http://www.fikirfabrikam.com/makale-dusunce-notlari/turkiye-cumhuriyeti-kiri
lgan-bir-devlet-midir sayfasında bu konu işlenmiş.
"Kısaca ne anlama geldiğini ifade etmek gerekirse " Kırılgan Devletler
Endeksi" ( KDE )-FSI ( Fragile States Index ) için ; Yaşadığı baskıların
bir devleti ne zaman çöküşün eşiğine getireceğini belirleyen-öngören kritik
bir araç denilebilir.
Bu endeks, 178 ülkeyi içeren ve bu ülkelerin istikrar düzeylerini, baş etmek
zorunda kaldıkları baskıları esas alan yıllık bir sıralama olup Barış
Fonu'nun ( FFP- Fund For Peace ) tescilli çatışma değerlendirme yazılım
aracı ( CAST/Conflict assessment software tool) analitik platformunu temel
almaktadır. Endeks araştırmasında üç ana kaynaktan gelen veri , kapsamlı bir
sosyal bilim metodolojisine dayanarak mukayese edilmekte ve KDE için nihai
skorlar belirlenmeden evvel eleştirel bir incelemeden geçirilmektedir.
KDE için her sene milyonlarca belge analiz edilmekte ve arama parametreleri
uygulanarak her ülkenin notu 12 kilit politik,sosyal ve ekonomik gösterge ve
yıllarca ciddi bir hassasiyetle yürütülen bilimsel araştırmaların
neticesinde 100 den fazla alt gösterge esas alınarak belirlenmektedir
Sosyal başlık altında 30 kadar alt göstergesi olan dört ana gösterge
bulunmaktadır. Bunlar ; Demografik baskılar, mülteciler ve yerinden edilmiş
nüfus, grup şikayetleri ve beyin göçü dür.
Ekonomik başlıkta 20 civarında alt gösterge ile birlikte iki ana gösterge
bulunmaktadır. Bunlar da ; Eşitsiz ekonomik kalkınma ve yoksulluk-ekonomik
gerileme'dir.
Politik ve askeri başlıkta ise 50 yi aşkın alt gösterge ve altı ana gösterge
yer almaktadır. Bu altı ana gösterge ; Devletin meşruiyeti, Kamu hizmetleri,
İnsan hakları veya hukukun üstünlüğü, güvenlik aygıtı, ayrımcılık yapan
seçkinler ve dış müdahale dir.
Türkiye analiz edilen 178 ülke arasında halen 59. sırada yer alıyor."
Bu yazının kaynağı olan çalışma 44 sayfa, daha geniş ve
https://fundforpeace.org/wp-content/uploads/2019/04/9511904-fragilestatesind
ex.pdf bağlantısından indirilebilir.
Bu çalışmanın veri ve analizleri şu sayfada yer alıyor:
https://fragilestatesindex.org/category/analysis/fragile-states-index-2019/
Son 10 yılda sadece ekonomik değil sosyal, siyasi ve askeri faktörleri de
dikkata alarak yapılan bu çalışmayı bilmekte ve sonraki yıllarda da
izlemekte yarar var.
Selamlar,
Bayram Durmuş
