Dit is een gezamenlijk persbericht van Nationaal instituut voor subatomaire
fysica Nikhef, Provincie Limburg en regionale ontwikkelingsmaatschappij voor
Limburg LIOF.
----------------------
14 april 2022
Kabinet omarmt plannen voor Einstein Telescope in grensregio Zuid-Limburg
Het kabinet is voornemens 42 miljoen euro uit het Groeifonds voorwaardelijk toe
te kennen aan de Einstein Telescope, en reserveert bovendien 870 miljoen voor
een toekomstige Nederlandse inbreng aan de bouw. Dat heeft de ministerraad
besloten op basis van het advies van de Adviescommissie van het Nationaal
Groeifonds. Met dit besluit geeft het kabinet een enorme impuls aan de
Nederlandse wetenschap en aan de brede ontwikkeling van de Zuid-Limburgse
grensregio.
De voorgenomen investering van 42 miljoen euro zal gaan naar voorbereidende
werkzaamheden zoals innovatie van de benodigde technologie, locatie-onderzoek,
opbouw van een high-tech ecosysteem en organisatie. Met de reservering van de
870 miljoen heeft Nederland een uitstekende basis om zich in de toekomst, samen
met België en Duitsland, kandidaat te stellen om de Einstein Telescope in de
grensregio van Zuid-Limburg te realiseren.
Wel vraagt het kabinet om een nadere toelichting van de valorisatiestrategie
van het wetenschappelijke project. Aan de initiatiefnemers wordt ook gevraagd
om het plan voor monitoring en evaluatie van het project verder uit te werken.
De betrokken partners zullen uiteraard tijdig invulling geven aan deze
voorwaarden.
Het voorstel voor toekenning van gelden uit het Nationaal Groeifonds aan de
Einstein Telescope is op 31 oktober 2021 ingediend door de minister van
Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW), met steun van de collega van Economische
Zaken en Klimaat (EZK).
Nationaal instituut voor subatomaire fysica Nikhef, Provincie Limburg en
regionale ontwikkelingsmaatschappij LIOF stelden vorig jaar samen het
groeifondsvoorstel op, ondersteund door de Ministeries van OCW en EZK.
Nikhef-directeur Stan Bentvelsen is zelf al jaren betrokken bij de Einstein
Telescope. Hij is verheugd, maar ziet ook dat er nog veel werk te doen is:
“Fantastisch dat het kabinet de ambitie omarmt om van Nederland een
wereldleider in het onderzoek naar zwaartekrachtsgolven te maken. Deze
Groeifonds-middelen vormen de basis voor verdere samenwerking met onze partners
in Duitsland en België en om de geologische ondergrond in de grensregio van
Zuid-Limburg verder te onderzoeken. Een groots project vraagt om een zorgvuldig
proces, en we zetten ons daar met hart en ziel voor in. Ik heb er alle
vertrouwen in dat we aan de aanvullende voorwaarden gaan voldoen.”
Gedeputeerde van de Provincie Limburg Stephan Satijn is erg enthousiast over de
kansen die de mogelijke komst van de Einstein Telescope biedt voor Nederland en
Limburg: “Met het besluit van vandaag plaatst het kabinet ons land mondiaal in
de voorhoede van hightech en wetenschap. Limburg is de logische plek om die
leidende positie mede gestalte te geven. Niet alleen vanwege de geschiktheid
van onze bodem voor de Einstein Telescope, maar ook omdat wij als geen ander
gewend zijn om internationaal samen te werken en daarbij wetenschap en
bedrijfsleven met elkaar te verbinden. Ik ben blij en trots dat het kabinet die
Limburgse waarde onderkent en met zo’n forse investering verder helpt te
vergroten. Naast directe opdrachten voor bedrijven geeft de Einstein Telescoop
Limburg en Nederland een unieke voorsprong in kennis, expertise en innovatieve
technologieën die door bestaande of nieuwe bedrijven vermarkt kunnen worden.
Dat is essentieel voor de economische ontwikkeling van Nederland op de midden
en vooral lange termijn.”
Over de Einstein Telescope
De Einstein Telescope is een toekomstig ondergronds observatorium voor het
meten van zwaartekrachtsgolven. Krachtige laserstralen kaatsen daar straks
tussen diepgekoelde, trillingsvrije spiegels aan uiteinden van kilometerslange
vacuümtunnels. Het instrument wordt veel gevoeliger dan de bestaande
detectoren. Daardoor kan het instrument veel meer bronnen opsporen en een
duizendmaal groter volume van het heelal aftasten. Onderzoekers gaan hiermee
bijvoorbeeld op zoek naar de precieze structuur van neutronensterren, het
geboorteproces van zwarte gaten en de structuur van het heelal direct na de
oerknal.
De grensregio van Zuid-Limburg – de Euregio Maas-Rijn – is één van de mogelijke
locaties voor dit observatorium. Huisvesting van de Einstein Telescope in deze
regio kan een grote positieve impact hebben op de wetenschap, economie en
maatschappij in Nederland. Met de toegezegde investeringen uit het Nationaal
Groeifonds, heeft Nederland de basis om samen met België en Duitsland een
sterke kandidatuur neer te zetten in 2024/2025.
--------------------------------------
Meer informatie voor de pers, niet voor publicatie:
Nikhef: Martijn van Calmthout: martijn.van.calmthout@xxxxxxxxx
<https://webmail.nikhef.nl/SOGo/so/maroud/Mail/view>, 06-46637876
Provincie Limburg: Marc Ruis: mjgm.ruis@xxxxxxxxxxxxx
<https://webmail.nikhef.nl/SOGo/so/maroud/Mail/view>, 06-83207410
LIOF: Hortense Janssen: hortense.janssen@xxxxxxx
<https://webmail.nikhef.nl/SOGo/so/maroud/Mail/view>, 06-11111086
Ministerie OCW: Yannick van Riet y.vanriet@xxxxxxxxx
<mailto:y.vanriet@xxxxxxxxx>
