[PWC-MEDIA] Persbericht: De wisselwerking tussen het blad aan de boom en de wolk in de lucht
- From: "Niessen, Jac" <jac.niessen@xxxxxx>
- To: PWC-Media <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Thu, 13 Apr 2017 08:24:58 +0000
Persbericht Wageningen University & Research, nr 024, 13 april 2017 – Video
beschikbaar<https://www.youtube.com/watch?v=N2Fe2TXaMqs&feature=youtu.be>
https://www.wur.nl/nl/nieuws/De-wisselwerking-tussen-het-blad-aan-de-boom-en-de-wolk-in-de-lucht-.htm
Inauguratie prof. Jordi Vilà
De wisselwerking tussen het blad aan de boom en de wolk in de lucht
Een groen blad in de zon beïnvloedt het ontstaan van wolken aan de hemel. Het
fundamentele biologisch, chemisch en fysisch proces op kleine schaal is echter
een lacune in weer- en klimaatmodellen. In zijn inaugurele rede op 13 april
gaat prof.dr. Jordi Vilà-Guerau de Arellano, persoonlijk hoogleraar aan
Wageningen University, in op die wisselwerking van de atmosferische grenslaag
met het aardse oppervlak.
Als je ademt krijg je lucht binnen uit de onderste laag van de atmosfeer, de
grenslaag ofwel de atmospheric boundery layer. Ook de meeste menselijke
effecten, zoals de uitstoot van verkeer en industrie, smogvorming, de winning
van zonne- en windenergie, maar ook zuurstofproductie door planten vinden
plaats in deze dunne laag van de atmosfeer, doceert prof. Vilà. “Die laag
varieert in dikte van tweehonderd meter ’s nachts tot wel 1500 meter aan het
einde van een zonnige middag. Om het hele proces van weer en klimaat te
begrijpen dienen we beter grip te hebben op de details die zich afspelen in die
grenslaag.”
Huidmondjes
De huidige weer- en klimaatmodellen ontberen een nauwkeurige koppeling van
atmosfeer-land-interacties met een fijnheid van kleiner dan een kilometer of
korter dan een minuut. De huidige kleinste schalen van die modellen zijn
oppervlakten van 5x5 kilometer, maar fenomenen op nog kleinere schaal in ruimte
en tijd, zoals verdamping door planten, turbulentie, wolkenvorming en
stofdeeltjes ontbreken. En dat terwijl de vegetatie op het land lokaal veelal
onmiddellijk reageert, binnen een minuut of enkele seconden. Bijvoorbeeld als
een wolk over een bladerdek trekt of zelfs als een enkel blad van een boom in
de schaduw geraakt. Huidmondjes op het blad, ter grootte van de helft van een
haardikte, sluiten of openen zich met miljarden tegelijk en beïnvloeden zo de
hoeveelheden warmte en vocht die opstijgen en honderden meters hoger wolken
vormen.
Fotosynthese
Als voorbeeld voert prof. Vilà in zijn rede: ‘Dialogues with the Atmospheric
Boundary Layer – Integrating physiscs, chemistry and biology’ de situatie in
het Amazonewoud aan. Planten benutten de energie van de zon voor hun
fotosynthese – een proces dat energie kost. De overige zonnestraling warmt de
top van de bomen in het bos op. De warme lucht stijgt op en transporteert naast
de warmte ook vocht dat via de huidmondjes uit de bladeren is verdampt. Door
turbulente opstijgende lucht mengt de atmosfeer (water, warmte en stof) en
treedt er op hoogte condensatie op, legt prof. Vilà uit. “Maar dan wordt het
complex. De wolk laat zijn schaduw over het bladerdek vallen waardoor de
fotosynthese afneemt. En hoewel de wolk de directe zonneschijn tegenhoudt,
stijgt de indirecte straling. Dat diffuse licht dringt dieper door in het bos
en bereikt het groen tussen de bomen, waardoor huidmondjes zich daar openen, de
fotosynthese toeneemt en er meer water verdampt. Warmte en verdamping zijn de
sleutelelementen in de vorming en regulering van turbulentie.”
Aerosolen
Uit de bladeren stijgen via de huidmondjes naast waterdamp ook vluchtige
organische stoffen op. Het doel van die stoffen is niet duidelijk, mogelijk
zijn het signaalstoffen om bijvoorbeeld natuurlijke vijanden aan te trekken.
“Deze stoffen reageren met andere chemische verbindingen en vormen zo kleine
deeltjes, aerosolen, die het wolkenvormend proces versnellen, doordat ze dienen
als condensatiekernen waaraan het vocht in de atmosfeer vasthecht. Ook dat
fenomeen voltrekt zich op zeer kleine schaal en hoort in weer- en
klimaatmodellen,” aldus de persoonlijk hoogleraar aan de leerstoelgroep
Meteorologie en Luchtkwaliteit.
NOOT VOOR DE REDACTIE
Meer informatie bij prof.dr. Jordi Vilà-Guerau de Arellano, persoonlijk
hoogleraar aan Wageningen University, tel. 0317 485 065,
jordi.vila@xxxxxx<mailto:jordi.vila@xxxxxx> of via Jac Niessen,
wetenschapsvoorlichter Wageningen University & Research, tel. 0317 485003,
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>. Zie ook video
https://www.youtube.com/watch?v=N2Fe2TXaMqs&feature=youtu.be.
Infografiek: Verschijnselen op zeer kleine schaal –zoals verdamping via de
huidmondjes in een blad– versterken de vorming van wolken een kilometer hoger.
De missie van Wageningen University & Research is ‘To explore the potential of
nature to improve the quality of life’. Binnen Wageningen University & Research
bundelen Wageningen University en gespecialiseerde onderzoeksinstituten van
Stichting Wageningen Research hun krachten om bij te dragen aan de oplossing
van belangrijke vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Met
ongeveer 30 vestigingen, 5.000 medewerkers en 10.000 studenten behoort
Wageningen University & Research wereldwijd tot de aansprekende
kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de
vraagstukken en de samenwerking tussen verschillende disciplines vormen het
hart van de unieke Wageningen aanpak.
Attachment:
024_20170412_InfographicNL_wolkenvorming_bossen.png
Description: 024_20170412_InfographicNL_wolkenvorming_bossen.png
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht: De wisselwerking tussen het blad aan de boom en de wolk in de lucht - Niessen, Jac
