[PWC-MEDIA] Nieuwe genetische oorzaak dwerggroei gevonden
- From: <UMCStRadboud@xxxxxxx>
- To: <UMCStRadboud@xxxxxxx>
- Date: Wed, 15 Jun 2011 12:44:43 +0200
PERSBERICHT
Nijmegen, 15 juni 2011
Meier-Gorlin syndroom geeft na halve eeuw zijn geheimen prijs
Nieuwe genetische oorzaak dwerggroei gevonden
De genetische oorzaak van het Meier-Gorlin syndroom - een vorm van dwerggroei -
bleef lang onduidelijk. Samen met Schotse wetenschappers hebben Nijmeegse
onderzoekers ineens vijf genen gevonden die het syndroom veroorzaken. Het zijn
allemaal genen die een belangrijke rol spelen bij de verdubbeling van het DNA
die voorafgaat aan celdeling, zo schrijven ze in een artikel in Nature Genetics
dat onlangs werd gepubliceerd.
In 1959 beschrijft de Zwitserse kinderarts Meier een unieke patiënt; fragiel en
klein van stuk, zonder knieschijven en met hele kleine oren. Het gaat om een
zeer zeldzame aandoening, want pas in 1975 publiceert de Amerikaanse professor
Gorlin een tweede patiënt met dezelfde kenmerken. Inmiddels zijn er wereldwijd
naar schatting 100 patiënten bekend met het zogeheten Meier-Gorlin syndroom.
Zeer zeldzaam
Ernie Bongers, klinisch geneticus in het UMC St Radboud, houdt zich sinds 1998
speciaal met deze bijzondere patiëntengroep bezig. "In dat jaar werd ik
betrokken bij de behandeling van een kind van drie maanden met ernstige
groeiproblemen; het dronk slecht, had hele kleine oren en geen knieschijven.
Een literatuurstudie leidde tot de diagnose Meier-Gorlin syndroom. Voor zover
ik weet was dat de vijfde patiënt in Nederland. Via (inter)nationale contacten
ben ik voor verder onderzoek zoveel mogelijk patiënten gaan verzamelen. Dat
leidde in 2001 tot een artikel in het American Journal of Medical Genetics
waarin ik acht patiënten beschreef. Dit was de grootste patiëntengroep met het
Meier-Gorlin syndroom die ooit was beschreven. Het gen dat het syndroom
veroorzaakt was toen nog niet bekend."
Kleine knieschijven
Hoewel Bongers in 2004 het gen voor een verwante patiëntengroep met hele kleine
knieschijven opspoort, lukt het maar niet om het gen voor Meier-Gorlin te
vinden. Bongers: "Het is een recessieve aandoening. De beide ouders hebben een
fout - een mutatie - in hetzelfde gen zonder er zelf last van te hebben. Erft
een kind van beide ouders het gemuteerde gen, dan krijgt het kind het
Meier-Gorlin syndroom. In twee families met drie kinderen met het Meier-Gorlin
syndroom hebben we veel onderzoek gedaan om het gen te vinden, maar zonder
resultaat."
PingPing en het vogelmeisje
Op het moment dat Bongers klaar staat om de allernieuwste technieken te
gebruiken in een unieke serie van inmiddels 23 Meier-Gorlin patiënten, krijgt
ze een telefoontje van een Schotse onderzoeksgroep. Deze Schotse groep
onderzoekt mensen met uiteenlopende vormen van dwerggroei, waaronder het Seckel
syndroom en het MOPD II syndroom. Bekende mensen met een vorm van extreme
dwerggroei zijn bijvoorbeeld de onlangs overleden PingPing
(http://www.zamaanonline.com/worlds-shortest-man-pingping-dies-at-21-3289) en
het Canadese dwergmeisje Kenadie Jourdin-Bromley, dat in de film Iep! de rol
speelt van het vogelmeisje
(http://blog.spitsnet.nl/2010/02/17/iep-vogelmeisje-vliegt-uit/). Bij vijf van
hun patiënten hadden de Schotse onderzoekers een gen ontdekt dat de dwerggroei
leek te veroorzaken. En bij nader inzien dachten ze dat die patiënten enkele
kenmerken hadden van het Meier-Gorlin syndroom.
Mutaties in zebravissen
Omdat Bongers wereldwijd geldt als een autoriteit op dit gebied, was de vraag
of zij wilde samenwerken in het verdere onderzoek. Bongers: "Natuurlijk! Als je
het gen vindt, kun je beter en vroeger een diagnose stellen en krijg je meer
inzicht in de onderliggende biologische oorzaak van de ziekte. Dat leidt ook
tot fundamentele inzichten in groei en een betere zorg voor de patiënten."
De samenwerking met de Schotse groep verloopt voorspoedig. Het blijkt dat
enkele patiënten inderdaad overeenkomsten met het Meier-Gorlin syndroom hebben.
En het is ook duidelijk dat het ontdekte gen ORC1 - dat staat voor Origin
Recognition Complex 1 - een belangrijke rol speelt in het kopiëren van DNA in
cellen voorafgaand aan celdeling en uiteindelijk lichaamsgroei. Als extra
controle onderzoekt de Schotse groep het effect van zo'n ORC1 mutatie in
zebravissen. Bongers: "Die vissen worden inderdaad een stuk kleiner dan
normaal. Dat bevestigt het verband tussen het gen en de ziekte."
Een ingewikkeld complex
Het gen ORC1 heeft vijf verwante genen (ORC2-6). Dit zestal vormt samen met de
genen CDT1 en CDC6 het pre-replicatie complex. Dit pre-replicatie complex is
enorm belangrijk bij de celdeling. Voordat een cel zich deelt in twee cellen,
moet ook het genetisch materiaal worden verdubbeld. Wat geeft het startschot
voor die verdubbeling van het DNA? Het pre-replicatie complex! Bongers: "Dat
een mutatie in het ORC1 gen tot dwerggroei kan leiden, wordt dan begrijpelijk.
Bij deze patiënten verloopt de celdeling kennelijk minder snel en minder
celdeling leidt tot beperkte groei."
In een andere poot van het onderzoek werd bekeken of ORC1-mutaties in
Meier-Gorlin patiënten te vinden waren. Bongers: "In totaal hebben we bij 34
patiënten naar mutaties in het ORC1 gen gezocht. Bij 4 van hen vonden we
inderdaad mutaties in dit gen. Bij 14 patiënten vonden we echter mutaties in
vier andere genen van dat pre-replicatie complex. Daarmee levert dit onderzoek
van een zeer zeldzaam syndroom een belangrijke nieuwe bijdrage aan onze kennis
over groei."
Noten voor de redactie:
Mutations in the pre-replication complex cause Meier-Gorlin syndrome - Louise S
Bicknell, Ernie M H F Bongers, Andrea Leitch, Stephen Brown, Jeroen Schoots,
Margaret E Harley, Salim Aftimos, Jumana Y Al-Aama, Michael Bober, Paul A J
Brown, Hans van Bokhoven, John Dean, Alaa Y Edrees, Murray Feingold, Alan
Fryer, Lies H Hoefsloot, Nikolaus Kau, Nine V A M Knoers, James MacKenzie, John
M Opitz, Pierre Sarda, Alison Ross, I Karen Temple, Annick Toutain, Carol A
Wise, Michael Wright & Andrew P Jackson
Publicatie in Nature Genetics, april 2011.
Foto van onderzoeker en klinisch geneticus dr. Ernie Bongers
Een foto van patiënt met Meier-Gorlin syndroom is op verzoek beschikbaar
Persvoorlichters bij het UMC St Radboud: 024-3618910, buiten kantooruren 06 512
914 46.
E-mailadres voor de media: umcstradboud@xxxxxxx <mailto:umcstradboud@xxxxxxx>
Voor meer persberichten: https://www.umcn.nl/persberichten
<https://webmail.umcn.nl/exchweb/bin/redir.asp?URL=https://www.umcn.nl/persberichten>
Wilt u onze persberichten niet ontvangen? Stuur een mailtje naar
umcstradboud@xxxxxxx <mailto:umcstradboud@xxxxxxx>
Het UMC St Radboud staat geregistreerd bij de Kamer van Koophandel in het
handelsregister onder nummer 41055629.
The Radboud University Nijmegen Medical Centre is listed in the Commercial
Register of the Chamber of Commerce under file number 41055629.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Nieuwe genetische oorzaak dwerggroei gevonden - UMCStRadboud
