Dit persbericht staat ook op:
Nederlands:
https://www.astronomie.nl/nieuws/astronomen-zien-gigantische-botsingen-van-clusters-van-sterrenstelsels-in-jong-heelal-2525
Engels:
https://www.astronomie.nl/astronomers-see-gigantic-collisions-of-galaxy-clusters-in-young-universe-88
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
2 november 2020
*Astronomen zien gigantische botsingen van clusters van sterrenstelsels in
jong heelal*
*Een internationaal team van onderzoekers onder Leidse leiding heeft negen
gigantische botsingen in kaart gebracht van clusters van sterrenstelsels.
De botsingen vonden zeven miljard jaar geleden plaats en konden worden
waargenomen omdat ze deeltjes versnellen tot grote snelheden. Het is voor
het eerst dat botsingen van zulke verre clusters zijn bestudeerd. De
onderzoekers publiceren hun bevindingen maandagavond 2 november in het
vakblad Nature Astronomy.*
Clusters van sterrenstelsels zijn de grootste structuren in het heelal. Ze
kunnen bestaan uit duizenden sterrenstelsels met elk miljarden sterren. Als
zulke clusters samensmelten dan worden de elektronen die zich tussen deze
clusters bevinden, versneld tot bijna de lichtsnelheid. Deze deeltjes
zenden vervolgens radiostraling uit als ze in contact komen met
magneetvelden in de clusters.
Tot nu toe waren telescopen niet sterk genoeg om de radiostraling van verre
botsende clusters op te vangen. Maar dankzij het Nederlands-Europese
netwerk van aan elkaar geschakelde LOFAR-antennes en een 'belichtingstijd'
van acht uur per cluster konden de onderzoekers voor het eerst
gedetailleerde gegevens verzamelen van verre clusters.
Uit de gegevens blijkt onder andere dat de radiostraling van verre botsende
clusters veel helderder is dan gedacht. Volgens de heersende theorieën komt
de radiostraling van deeltjes die worden versneld door turbulente
wervelingen. Onderzoeksleider Gabriella Di Gennaro, promovenda aan de
Universiteit Leiden voegt toe: "We denken dan ook dat de turbulentie en de
wervelingen die bij de botsingen ontstaan, sterk genoeg zijn om de deeltjes
ook in het jonge heelal te versnellen."
Verder bleken de magneetvelden in de verre clusters ongeveer net zo sterk
als in eerder onderzochte nabije clusters. Volgens medeauteur en
magneetveld-expert Gianfranco Brunetti (INAF-Bologna, Italië) was dat
onverwacht: "We weten nog niet hoe die magneetvelden zo sterk kunnen zijn
in een nog jong heelal, maar door ons onderzoek komen we wel dichter bij
een oplossing. We hopen dat toekomstige waarnemingen aan verre clusters
meer inzicht geven."
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Gabriella Di Gennaro
Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden
digennaro@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
www.universiteitleiden.nl/medewerkers/gabriella-di-gennaro/
Reinout van Weeren
Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden
rvweeren@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
https://home.strw.leidenuniv.nl/~rvweeren/
Artikel:
"Fast magnetic field amplification in distant galaxy clusters". Door:
Gabriella Di Gennaro et al. In Nature Astronomy, 2 november 2020.
Origineel: https://doi.org/10.1038/s41550-020-01244-5
Preprint:
https://www.astronomie.nl/upload/files/Papers/Di-Gennaro-High_z_clusters.pdf
Beeld (bijgevoegd en via link)
Verre clusters van sterrenstelsels
https://www.astronomie.nl/upload/images/2020/11/Verre-clusters-credit-PanSTARRS-NASA-Chandra-LOFAR.jpeg
Afbeelding van een cluster van verre sterrenstelsels op 7 miljard lichtjaar
van de aarde. De meeste geelwitte vlekken zijn complete sterrenstelsels,
sommige vlekken zijn sterren in de voorgrond. De röntgenstraling (blauw)
komt van gas van zo'n 10 miljoen tot 100 miljoen graden heet. De
radiostraling (rood) is van deeltjes die tot bijna de lichtsnelheid zijn
versneld. (c) PanSTARRS/NASA/ Chandra/LOFAR
---------------------------------------------------------------------------------------------------
--
Marieke Baan en David Redeker | Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
(NOVA) | NOVA Informatiecentrum | Science Park 904 | Postbus 94249 | 1090
GE Amsterdam | vast: 020 525 7480 | Marieke mobiel: 0614 322 627 | David
mobiel: 0644 588 969 | h.m.baan@xxxxxx | d.redeker@xxxxxx |
www.astronomie.nl
Attachment:
Verre-clusters-credit-PanSTARRS-NASA-Chandra-LOFAR.jpeg
Description: JPEG image
