημάτων από
απόσταση.
Αφού ο πίνακας αυτός λειτουργεί με την αφή, οι μαθητές μπορούν να γράφουν ή
να σχεδιάζουν με το δάκτυλο. Η εργαλειοθήκη που βρίσκεται πάνω στον πίνακα
επιτρέπει την άμεση επιλογή τύπου μαρκαδόρου, επιτρέποντας την αβίαστη
μεταφορά του χρήστη από τη γραφίδα στο μαρκαδόρο και στη χρήση mouse.Επίσης
υπάρχουν εργαλεία σχεδιασμού, μορφοποίησης, επεξεργασίας κειμένου και
εικόνας, μεγέθυνση εικόνας και υπομνηματισμού πάνω στον πίνακα. Το ειδικό
εξάρτημα - σφουγγαράκι μπορεί να κάνει διαγραφή δεδομένων από την επιφάνεια
του πίνακα.
Πολύ σημαντική και όπως αποδείχθηκε πολύ εξυπηρετική, εκτός από την
μεγέθυνση των εικόνων, είναι η δυνατότητα εγγραφής σε βίντεο κάθε κίνησης
που κάνει ο μαθητής για να γράψει, να σχεδιάσει ή να ολοκληρώσει μια
δραστηριότητα.
Το λογισμικό του πίνακα επιτρέπει τη δημιουργία σελίδων. Αυτό δίνει τη
δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να σχεδιάσει και να προετοιμάσει το μάθημά του
συμπληρώνοντας και εμπλουτίζοντας το με εικόνα, ήχο, βίντεο και ότι άλλο
θεωρήσει χρήσιμο για να βοηθήσει τους μαθητές που έχουν προβλήματα όρασης.
Με την ταυτόχρονη παρουσίαση δυο σελίδων, το υλικό από τη μία σελίδα μπορεί
να σύρεται στην άλλη και να ολοκληρώνονται με αυτόν τον τρόπο ασκήσεις
αντιστοίχησης, συμπλήρωσης κενών ή οτιδήποτε άλλο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η ευελιξία του προγράμματος που επιτρέπει την
αποθήκευση, εκτύπωση αλλά και την εξαγωγή του μαθήματος ή της σελίδας που
έχει δημιουργηθεί σε μορφή σελίδας web, αρχείο εικόνας, PDF, Power Point.
Δίνεται επίσης η δυνατότητα να δημιουργηθεί μια σύνδεση με αρχείο ήχου και
πατώντας πάνω στο αντικείμενο ο μαθητής να ακούσει την εκφώνηση της λέξης ή
κάποιο άλλο ηχογραφημένο μήνυμα.
Εκτός από τη χρήση του με το λογισμικό που διαθέτει μπορεί να χρησιμοποιηθεί
και ως επιφάνεια προβολής. Μάλιστα μπορούν να γίνουν σημειώσεις και
υπογραμμίσεις πάνω στην επιφάνεια του πίνακα την ώρα που αναπαράγεται ένα
DVD για να σχολιαστούν κάποια σημεία.
Η ανθεκτική του επιφάνεια, διαστάσεως 63,77 ή 82 ιντσών, αντέχει στις
απαιτήσεις των αιθουσών διδασκαλίας και η επιμέρους επιφάνεια ξηρής
απαλοιφής επιτρέπει τη χρήση και ως ενός απλού ασπροπίνακα.
4. Διαδραστικός πίνακας και εκπαίδευση
Πριν από 15 χρόνια έχει ξεκινήσει η δημιουργία διαδραστικών πινάκων κυρίως
από τον Καναδά. Η εξάπλωσή τους στο χώρο της εκπαίδευσης υπήρξε ραγδαία
καθώς πολύ νωρίς οι εκπαιδευτικοί αντιλήφθηκαν ότι θα ήταν ένα εξαιρετικό
εργαλείο για την τάξη τους. Αυτό αποδεικνύεται εύκολα από τους αριθμούς,
750000γιαδραστικοί πίνακες υπάρχουν εγκαταστημένοι σε όλο τον κόσμο. Όσο για
τη χρήση τους είναι ευρέως διαδεδομένοι σε αρκετά εκπαιδευτικά συστήματα στο
Ηνωμένο Βασίλειο, στη Σκανδιναβία και στις ΗΠΑ. Προβλέπεται πως μέχρι το
2010 θα έχουν εγκατασταθεί πάνω από 3 εκατομμύρια πίνακες. Στο Μεξικό το
project Encyclopedia που στοχεύει να εξοπλίσει 145000 αίθουσες διδασκαλίας
έχει προϋπολογισμό 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια και είναι το μεγαλύτερο
project εκπαιδευτικής τεχνολογίας στον κόσμο.(ψάρια,2007)
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις διαδραστικών
πινάκων. Στην καθιερωμένη ετήσια έκθεση εκπαιδευτικής τεχνολογίας ΒΕΤΤ, που
γίνεται στο Λονδίνο στο σταθμό Olympia, ο Γενικός Γραμματέας και Δεξιοτήτων
Ruth Kelly επισήμανε ότι συγκριτικές μελέτες συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι η
αποτελεσματική χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ)
συναρτάται με την άνοδο των δεικτών επίδοσης των μαθητών. Κατά την άποψη
πολλών καθηγητών όπως αυτή εκφράστηκε σε σεμινάρια της BETT,ο ηλεκτρονικός
πίνακας αποδείχτηκε ένας πολύ καλός μηχανισμός για την διδασκαλία μικρών έως
μέτριων ομάδων μαθητών.(Τ.Γιακουμάτου)
Είναι λογικό στη χώρα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις (Ηνωμένο Βασίλειο), να
έχουν γίνει και πολλές μελέτες για την ενσωμάτωσή τους στην εκπαιδευτική
διαδικασία και πράξη. Έρευνες που έγιναν από το Βρετανικό Σύλλογο
Εκπαιδευτικής Επικοινωνίας και τεχνολογίας BECTA[3] με θέμα τη χρήση των
διαδραστικών πινάκων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, έδειξαν ότι υπάρχει άμεσο
πλεονέκτημα από τη χρήση τους, το μάθημα γίνεται με πιο γοργό ρυθμό και οι
μαθητές συμμετέχουν περισσότερο και πιο ενεργά (Cogill,2003,Bush 2004).
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστήμιου του Cambridge, βοηθά ώστε να αυξηθεί η
προσοχή των μαθητών. Αυτό που τους κάνει να δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον
είναι το οπτικό ερέθισμα που έχουν από τον πίνακα.(Cunningham, 2003). Γενικά
οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν πολύ θετικά αποτελέσματα από τη χρήση αυτής
της τεχνολογίας, οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά, εργάζονται ομαδικά και
επίσης δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα παιδιά, ακόμα και σε αυτά με λιγότερη
αυτοεκτίμηση, να συμμετέχουν χωρίς το βάρος της απόρριψης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πολλές εταιρίες και
εκπαιδευτικοί οργανισμοί ασχολούνται με τη παραγωγή διαδραστικων εφαρμογών
και αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα αρκετά αξιόλογο σε ποιότητα και αριθμό υλικό
στο διαδίκτυο (ξενόγλωσσο). Αυτό το υλικό βρίσκει εξαιρετική εφαρμογή σε
διαδραστικούς πίνακες για τους ποίους μεγάλο μέρος από αυτό το υλικό έχει
παραχθεί. Τέτοιο υλικό μπορεί να βρει κανείς στις ιστοσελίδες
http://www.e-yliko.gr/htmls/dimlinks.aspx στο πεδίο Teaching Programmers
υπάρχει μια συλλογή από 32 flash που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη
διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμοποιηθούν σε
συνδυασμό με διαδραστικό πίνακα, αλλά παρόλα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν
με βιντεοπροβολέα ή ομαδική εργασία σε σταθμούς εργασίας. Για κάθε εφαρμογή
υπάρχει βοήθεια και επεξηγηματικό κείμενο. Στην ίδια ιστοσελίδα στο πεδίο
ICT games υπάρχουν πάνω από 70 εφαρμογές ή παιχνίδια καλύπτοντας ένα μεγάλο
μέρος του ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών) του
δημοτικού. Στην ιστοσελίδα http://education.smarttech.com/ste/en-us
μπορούμε να βρούμε ένα πλήθος λύσεων, προτάσεων και έτοιμων μαθημάτων για το
δημοτικό και όχι μόνο. Στην ιστοσελίδα
http://eduscapes.com/sessions/smartboard υπάρχει πλούσιο υλικό από
δραστηριότητες και παιχνίδια για βιολογία, μαθηματικά, φυσική κ.α. Επίσης
στις ιστοσελίδες: http://www.yourchildlearns.com/index.html,
http://www.daydreameducation.co.uk/index.html, http://www.topmarket.co.uk/,
και http://www.skoool.co.uk/logon.aspk?RetyrnUrl/ υπάρχουν ολοκληρωμένα
εμπορικά πακέτα ειδικά για διδασκαλία με διαδραστικό πίνακα. Όπως
παρατηρούμε στις χώρες που έχει διεισδύσει ο διαδραστικός πίνακας στην
εκπαίδευση υπάρχει και ανάλογη παραγωγή υλικού. Εξάλλου έχουν ήδη ετοιμαστεί
και διαδραστικά βιβλία τα οποία θα προσφέρουν στους μαθητές, μέσω του
πίνακα, το συνδυασμό εικόνας, φωτογραφία, ήχου αλλά και ανανεώνοντας, όποτε
είναι δυνατόν, τα δεδομένα.
Όπως παρατηρούμε στις χώρες που έχει διεισδύσει ο διαδραστικός πίνακας στην
εκπαίδευση υπάρχει και το ανάλογο υλικό. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι
κανένα τεχνολογικά προηγμένο εκπαιδευτικό προϊόν δεν μπορεί να αποδώσει τα
αναμενόμενα χωρίς την υποστήριξή του με υλικό και χωρίς την αποδοχή του από
την εκπαιδευτική κοινότητα.
5. Εργαστήριο Βιολογίας
Η Βιολογία ανήκει στις Φυσικές Επιστήμες. Μελετά τα φαινόμενα της ζωής,
δηλαδή ότι έχει σχέση με τη δομή και τη λειτουργία των οργανισμών.
Χρησιμοποιεί πολλές μεθόδους για τη μελέτη των οργανισμών. Μέσα από τις
μεθόδους αυτές ο μαθητής παρατηρεί, μετρά , καταγράφει, ταξινομεί και
βρίσκει κοινά σημεία αλλά και διαφορές.
Τα πειράματα της Βιολογίας βοηθούν τον μαθητή να κατανοήσει όσο γίνεται
καλύτερα τον κόσμο που ανοίγεται γύρο του. Παράλληλα του δίνουν την ευκαιρία
να αναπτύξει πρωτοβουλίες, να αξιοποιήσει τις ικανότητες και τις
δεξιοτεχνίες καθώς εργάζεται μόνος του ή μαζί με τους συμμαθητές του σε
ομάδες. Εξακριβώνει τα αίτια ή τα αποτελέσματα ενός φαινομένου ή ακόμη
δοκιμάζει την ακρίβεια μιας υπόθεσης. Στο χέρι του είναι να μην μείνει ένας
απλός θεατής αλλά να γίνει ένας «μικρός ερευνητής».
Για να εργαζόμαστε με ασφάλεια στο Εργαστήριο Βιολογίας θα πρέπει να είμαστε
αυστηροί με τον εαυτό μας αλλά και με τους άλλους στην τήρηση ορισμένων
κανόνων. Οι κίνδυνοι για ατυχήματα παραμονεύουν συνεχώς την κάθε απρόσεκτη
ενέργειά μας. Είναι κίνδυνοι που έχουν σχέση:
1) Με όργανα ή συσκευές που χρησιμοποιούμε όπως οι
λύχνοι θέρμανσης (ή τα γκαζάκια) και το ηλεκτρικό ρεύμα.
2) Με χημικές ουσίες (αντιδραστήρια) που χρησιμοποιούμε
κατά τη πειραματική εργασία και
3) Με βιολογικά υλικά όπως παρασκευάσματα, δείγματα,
καλλιέργειες μικροοργανισμών κ.α. απαραίτητα για τα πειράματα που γίνονται σ'
ένα εργαστήριο Βιολογίας.
Η γνώση και η προσεκτική τήρηση των κανόνων ασφαλείας από όλους μας
μπορεί να μηδενίσει τους κινδύνους ατυχημάτων.
6. Ο Διαδραστικός πίνακας στο Εργαστήριο
Οι περισσότεροι μαθητές με προβλήματα όρασης έχουν κάποια υπολειπόμενη όραση
που μπορούν να χρησιμοποιήσουν. Αν μπορέσουν να την εκμεταλλευτούν και να
βελτιώσουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης της μέσα από πρακτική εξάσκηση ή
υποστηρικτικές τεχνολογίες, τότε η μάθηση με τη βοήθεια της όρασης θα γίνει
πιο αποτελεσματική. Μία σπουδαία υποστηρικτική τεχνολογία θεωρώ ότι είναι ο
διαδραστικός πίνακας.
Σε πολλά κεφάλαια της Βιολογίας οι μαθητές δυσκολεύονται να κατανοήσουν
επιστημονικούς όρους όπως την δομή και την διαίρεση του κυττάρου, τους
μηχανισμούς κίνησης των οργανισμών, την φωτοσύνθεση, το κυκλοφοριακό
σύστημα, κ.τ.λ. Επίσης, λόγο μειωμένης όρασης, δυσκολεύονται να εκτελέσουν
εργαστηριακές ασκήσεις. Ο κίνδυνος ατυχήματος από τη χρήση των ευπαθών
οργάνων και των καυστικών αντιδραστηρίων είναι πάντα μεγαλύτερος.
Με τον διαδραστικό πίνακα όμως η συμπεριφορά αλλά και η απόδοση αυτών των
μαθητών άλλαξε ριζικά. Η μεγάλη φωτεινότητα και η πολυχρωμία του παρακινεί
τους μαθητές να προσέχουν και να συμμετέχουν περισσότερο χωρίς το άγχος του
λάθους. Η βοήθεια στη διδασκαλία είναι μεγάλη. Με το σύρσιμο του δακτύλου
πάνω στον πίνακα οι ασκήσεις αντιστοίχισης, σωστού - λάθους, συμπλήρωσης
κενών, σταυρόλεξα κ.α. έγιναν αντικείμενα δημιουργίας μέσα στη τάξη. Τα
παιδιά με χαρά ζητούσαν να ανέβουν στον πίνακα για να δοκιμάσουν και φυσικά
παίζοντας μάθαιναν.
Οι δυνατότητες αυτού του πίνακα φάνηκαν και στη απεικόνιση ενός άνθους, στην
πορεία επικονίασης και γονιμοποίησης του, καθώς και στην περιγραφή των
σπερμάτων και στην ανάπτυξη των νεαρών φυτών. Ο σχολιασμός, η υπογράμμιση
βασικών σημείων, η επισήμανση, η επεξήγηση επάνω στον πίνακα με τα ειδικά
πενάκια, η μεγέθυνση συγκεκριμένων εικόνων, αλλά και η αποθήκευση όλων των
σταδίων του μαθήματος σε DVD, ή σε USB memory stick και η άμεση αποστολή
τους με e-mail στα σπίτια των μαθητών, είναι σημεία που κάνουν την διαφορά
από κάθε άλλο παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας σε μαθητές με μειωμένη όραση.
Αυτό όμως που κάνει την μεγάλη διαφορά είναι ότι ο συγκεκριμένος πίνακας
είναι το ιδανικό μέσο εικονικής πλοήγησης σε οποιοδήποτε μέρος του κυττάρου
ή του οργανισμού του ανθρώπου και μάλιστα με μεγάλη ευκρίνεια. Οι μαθητές με
τον δείκτη του χεριού τους γύριζαν το σώμα του ανθρώπου προς όλες τις
κατευθύνσεις και στη συνέχεια με μια απλή πίεση του δακτύλου στο σημείο που
ήθελαν να μελετήσουν. Με τη λειτουργία του zoom μπορούσαν να κάνουν ορατά
σημεία του οργανισμού που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι ή και σημεία του ίδιου
του κυττάρου. Με τον τρόπο αυτό ο πίνακας αντικαθιστά εν μέρει το ίδιο το
μικροσκόπιο και το στερεοσκόπιο που είναι όργανα δύσχρηστα από μαθητές με
μειωμένη όραση.
7. Συμπεράσματα
Η αξία του διαδραστικού πίνακα φάνηκε από τη πρώτη ώρα λειτουργίας του στο
εργαστήριο Βιολογίας.. Φυσικά τα ίδια θεαματικά αποτελέσματα θα έχουμε και
στις άλλες επιστήμες, θετικές και θεωρητικές. Η βελτίωση της συμμετοχής και
της προσοχής όλων των μαθητών και αυτών με μειωμένη όραση αλλά κα αυτών με
τυπική όραση είναι δεδομένη. Εμείς οι εκπαιδευτικοί μπορούμε να
προετοιμάσουμε καλύτερα τα μαθήματά μας, να μεταδώσουμε με τον καλύτερο
τρόπο τις γνώσεις μας, αλλά και να εφαρμόσουμε με τον καλύτερο τρόπο τις
νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση. Φυσικά το υψηλό κόστος αγοράς του
(περίπου 4.000 Ευρώ ), σε συνδυασμό με την υποχρεωτική συνύπαρξη υπολογιστή
και σταθερού βιντεοπροβολέα, καθιστούν δύσκολη την αγορά του από πολλά
σχολεία. Αυτός όμως ο ανασταλτικός παράγοντας μπορεί να εκλείψει με τη
βοήθεια του συλλόγου γονέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Τέλος πρέπει να τονίσω ότι ο ρόλος και η χρήση του διαδραστικού πίνακα στην
εκπαίδευση των μαθητών με μειωμένη όραση δεν έχει ερευνηθεί καθόλου. Είναι
λοιπόν ελεύθερο το πεδίο για έρευνα. Μόνο έτσι θα μπορέσει να αξιοποιηθεί
πλήρως, να βελτιωθούν τα τυχών μειονεκτήματά του, να τροποποιηθεί σύμφωνα με
τις ανάγκες των συγκεκριμένων μαθητών και τέλος να ενσωματωθεί στα Ελληνικά
σχολεία Ειδικής Αγωγής.
8. Βιβλιογραφία
Barraga, N. C., & Erin, J. N (1992). Visual handicaps and learning.
Austin, TX: PRO-ED.
Βall, B. (2003). Teaching and Learning mathematics with an interactive
whiteboard, Micromath (spring) 4-7.
Carter, A (2002). Using interactive whiteboards with deaf children.
Cetera, M.M. (1983). Laboratory adaptations for visually impaired
students. Thirty years in review. Journal of College Science Teaching.
Cogill, 2003. How is the interactive whiteboard being used in Primaty
School and how does this affect teachers and teaching.
Edwards, J. Hartnell, M & Martin, R (2002).interactive whiteboard: Some
lessons for the classroom. Micromarh (Summer).
Heward, W. L. (2000). Exceptional children. An introduction to special
education. Upper Saddle River.
Lunney, D. & Morrison, R. C. (1981). High technology laboratory aids
for visually handicapped chemistry students. Journal of chemical Education.
Ricker, K S. & Rodgerrs, N. C. (1981). Modifying instructional
materials for use with visually impaired students. The American Biology
Teacher.
Φιλιππίδης (2008). Ο νέος διαδραστικός πίνακας Starboard. Η εμπνευσμένη
επιλογή για διαδραστικές λύσεις: http/ /www.Philippides paper works.mht.
Δ.Δ.Ε. Φθιώτιδας. (2007). Ψηφιακοί μαυροπίνακες: http// www.e-tipos.com
Εκπαιδευτήρια Δούκα. (2006). Παράθυρο με θέα, στο σχολείο του
μέλλοντος, Pathfinter Τεχνολογείν.htm
Ντόρου Β, Γρουσουζάκου Ε, (2007). Συνέδριο στη Σύρο - ΤΠΕ στην
Εκπαίδευση.
Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών -Υπουργείο Εσωτερικών Δ.Δ.&Α.
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» (2004). Πανεπιστήμιο
Κρήτης. 'Μελέτη με αντικείμενο την Καθολική Πρόσβαση Ισότιμη Συμμετοχή
Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) στη Κοινωνία της Πληροφορίας.
Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Κύπρου.- Κλιμάκιο Πληροφορικής
Δημοτικής Εκπαίδευσης (2006). Πρόγραμμα Χρήσης Τ.Π.Ε. στο Κυπριακό
Εκπαιδευτικό Σύστημα.
.
_____________________
orasi mailing list
διαβάστε για αυτή την λίστα και τα θέματα που συζητά στο
//www.freelists.org/webpage/orasi
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το δουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Για να διαγραφείτε από αυτή την λίστα μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να στείλετε
email στην διεύθυνση
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
και στο θέμα γράψτε unsubscribe.
Το αρχείο της λίστας βρίσκεται στο
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
Other related posts:
