[PWC-MEDIA] Persbericht SRON: Astronomen vinden formule voor ondergrondse oceanen in exomanen

From: Erik Arends <E.Arends@xxxxxxx>
To: "pwc-media@xxxxxxxxxxxxx" <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
Date: Thu, 23 Apr 2020 10:44:35 +0000

Opgemaakt bericht met plaatjes:
https://www.sron.nl/news/5079-astronomen-vinden-formule-voor-ondergrondse-oceanen-in-exomanen

SRON Netherlands Institute for Space Research
--------------------------------------------------------------------------------------------
Astronomen vinden formule voor ondergrondse oceanen in exomanen

De zoektocht naar buitenaards leven is tot nu toe vooral gericht op planeten
die op een afstand van hun ster staan waar vloeibaar water aan het oppervlak
mogelijk is. Maar in ons zonnestelsel lijkt het meeste vloeibare water zich
buiten dit gebied te bevinden. Manen van koude gasreuzen worden door
getijdekrachten opgewarmd tot boven het vriespunt. Het zoekgebied in andere
planetenstelsels wordt dus groter als we ook de manen beschouwen. Onderzoekers
van SRON en de RuG hebben nu een formule gevonden om de aanwezigheid en de
diepte van ondergrondse oceanen in zulke 'exomanen' te berekenen.

In de zoektocht naar buitenaards leven kijken we tot nu toe vooral naar
planeten die op onze Aarde lijken en op een afstand van hun moederster staan
waar de temperatuur ligt tussen het vries- en kookpunt van water. Maar als we
uitgaan van ons eigen Zonnestelsel liggen er meer mogelijkheden in de manen dan
de planeten. Enceladus, Europa en een stuk of zes andere manen van Jupiter,
Saturnus, Uranus en Neptunus herbergen mogelijk een ondergrondse oceaan. Die
liggen allemaal ver buiten de reguliere leefbare zone-het is er letterlijk
ijskoud aan het oppervlak-maar getijdewisselwerking met hun moederplaneet warmt
hun binnenste op.

Exoplaneetjagers zoals de toekomstige PLATO-telescoop-waar ook SRON aan
werkt<https://www.sron.nl/missions-exoplanets/plato>-hebben met manen een
groter jachtgebied wat betreft de speurtocht naar leven. Als er een zogenoemde
exomaan wordt gevonden, is het zaak om erachter te komen of er vloeibaar water
mogelijk is. Onderzoekers van SRON Netherlands Institute for Space Research en
de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) hebben nu een formule afgeleid waarmee je
voor elke maan kunt berekenen of er een ondergrondse oceaan aanwezig is en hoe
diep die zich bevindt.

'Volgens de meest gangbare definitie heeft ons Zonnestelsel twee planeten met
een leefbaar oppervlak: de Aarde en Mars,' zegt eerste auteur Jesper Tjoa.
'Volgens een soortgelijke definitie zijn er ongeveer acht manen met mogelijk
leefbare omstandigheden onder hun oppervlak. Als je dat doortrekt naar andere
planetenstelsels zouden er viermaal zoveel leefbare exomanen kunnen zijn als
leefbare exoplaneten.' Vanuit die motivatie leidde hij met zijn begeleiders
Floris van der Tak (SRON/RuG) en Migo Mueller (SRON/RuG/Sterrewacht Leiden) een
formule af die een ondergrens geeft voor de oceaandiepte. Factoren die
meespelen zijn bijvoorbeeld de diameter van de maan, de afstand tot de planeet,
de dikte van het maangruis aan het oppervlak en de thermische geleidbaarheid
van de ijs- of grondlaag daaronder. De eerste twee zijn meetbaar, de andere
twee moeten we schatten op basis van ons zonnestelsel.

Hoewel ondergronds leven lastiger te vinden is dan leven aan het oppervlak, is
het in de nabije toekomst wel degelijk mogelijk om een hint te verkrijgen.
Tjoa: 'Waarnemers bestuderen het sterlicht dat door de atmosfeer van
exoplaneten schijnt. Dan kunnen ze bijvoorbeeld zuurstof herkennen. Als ze
toekomstige telescopen op exomanen richten zien ze mogelijk geisers zoals op
Enceladus, die afkomstig zouden kunnen zijn uit een ondergrondse oceaan. In
principe zijn daarin dan ook tekenen van leven te herkennen.'

[cid:image009.png@01D6196C.F042CB80]
Waarbij [cid:image010.png@01D6196C.F042CB80]  is de smeltdiepte,
[cid:image011.png@01D6196C.F042CB80]  is de straal van de maan,
[cid:image012.png@01D6196C.F042CB80]  is de totale gegenereerde interne warmte,
[cid:image013.png@01D6196C.F042CB80]  is de dikte van het maangruis,
[cid:image014.png@01D6196C.F042CB80]  is de smelttemperatuur van waterijs
gegeven de hoeveelheid vervuiling, [cid:image015.png@01D6196C.F042CB80]  is de
temperatuur van de ijs- of grondlaag onder het maangruis en
[cid:image016.png@01D6196C.F042CB80]  is de geïntegreerde thermische
geleidbaarheid van de ijs- of grondlaag.

Publicatie
J.N.K.Y. Tjoa, M. Mueller, and F.F.S. van der Tak, 'The subsurface habitability
of small, icy exomoons', Astronomy &
Astrophysics<https://www.aanda.org/component/article?access=doi&doi=10.1051/0004-6361/201937035>

[PWC-MEDIA] Persbericht SRON: Astronomen vinden formule voor ondergrondse oceanen in exomanen

Other related posts: