Drinkwater: de volgende prooi? De uitstekende kwaliteit van onze drinkwatersector kan in gevaar komen door overnames, bezuinigingen en een uitholling van de inhoudelijke kennis. Dat stelt prof. Hans van Dijk in zijn afscheidsrede aan de TU Delft op vrijdag 9 september. De rede is van 15.00 uur online live te volgen via http://now.tudelft.nl<http://now.tudelft.nl/>. ABN AMRO Prof. Hans van Dijk blikt in zijn afscheidsrede terug op de ontwikkelingen in de drinkwatersector in de afgelopen veertig jaar. Er is volgens hem vooral veel om trots op te zijn: het Nederlandse drinkwater geldt als het beste ter wereld. Van Dijk gaat echter ook in op potentiële bedreigingen. Is het bijvoorbeeld denkbaar dat drinkwaterbedrijven de volgende prooi zullen worden van internationale opkoopfondsen en consortia, net als ABN AMRO? Interessant Volgens Van Dijk is een drinkwaterbedrijf potentieel een zeer interessant product voor een internationale belegger. ‘Nu is het wel zo dat de gemeentelijke en provinciale eigenaren van de drinkwaterbedrijven momenteel niet geneigd zijn om de aandelen te koop aan te bieden en in de nieuwe drinkwaterwet is het publieke eigendom zelfs vastgelegd. Maar hoe zeker zijn deze zaken op de langere termijn wanneer we in een volgende, Europese crisis belanden en de overheid weer dringend om geld verlegen zit?’, vraagt Van Dijk zich af. ‘We hebben bij de verkoop van de energiebedrijven gezien dat overheden het heel moeilijk vinden om neen te zeggen tegen een zak met geld.’ Benchmarken Op korte termijn is de verkoop van drinkwaterbedrijven niet aan de orde. ‘Voor de komende jaren hebben we meer reden om ons zorgen te maken over de effecten van fusies en het benchmarken, dus de onderlinge vergelijking van de bedrijven.’ Dit laatste heeft volgens Van Dijk een enorme impact gehad. In eerste instantie is deze invloed positief geweest. De onderlinge vergelijking leidde tot leereffecten zodat de kosten de afgelopen twaalf jaar met 24 % zijn gedaald, terwijl de waterkwaliteit nog steeds uitstekend is. ‘De grens van het benchmarken is nu echter wel bereikt. Doordat verreweg de meeste aandacht uitgaat naar de financiële paragraaf, komen steeds meer bedrijven voor dilemma’s te staan hoe nog verder te bezuinigen. Het risico wordt steeds groter dat men te ver gaat snijden waardoor de kwaliteit onder druk komt.’ Managers Het personeelsbestand in de drinkwatersector is het afgelopen decennium gehalveerd. ‘Vele deskundigen zijn vertrokken en nieuwe managers zijn gekomen. De managers letten vooral op de kosten, waardoor kwaliteit en vakkennis verloren dreigen te gaan. Her en der is het al erg dun gesteld met de bezetting en worden steeds meer taken uitbesteed aan consultants en externe bedrijven waardoor men in noodsituaties niet meer kan ingrijpen.’ ‘Verder reorganiseren en bezuinigen op personeel is daarom onverstandig. Met de kaasschaaf verder bezuinigen op investeringen en onderhoud zal ook onvermijdelijk leiden tot een afname van de kwaliteit en de leveringszekerheid. We komen dan in een negatieve spiraal die het vertrouwen in de drinkwatervoorziening zal ondermijnen en zal leiden tot ongewenste maatschappelijk effecten en kosten.’ Johan Cruijff De directeuren van de drinkwaterbedrijven waren tot voor kort altijd civiel ingenieurs. ‘Zij hadden vakkennis en visie en namen de juiste beslissingen over kosten en kwaliteit’, constateert Van Dijk. ‘Maar de afgelopen jaren zijn ook directeuren benoemd van buiten de sector. Dit zijn ongetwijfeld prima algemene managers, maar zij beschikken niet over de inhoudelijke kennis op het vakgebied. In de Raad van Commissarissen is de inhoudelijke kennis bij de meeste bedrijven ook minimaal. Nu ben ik geen Johan Cruijff die vindt dat alles moet wijken voor vakkennis, maar enige inhoudelijke kennis bij het bestuur van een drinkwaterbedrijf lijkt me toch wel noodzakelijk.’ Tabaksblat ‘Ik pleit daarom in aansluiting op de code Tabaksblat en de code Banken voor een code Waterbedrijven waarin wordt geborgd dat Directie en de RvC van waterbedrijven ook inhoudelijke kennis op hoog niveau bezitten, zodat de juiste afweging van kosten en kwaliteit gemaakt kan worden zonder dat het bedrijf ‘uitgebeend’ wordt en de eigen kennis, weerbaarheid en beroepstrots verloren gaan.’ Meer informatie De afscheidsrede van prof. Hans van Dijk vindt plaats op vrijdag 9 september om 15.00 uur in de Aula van de TU Delft en is online live te volgen via http://now.tudelft.nl<http://now.tudelft.nl/>. Contact: j.c.vandijk@xxxxxxxxxx<mailto:j.c.vandijk@xxxxxxxxxx> Wetenschapsvoorlichter TU Delft Roy Meijer, (015) 2781751, r.e.t.meijer@xxxxxxxxxx<mailto:r.e.t.meijer@xxxxxxxxxx>.