4 april 2016
Invloed 'triggers' bij bipolaire stoornis minder groot dan gedacht
Stressvolle gebeurtenissen en een gebrek aan steun van de omgeving zijn
evenzeer gevolgen als oorzaken van de stemmingswisselingen bij mensen met een
bipolaire stoornis. Dat stelt de Leidse klinisch psychologe Manja Koenders in
haar proefschrift. Promotie op 7 april.
Ziekte creëert eigen omstandigheden
Bij mensen met een bipolaire stoornis (in de volksmond: manisch-depressiviteit)
wisselen depressieve en manische stemmingen elkaar af. De patiënten zijn een
periode neerslachtig en inactief, en dan weer een tijd hyperactief,
onnatuurlijk vrolijk en extreem energiek. Lang is gedacht dat omgevingsfactoren
bijdragen aan het ontstaan van die stemmingswisselingen en gezien konden worden
als voorspellers van het verloop van de ziekte. Voorbeelden zijn: een
gebeurtenis of situatie die veel stress veroorzaakt, of het gevoel hebben er
alleen voor te staan. Het Leidse onderzoek toont aan dat dit maar de halve
waarheid is. Want ook het omgekeerde is waar: juist door hun ziekte zijn de
patiënten gevoeliger voor stress en vinden ze moeilijker aansluiting bij
anderen. Of, zoals Manja Koenders het zegt: 'De ziekte creëert tot op zekere
hoogte haar eigen ongunstige omstandigheden. Wat vervolgens het risico op
terugval vergroot. De ziekte kan erg destructief zijn voor het leven en de
omgeving van de patiënt.'
Verschillende typen patiënten
Het onderzoek laat ook zien dat er verschillen zijn tussen de diverse typen
lijders aan een bipolaire stoornis. Koenders komt tot een indeling in drie
groepen: een groep bij wie de ziekte redelijk stabiel verloopt, dat wil zeggen
zonder al te diepe dalen en hoge toppen, een groep bij wie de depressiviteit
overheerst en een groep bij wie sprake is van een cyclisch verloop. Bij deze
laatste patiënten wisselen de depressieve en de manische periodes elkaar
duidelijk af.
Patiënten twee jaar gevolgd
Het onderzoek van Koenders is gebaseerd op data die zijn verzameld in de
langjarige Bipolar Stress Study. In die studie zijn 173 bipolaire patiënten,
die behandeld werden bij Psyq in Den Haag, twee jaar gevolgd. Zij registreerden
hun stemmingen gedurende de hele periode. Elke drie maanden was er contact met
de onderzoekers. Dan werden onder meer levensgebeurtenissen en sociale steun in
kaart gebracht.
Invloed op de behandeling
Wat is nu de betekenis van het onderzoek? Koenders: 'Het blijkt lastig, en ook
niet erg zinvol, om oorzaak en gevolg van stemmingswisselingen bij mensen met
een bipolaire stoornis te bepalen. Althans niet als ze de ziekte al langere
tijd hebben en er een situatie is ontstaan waarin de stoornis en de
psychosociale factoren elkaar wederzijds beïnvloeden. De focus in de
behandeling moet dus niet alleen liggen op mogelijke triggers voor
stemmingswisselingen, ook moet gekeken worden naar de invloed van de ziekte op
de omgeving van de patiënt. Dat zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat familie
en vrienden betrokken worden in de behandeling. Verder is gebleken dat het
registreren van de stemming en de omgevingsfactoren door patiënten een goede
methode is om deze wederzijdse beïnvloeding inzichtelijk te maken.'
Binnenkort wordt opnieuw een grote groep mensen met een bipolaire stoornis
vanaf het begin hun van hun diagnose en behandeling, voor langere tijd gevolgd.
De bedoeling van dit onderzoek is biologische en psychologische voorspellers
van het verloop van de ziekte in kaart te brengen, evenals het effect van
behandeling. Manja Koenders wordt coördinator van dit onderzoek.
Engelstalige en Nederlandstalige samenvatting
[http://media.leidenuniv.nl/legacy/engelstalige-en-nederlandstalige-samenvatting.pdf]
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie:
Promotie
[https://www.universiteitleiden.nl/agenda/2016/04/tangled-up-in-mood-predicting-the-disease-course-of-bipolar-disorder]
Inès van Arkel, Adviseur wetenschapscommunicatie
071-5273282 / [i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx]
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden http://persberichten.cmail20.com/t/d-u-tllktky-ttiidiuyu-o/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
