[openyourmind] Πού είναι το κράτος;
- From: Χρυσέλλα Λαγαρία <xlag82@xxxxxxxxx>
- To: <openyourmind@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Mon, 24 Oct 2011 22:51:06 +0300
του Γιώργου Μαυρωτά
«Τι χρωστάω γιατρέ (ή μάστορα ή δάσκαλε ή οδηγέ ή.);»
«Με ή χωρίς απόδειξη;»
«Πόσο είναι χωρίς;»
«Δώσε μου 50 ευρώ και δεν σου κόβω απόδειξη. Μην είμαστε και κορόιδα να μας τα
τρώει το κράτος.»
Ο διάλογος είναι φανταστικός και δεν φαντάζομαι να τον έχετε ακούσει ποτέ. Η
τελευταία όμως πρόταση κρύβει ένα από τα αίτια της σημερινής μας κρίσης, ίσως
όχι το μεγαλύτερο, αλλά όμως αρκετά σημαντικό. Μικροποσά για τον καθένα μας,
που ακριβώς επειδή είναι πολλά μαζεύονται τελικά σε δις, όσο περίπου είναι και
τα μεγαλοποσά από την μεγάλη φοροδιαφυγή των λίγων, τις μίζες τα λαδώματα κλπ.
που συνήθως επικαλούμαστε ως άλλοθι για τη δική μας ασυνέπεια («Ελα μωρέ από
αυτά θα σωθεί το κράτος. Δεν κοιτάει να πιάσει τους μεγαλοφειλέτες, τα
«λαμόγια» κλπ)». Το θέμα όμως για μένα δεν είναι το μικροποσό, αλλά η νοοτροπία
και η γενικότερη σχέση κράτους - πολίτη. Μια σχέση που τον τελευταίο καιρό
δοκιμάζεται ακόμα περισσότερο. Κι αν θέλουμε να πιάσουμε λιμάνι μετά τις
φουρτούνες του μνημονίου και των δόσεων, καλό είναι σε κάποια πράγματα να
αλλάξουμε νοοτροπία.
Από το 1830 και την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, δεν νομίζω ότι ποτέ ο Έλληνας
το είδε σαν «δικό του». Πάντα το κράτος ήταν απέναντι. Κάτι ξένο χωρίς ο ίδιος
να θεωρεί τον εαυτό του κομμάτι του. Το κράτος για τον Έλληνα υπάρχει μόνο για
να τον «διευκολύνει». Ότι είναι δημόσιο, νομίζει ότι είναι και «τζάμπα».
Το ίδιο όμως συμβαίνει κι από την μεριά του κράτους για τον πολίτη. Ποτέ δεν
είδε τον πολίτη σαν τον εργοδότη του. Τον βλέπει σαν κάποιο που του κάνει χάρη
όταν τον υπηρετεί. Το κράτος είναι το αναγκαίο κακό που μια κοινωνία συμφωνεί
να δημιουργήσει προκειμένου να λειτουργήσει σε κάποια πλαίσια κι όχι ως
ζούγκλα. Για να στηρίξει όμως τους πολίτες, πρέπει πρώτα να το στηρίξουν αυτοί.
Ο Έλληνας, ίσως από την επίδραση των 400 χρόνων τουρκοκρατίας που άφησαν έντονα
το αποτύπωμά τους στα γονίδια του, βλέπει πάντα το κράτος με καχυποψία. Ίσως
γιατί πάντα οι πολιτικοί που διεκδικούσαν την ψήφο μας το έβλεπαν ως λάφυρο των
εκλογών. Αν κέρδιζαν την μάχη θα μπορούσαν να το αρπάξουν και να το κόβουν και
ράβουν στα μέτρα τους. Γι αυτό και ο πολίτης γαντζωνόταν πάνω τους για να
προκόψει, κλείνοντας αυτόν τον φαύλο κύκλο.
Στο μυαλό του πολίτη το κράτος από τη μια πρέπει να φροντίζει να υπάρχουν καλά
σχολεία, καλά νοσοκομεία, ασφάλεια, καλές συγκοινωνίες, δομές που να τον
εξυπηρετούν και από την άλλη να είναι ευχαριστημένο με τους φόρους που αυτός
θεωρεί δίκαιο να καταβάλλει. Στο μυαλό του κράτους ο πολίτης πρέπει να πληρώνει
αγόγγυστα τους φόρους του (ακόμα και τους υπερβολικούς, για να καλύψει τα δικά
του λάθη, όπως τώρα) και να είναι ευχαριστημένος με τις υπηρεσίες που του
προσφέρει σαν να του κάνει χάρη. Για τον πολίτη το κράτος είναι κάτι απρόσωπο
και μέσα του γίνεται μια καλοσχεδιασμένη διάχυση ευθυνών ώστε ο πολίτης να μην
βρίσκει ποτέ το δίκιο του. Δεν λογοδοτεί ποτέ και οι κυβερνώντες φτιάχνουν
συνεχώς νόμους για να κρύβουν τα όποια ίχνη τους, όπως ο σκύλος σκεπάζει με
χώμα τα κακά του. Για το κράτος ο πολίτης είναι υπερ-απαιτητικός, παράλογος,
γκρινιάρης, δικομανής. Επίσης, το κράτος θεωρεί τον πολίτη «λαμόγιο». Το ίδιο
όμως θεωρεί για το κράτος και ο πολίτης. Έτσι όπως πολλές φορές συμβαίνει σε
αυτήν την χώρα μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά ή μάλλον τα ξερά
παρασύρουν τα χλωρά στο να ξεραθούν. Κι εδώ έρχεται το ερώτημα του αυγού και
της κότας: Το διεφθαρμένο κράτος ευθύνεται για την έλλειψη κοινωνικής
συνείδησης ή η έλλειψη κοινωνικής συνείδησης ευθύνεται για το διεφθαρμένο
κράτος;
Πιστεύω ότι ακρογωνιαίος λίθος της ανάκαμψης της χώρας είναι να αποκατασταθεί
αυτή η σχέση εμπιστοσύνης κράτους - πολίτη. Πώς θα γίνει αυτό; Το πρώτο είναι
να υπάρξουν κάποτε επιτέλους κυρώσεις σε κρατικούς λειτουργούς που πιάστηκαν με
το δάχτυλο στο μέλι ή που έκαναν κατάχρηση εξουσίας ή απλά δεν έκαναν τη
δουλειά τους. Η ατιμωρησία καταλήγει να είναι επιβράβευση κακών πρακτικών. Το
δεύτερο είναι να αναπτυχθούν ξεκάθαρες διαδικασίες μεταξύ πολίτη-κράτους,
χωρίς γκρίζες ζώνες και παράθυρα. Όσο πιο ξεκάθαρες είναι, τόσο λιγότερη είναι
η επαφή κράτους-πολίτη στις μεταξύ τους συναλλαγές, άρα τόσο λιγότερες οι
ευκαιρίες διαφθοράς. Το τρίτο είναι να βρεθεί μια γενιά πολιτικών που ακόμα
και σήμερα θα είναι αποφασισμένη να θυσιάσει το βραχυπρόθεσμο χειροκρότημα για
το μακροπρόθεσμο έργο. Αν είχαν γίνει αυτά τα πράγματα στην ώρα τους, πιστεύω
ότι σήμερα δεν θα ήμασταν σε αυτήν τη θέση. Κι αν ο πολίτης πειστεί ότι η
συνεισφορά του πιάνει τόπο, δεν θα την αρνηθεί.
Για να αλλάξει όμως η κατάσταση δεν αρκεί να αλλάξουν οι πολιτικοί ή να βγουν
νέοι νόμοι και μνημόνια ή να μας βοηθήσουν οι ξένοι. Πρέπει μάλλον να αλλάξουμε
τρόπο σκέψης εμείς οι πολίτες και σιγά - σιγά, αναγκαστικά, θα ακολουθήσουν και
οι πολιτικοί. Όσο μεγαλύτερη πλειοψηφία γίνονται στην κοινωνία μας οι φορείς
αυτής της αλλαγής, τόσο πιο επιτακτική ανάγκη θα είναι για τους πολιτικούς να
αλλάξουν κι αυτοί. Η σημερινή κρίση είναι ένα καμπανάκι, να κοιταχτούμε στον
καθρέφτη ως κοινωνία και να αποφασίσουμε επιτέλους να δράσουμε, για να μην μας
πάρει από κάτω. Να δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στο συλλογικό από το ατομικό,
στο αύριο από το τώρα, στη δημιουργία από το βόλεμα. Το σημερινό ελληνικό
μοντέλο εξαντλήθηκε και, ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν θα επανακυκλοφορήσει. Η
μετάβαση σε ένα σύγχρονο μοντέλο εξαρτάται από όλους μας. Αντίθετα με ότι
πιστεύει ο κάθε Λουδοβίκος, το κράτος είναι τελικά το άθροισμα των δικών μας
συμπεριφορών.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών
πηγή
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=9632
Other related posts:
