23 februari 2016
Milieuwinst in transportsector valt vaak tegen
Eco-innovaties als zuinigere auto's leveren vaak niet de milieuwinst op die de
makers verwachten. Dat komt door het zogeheten rebound-effect, concludeert de
Leidse industrieel ecoloog David Font Vivanco op basis van nieuwe
rekenmethoden. Promotie op 3 maart.
De transportsector is verantwoordelijk voor meer dan 20 procent van de
broeikasgassen die bijdragen aan de klimaatverandering. Innovaties in de sector
kunnen dus flinke milieuwinst opleveren. Wanneer fabrikanten met nieuwe
producten komen, proberen ze vooraf te voorspellen hoe groot de totale
milieubelasting hiervan zal zijn. Ze doen dat bijvoorbeeld op basis van
levenscyclusanalyses. Maar de milieuwinst die ze zo berekenen valt in de
praktijk vaak tegen.
Reisje naar Indonesië
Door het rebound-effect, vertelt Font Vivanco, wordt de beoogde
energiebesparing gedeeltelijk of zelfs geheel op een andere manier teniet
gedaan. Het effect is volgens Font Vivanco het eenvoudigst uitleggen met een
voorbeeld. 'Fabrikanten ontwikkelen personenauto's die efficiënter omgaan met
brandstof, met als doel een hogere energie-efficiëntie. Doordat ze besparen op
brandstof, ondervinden gebruikers dus economisch voordeel. Normaal gesproken
gaan ze dat bespaarde geld uitgeven. Aan meer autorijden, of aan een reisje
naar Indonesië. Zo wordt de energiebesparing alsnog gedeeltelijk teniet gedaan.'
Besparingen
Wetenschappers willen graag voorspellen hoe mensen de besparingen besteden,
zodat ze ook de milieubelasting dáárvan kunnen incalculeren. Font Vivanco: 'Het
makkelijkst is mensen ernaar vragen. Maar bij het voorbeeld van de emissies
weten ze dat natuurlijk niet. Het alternatief is dat je het probeert af te
leiden uit historische data, met behulp van statistiek.'
Dieselauto's
Op die manier berekende Font Vivanco of en hoeveel milieuwinst dieselauto's
hebben opgeleverd. 'Ik vond dat de omvang van het rebound-effect veel groter is
dan verwacht op basis van literatuur. Hoe kon dat?' De verschillende methoden
om het rebound-effect te berekenen bleken zeer uiteenlopende uitkomsten op te
leveren. 'Daarom hebben we een nieuwe definitie ontwikkeld: het environmental
rebound effect.' Bestaande definities zijn vaak redelijk technologisch, vertelt
Font Vivanco, en definiëren efficiëntie bijvoorbeeld als de ratio tussen de
hoeveelheid gebruikte brandstof en transport. 'Het environmental rebound effect
leunt op concepten uit de industriële ecologie en is veel breder; het neemt
bijvoorbeeld ook andere emissies mee.'
Toename in emissie
Behalve van dieselauto's berekende Font Vivanco ook het rebound-effect van
onder meer elektrische auto's, systemen om auto's en fietsen te delen en
katalysatoren. 'Sommige innovaties kunnen niet als eco-innovaties worden
beschouwd', concludeert hij. 'Bij dieselauto's is er zelfs een toename in
emissie in plaats van een afname.'
Consumenten
'Veel consumenten nemen beslissingen op basis van de informatie die ze hebben
en zijn zorgvuldig met het milieu', aldus Font Vivanco. 'Onze methode kan
leiden tot betere informatievoorziening voor mensen die werkelijk willen
bijdragen aan een milieuverbetering.' Ook beleidsmakers kunnen volgens hem
profiteren van de betere berekeningen. 'Als ze hun beleid baseren op
verbeteringen in efficiëntie, moeten ze ook onderkennen dat die altijd leiden
tot veranderingen in vraag en consumptie. Deze methode kan helpen ze daarvan
bewust te maken.'
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met David Font Vivanco:
dfontv@xxxxxxxxx [http://mailto:dfontv@xxxxxxxxx](alleen Engels, voor
commentaar in het Nederlands is Ester van der Voet beschikbaar:
[Voet@xxxxxxxxxxxxxxxxx]), of met Inès van Arkel, Adviseur
wetenschapscommunicatie (071-5273282, [i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx]).
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden http://persberichten.cmail20.com/t/d-u-jkirxk-jlkyurili-b/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
