Çok bilmişlik gibi olmasın amma bu konuda yaşadığım bir süreci paylaşmak
istiyorum.
İş hayatım çeşitli kuruluş ve firmalarda geçti.(Elektirik etüd idaresi, Emekli
sandığı, Bimsa, Çukurava sanayi işletmeleri). Bunların içerisinde sanayi olarak
tekstil, yağ ve iş makineleri otomativ vardır.
Katma değer olarak tekstil şirketindeki gelişmeyi şu örnek ile açıklayabilirim.
Ben işe girdiğimde Çukurova sanayinin tekstil üretimi iplik, bez, terbiye ve
baskı, boya olarak geçiyordu. Bunların içerisinde ağırlık sırası azalarak
iplik, bez ve baskılı üretim olarak sıralınıyor. Yurt dışına sadece iplik
satışı yapılıyordu ve o sıralar yurt dışına en çok iplik satışı yapan
şirketlerin içerisinde en ön sırada ismi geçiyordu. Pamuk çırçıcılardan
alınıyor ve iplik yapıp satılıyor.
Daha sonra yurt dışına ham bez satışı başlatıldı. Bir kg. İplik satmak yerine
bir kg bez satmak daha çok getirisi olmaya başladı, bunun için yeni bir dokuma
fabrikası kuruldu. Daha sonra baskılı, boyalı bez satışına başlandı. Böylece
bir kg. İplik veya bez yerine bir kg. Baskılı bez satışının getirisi çok daha
fazla oldu ve bunun için yeni bir baskı, boya fabrikası kuruldu. En son olarak
nihai bitmiş olarak konfeksiyon satışına geçildi ve sonuçta bir kg. İplik
satışı bir dolar ise bir kg bitmiş konfeksiyon ürünü satışı (söz gelimi) 8-10
dolara çıktı. Tüm bu işlemlerin neticesinde toplam çalışan sayısı 2000 kişiden
3500 kişiye ulaştı. Bu kurulan yeni fabrikaların üretimi için gereken yan
sanayi ve ortak çalışan kuruluşlar ( konfeksiyon atölyeleri) devreye girdi. Biz
bu işlemlerin bu şekilde aynı hammadeyi alıp her sahfada ayrı değer (işçilik,
yardımcı hammade ve enerji ve amortisman gibi) katarak sonuçta oluşan şeye
katma değeri artmış ürün olarak değerlendiriyorduk. Tüm bu işlemlerin sonucunda
şirketin günlük pamuk tüketimi 30 tondan 50 tona yükseldi.
Otomativ sektörü ise hemen, hemen tamamı ithalata bağlı olduğu için burada
bitmiş nihai ürünü değiştirme olanağınız olmadığından sadece basit ara
parçaları zamanla kendiniz üretiyorsunuz ve burada yaptığınız işe katma değer
ilavesi yaptım deme hakkınız olamaz, sadece bazı parçaları yerlileştirdim diye
bilirsiniz.
"Arçelik" te inivasyon veya geliştirme yapılıyor deniyor ise bu işe oldukça
şaşarım. Benim bildiğim Arçelik çamaşır, bulaşık ve buzdolabı üreten bir
şirket. Sonuçta bu ürünlerin içerisine konulan teknoloji denen şeylere fazla
bir kıymet vermek sanayi teknolojisini hiç bilmemek demektir.
Bu firmanın üretiği ürünlerin hangisi çok yüksek teknoloji gerektiriyorki bunun
için ciddi bir arge çalışması yapsın. Bir buzdolabında ne gibi bir yüksek
teknoloji var ki !
Sensörlerin ve diğer mikro işlemcilerin fiatı nedir ki bu ürettiği ürünlerin
fiatı bu kadar pahalı olsun. Arçelik gibi firmaların yaptığı yıllar önce bize
sattığı murat, kartal ve renault gibi arabalarda ya direksiyon simidini, ya ön
farlarını değiştirerek yeni model diye aşırı fiatla kazıklaması ile biliyor ve
hatırlıyoruz.
Bana kalırsa innavasyon ve katma değeri ayrı değerlendirmek gerekir.
Engür
On 5 Eyl 2019, at 23:20, Orhan Kurmus <orhan@xxxxxxxxxx> wrote:
On 9/5/19 10:02 PM, Bora Isik wrote:
Bayram Hocam,
Hoşgörüne sığınarak ben de birşeyler yazmak ihtiyacı hissettim.
Yüksek katma değerli üretim için nihai ürün içindeki emek miktarının fazla
olması gerekir.
Değil hocam!
En yukardan başlayayım: Milli Gelir, GSMH, adına ne derseniz deyin üretim ve
dağıtımın her safhasında yaratılan katma değerlerin nihai toplamıdır. Peki
katma değer ne?
Çok basit bir örnek: Bir fırın 1 kg un satın alır, nihai amacı ekmek
yapmaktır. Unun kilosu 3 TL. Fırın işçi çalıştırır 25 krş öder; odun yakar 3
krş, su kullanır 1 krş, maya kullanır 1 krş, tuz kullanır 1 krş, elektrik
kullanır 2 krş, vs. Sonunda 4 tane ekmek çıkar ortaya. Toplam maliyeti 3TL
+25 krş +3 krş + 1 krş + 1 krş +1 krş + 2 krş = 3 TL 33 krş. Üzerine 1 TL 67
krş kar koyar 5 liraya satar. Ekmekler satıldığı zaman fırının yarattığı
katma değer 25 krş+3 krş+1 krş+1 krş + 1 krş + 2 krş + 1 TL 67 krş = 2 TL
olur.
"Yüksek katma değer"li mal üretmemiz lazım ki çok para kazansın memleket
diyenlerin anlamadığı şey işte bu. Hadi katma değerin parçalarından olan
ücreti 50 krş, karı da 2 TL yaptık. Ne oldu, katma değer yükseldi ama malın
fiyatı da arttı. Sorun bu: O yüksek katma değerli ama yüksek fiyatlı malı
kime nasıl satacaksın?
--
Proudly composed and transmitted in
Linux 4.15.0-60 Ubuntu SMP
Registered Linux user: #65583
=================================================
Bu grupta tüm üyeler tarafından kabul edilmesi gereken asgari ortak ölçüt,
ister grup üyesi olsun, ister olmasın, herhangi bir kişiyi veya kurum veya
kuruluşu, ister en açık şekilde, ister politik nitelemelerle aşağılayan,
suçlayan, onlara hakaret eden, vb. iletilerin yer almamasıdır.
Fon: TL Hesabi, Finansbank, Orhan Kurmuş hesabı
IBAN:TR1100 1110 0000 0000 5590 4223
