[PWC-MEDIA] Persbericht: Pimpelmeesvrouwtje kiest mannetje met veel afweergenen

From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
Date: Mon, 19 Mar 2012 13:52:40 +0100

        

      Persbericht

      Rijksuniversiteit Groningen / nummer 33 / 19 maart 2012

       

      Pimpelmeesvrouwtje kiest mannetje met veel afweergenen
       

      Al is het lente, toch houden pimpelmezen hun blauwe hoofd koel bij 
partnerkeuze en paargedrag. Elske Schut ontdekte dat het voor het vrouwtje heel 
belangrijk is over hoeveel afweersysteemgenen (zogeheten MHC1-genen) haar 
uitverkoren partner beschikt. Daarnaast toonde Schut aan dat pimpelmezen 
tijdens de legperiode doorgaan met copuleren; wat niet gebruikelijk is bij 
zangvogels. Ook deze paringsdrift lijkt geen geval van blinde passie. Schut 
promoveert op 23 maart aan de Rijksuniversiteit Groningen.

       

      Het Major Histocompatibility Complex type 1 (MHC1) is een verzameling 
genen die ervoor zorgt dat het immuunsysteem specifieke ziekteverwekkers 
herkent. MHC1-genen bepalen bijvoorbeeld of een pimpelmees wel of niet immuun 
is tegen malaria. Omdat de MHC1-genen erg belangrijk zijn voor de gezondheid 
van pimpelmezen, onderzocht Schut of zij een rol spelen bij de keuze van een 
partner. Een goede partner vergroot de kans op een voorspoedig gezinsleven en 
gezonde nakomelingen.

       

      Evenveel MHC1-genen
      MHC1-genen bepalen welke ziekteverwekkers het immuunsysteem van 
pimpelmezen herkent. Schut onderzocht (met de techniek Reference Strand 
Mediated Conformation Analysis) of pimpelmezen de MHC1-genen gebruiken als 
criterium bij hun partnerkeuze en ontdekte inderdaad een correlatie tussen 
aantallen genen van de partners. Schut: ‘Ik zag dat mannetjes en vrouwtjes met 
veel MHC1-genen met elkaar paren en dat mannetjes en vrouwtjes met weinig 
MHC1-genen ook met elkaar paren.’ Een mogelijke verklaring hiervoor is dat 
pimpelmezen een voorkeur hebben voor een gezonde partner met veel MHC1-genen. 
Schut: ‘Maar, een pimpelmees met weinig MHC1-genen heeft pech en moet het dan 
doen met een partner die er ook maar weinig heeft.’

       
      Grote legsels
      In het tweede deel van haar onderzoek keek Schut naar het aantal 
spermacellen in de eieren. Pimpelmezen leggen tijdens de broedperiode gemiddeld 
elf eieren, maar de leggrootte kan oplopen tot zeventien. Schut: ‘Dit is een 
bijzonder groot legsel in vergelijking met andere zangvogelsoorten.’ Om zoveel 
mogelijk eicellen te bevruchten, kan een pimpelmeesvrouwtje sperma van een 
mannetje tijdelijk in een zaadopslagorgaan bewaren. Schut: ‘Maar, omdat het 
sperma na enige tijd toch sterft, verwachtte ik niet dat alle eieren in de 
grote legsels bevrucht zouden zijn.’

       

      Blijven copuleren
      Om te onderzoeken of alle eieren bevrucht werden, opende Schut 
voorzichtig elk tweede en tiende ei van een legsel en telde met een microscoop 
het aantal spermacellen op het vlies rond de eierdooier. De promovendus zag dat 
ook in grote legsels alle eieren uitkwamen en dat het aantal spermacellen in 
alle eieren uit hetzelfde legsel vergelijkbaar was. Schut: ‘Dit betekent dat de 
pimpelmezen doorgaan met copuleren tijdens de broedperiode.’ Dat is een 
verrassende conclusie, omdat zangvogels vaak minder paren of helemaal niet meer 
paren na het begin van de leg.

       
      Curriculum Vitae
      Elske Schut (Groningen, 1983) studeerde evolutionaire biologie aan de 
RUG, waar zij haar promotieonderzoek deed bij het Center for Evolutionary and 
Ecological Studies (CEES). Ze promoveert 23 maart 2012 op haar proefschrift 
Sexual selection in the blue tit: The role of the MHC and post-copulatory 
effects. Haar promotor is prof.dr.ir. Jan Komdeur. Zij ontving beurzen van de 
faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, de Dr. J.L. Dobberke Stichting, het 
Schure-Beijerinck-Popping Fonds en het Stichting Nicolaas Mulerius Fonds. 
Daarnaast werd het onderzoek ondersteund met beurzen van GEBACO en INCORE 
toegekend aan Jan Komdeur.

       
      Noot voor de pers:
      Meer informatie: Elske Schut, e-mail: elske.schut@xxxxxx, tel. 
06-42339147 (vooral op donderdag 22 maart goed bereikbaar).


--------------------------------------------------------------------------

      Redactie

      Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 / 
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl

        

       

      Afmelden Persberichten

      E-mail: communicatie@xxxxxx 

       

      Rijksuniversiteit Groningen

      De Rijksuniversiteit Groningen is een mondiaal georiënteerde research 
universiteit, geworteld in Groningen, City of Talent. Bevindt zich op 
invloedrijke ranglijsten rond de top-100. Is geliefd bij studenten (27.000) en 
medewerkers (5500) uit binnen- en buitenland. Zij worden uitgedaagd het beste 
uit zichzelf te halen; talent krijgt de ruimte, kwaliteit staat centraal. De 
universiteit werkt actief samen met maatschappelijke partners en profileert 
zich op de thema’s Healthy Ageing, Energy en Sustainable Society.
[PWC-MEDIA] Persbericht: Pimpelmeesvrouwtje kiest mannetje met veel afweergenen

Other related posts:
