[PWC-MEDIA] Persbericht: Kinderen zeggen dingen die ze zelf niet begrijpen
- From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
- To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
- Date: Tue, 4 Sep 2012 11:57:09 +0200
Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 118 / 4 september 2012
Belangrijke theorieën over ons taalvermogen weerlegd
Kinderen zeggen dingen die ze zelf niet begrijpen
Als jonge kinderen zelf eenvoudige zinnen kunnen vormen, wil dat niet zeggen
dat ze die ook begrijpen. Want als ze dezelfde zinnen horen, weten ze niet
altijd goed wat die betekenen, zo blijkt uit onderzoek van taalkundige Gisi
Cannizzaro. Onze hersenen werken anders dan we aannamen: het leren produceren
en begrijpen van taal gaan niet gelijk op. Deze inzichten werpen nieuw licht op
ons taalvermogen, en kunnen helpen grip te krijgen op taalstoornissen.
Cannizzaro promoveert 13 september aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Je kunt pas een huis bouwen, als de fundering gelegd is. Je kunt pas een taart
bakken, als je weet in welke volgorde de ingrediënten erin moeten. Minstens
even logisch lijkt het dat kinderen eerst zinnen moeten leren begrijpen,
voordat ze ze zelf kunnen maken. Toch is dat niet zo; onze hersenen werken
anders dan we lange tijd hebben aangenomen. Jonge kinderen kunnen zinnen vormen
die ze niet begrijpen als ze iemand anders diezelfde zinnen horen uitspreken.
Dat blijkt uit onderzoek waarop taalkundige Gisi Cannizzaro promoveert aan de
Rijksuniversiteit Groningen.
Wie duwt wie?
'De auto duwt de koe.' Voor volwassenen is het volstrekt helder wat die zin
betekent. Uit de volgorde van de woorden in de zin leiden ze af dat de auto
duwt, en de koe wordt geduwd. Maar als kinderen van twee à drie jaar zo'n zin
horen, weten ze niet goed wat er aan de hand is. Duwt de auto of duwt de koe?
Uit de volgorde van de woorden kunnen ze het niet afleiden. Terwijl ze het zelf
wél goed zeggen, als ze een plaatje zien waarop een auto een koe duwt. Dan
zetten ze de woorden in de juiste volgorde.
Chomsky onder vuur
Er waren al geruime tijd aanwijzingen dat jonge kinderen dingen kunnen zeggen
die ze zelf nog niet begrijpen. Maar die vielen niet te rijmen met invloedrijke
taalkundige theorieën van grootheden als Chomsky en Tomasello. Die theorieën
maken geen onderscheid tussen taalproductie en taalbegrip en voorspellen dat de
ontwikkeling hiervan min of meer gelijk op gaat. Cannizzaro: 'Er werd gezegd
dat afwijkende observaties gebaseerd zouden zijn op ondeugdelijk onderzoek. Wij
wilden daar geen genoegen mee nemen. Het verschijnsel bestaat wel degelijk,
laten wij zien. De heersende theorieën verklaren niet goed genoeg hoe
taalontwikkeling écht verloopt.'
Plaatjes van koeien
Cannizzaro zette een experiment op met geavanceerde eye tracking technologie.
Een voorbeeld. Terwijl een kind de zin 'de auto duwt de koe' te horen kreeg,
werden op een scherm twee plaatjes getoond: van een koe die een auto duwt, en
van een auto die een koe duwt. Aan de hand van de kijkrichting kon het
taalbegrip van kleine kinderen nauwkeuriger dan ooit in kaart worden gebracht.
Cannizzaro: 'Deze technologie is zeer betrouwbaar en biedt belangrijke nieuwe
mogelijkheden voor taalkundig onderzoek.'
Ook volwassenen twijfelen
De moeite die de kleine kinderen hebben met het begrijpen van zinnen, blijkt in
geringe mate ook bij volwassenen terug te vinden. Volwassenen twijfelen een
fractie van een seconde over de betekenis van een zin als 'de auto duwt de
koe', zo laat het onderzoek zien. Cannizzaro: 'Niet alleen de woordvolgorde is
van belang bij taalbegrip, maar ook de vraag of het grammaticaal onderwerp van
de zin een levend wezen is. Een zin over een koe die duwt, is kennelijk
gemakkelijker te begrijpen dan een zin over een auto die duwt.'
Minder strikt
De onderzoeksresultaten werpen nieuw licht op het menselijk taalvermogen, legt
promotor prof.dr. Petra Hendriks uit. 'Heersende theorieën zeggen dat begrip en
productie van taal volgens strikte regels verlopen. Dit onderzoek laat zien dat
de regels minder strikt zijn dan dat. Vergelijk het met verkeersregels: je moet
in principe stoppen voor verkeer van rechts, maar als je op een voorrangsweg
rijdt hoeft dat niet. In onze taal gelden ook zulke 'zachte' regels, denken
wij. Jonge kinderen hebben nog moeite om die afweging te maken. Maar je ziet
dat ook volwassenen soms nog even twijfelen.'
Nieuwe mogelijkheden
Ook Hendriks ziet veel mogelijkheden voor taalonderzoek met eye tracking. 'De
RUG loopt voorop met deze geavanceerde vorm van taalonderzoek bij peuters en
kleuters en draagt bij aan theorievorming over het menselijk taalvermogen. We
gaan zeker verder op dit pad. Het onderzoek van Cannizzaro is behoorlijk
fundamenteel van aard en is voor taalkundigen zeer interessant. Maar de
inzichten kunnen ook helpen om taalstoornissen, bijvoorbeeld bij autisme of na
een herseninfarct, beter te begrijpen.'
Curriculum Vitae
Gisi Cannizzaro (Verenigde Staten, 1982) studeerde Clinical Linguistics aan de
Rijksuniversiteit Groningen en de universiteiten van Potsdam en Joensuu. Ze
promoveert op 13 september aan de Faculteit der Letteren, promotor is prof.dr.
P. Hendriks. Het onderzoek maakt deel uit van het onderzoeksproject
"Asymmetries in Grammar", gefinancierd door de NWO met een Vici-subsidie voor
vernieuwend onderzoek. Cannizzaro werkt inmiddels als consultant bij Edufax,
een Nederlandse organisatie voor internationale onderwijsbegeleiding. De titel
van haar proefschrift luidt: 'Early word order and animacy'.
Noot voor de pers
Contact:
- Gisi Cannizzaro, 06 - 244 89 324, c.l.cannizzaro@xxxxxx
- Petra Hendriks, 06 - 524 68 203, p.hendriks@xxxxxx
- Voor meer informatie over Petra Hendriks, zie
www.rug.nl/corporate/inbeeld/hendriks
________________________________________
Redactie
Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 /
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl
Afmelden Persberichten
E-mail: communicatie@xxxxxx
Rijksuniversiteit Groningen
De Rijksuniversiteit Groningen is een mondiaal georiënteerde research
universiteit, geworteld in Groningen, City of Talent. Bevindt zich op
invloedrijke ranglijsten rond de top-100. Is geliefd bij studenten (27.000) en
medewerkers (5500) uit binnen- en buitenland. Zij worden uitgedaagd het beste
uit zichzelf te halen; talent krijgt de ruimte, kwaliteit staat centraal. De
universiteit werkt actief samen met maatschappelijke partners en profileert
zich op de thema's Healthy Ageing, Energy en Sustainable Society.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht: Kinderen zeggen dingen die ze zelf niet begrijpen - Communicatie RUG
