P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
28 november 2018
Exoplaneten worden donker in het lab
Astronomen hebben in laboratoriumexperimenten de koolstofhuishouding van
aardeachtige exoplaneten bestudeerd, en hebben ontdekt dat niet het
koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke planeten
maar dat de koolstof de vorm heeft van grafiet of diamant. Grafiet is een zwart
en licht mineraal dat zich zal concentreren aan het oppervlak van deze
planeten, waardoor ze als zwarte planeten zullen worden waargenomen met de
grote telescopen van de toekomst.
Het onderzoek vond plaats onder leiding van de Amsterdamse promovendus Kaustubh
Hakim in het hogedruklaboratorium van aardwetenschapper Wim van Westrenen aan
de Vrije Universiteit. Hun artikel, waarop ook UvA-astronoom Carsten Dominik
coauteur is, is verschenen in Astronomy & Astrophysics.
Astronomen hebben tot nu toe bijna 4000 planeten ontdekt die om andere sterren
draaien dan onze zon. Ongeveer een derde van deze exoplaneten is waarschijnlijk
rotsachtig van samenstelling, net als de planeten Mercurius, Venus, Aarde en
Mars in ons eigen zonnestelsel. Mogelijk hebben deze exoplaneten grote
hoeveelheden koolstof in hun binnenste (ter vergelijking: de aarde bestaat voor
slechts 0,01 procent uit koolstof maar menselijke lichamen voor 18,5 procent).
Deze planeten staan vele lichtjaren van ons vandaan en we kunnen er niet naar
toe.
Met grote telescopen die nu in aanbouw zijn is het over enkele decennia wel
mogelijk details in de atmosfeer en aan het oppervlak van de dichtstbijzijnde
exoplaneten te bestuderen. In het interdisciplinaire promotieonderzoek van
Hakim wordt daarom gekeken naar wat astronomen kunnen verwachten aan
bijvoorbeeld oppervlaktedetails en wat dit betekent voor het vinden van leven.
In het laboratorium aan de VU heeft Hakim de reactie bestudeerd tussen het
koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide en een synthetische chemische mix die
een koolstofrijke rotsachtige exoplaneet voorstelt. Uit zijn experiment blijkt
dat siliciumcarbide alleen stabiel is als alle geoxideerde ijzer in het
inwendige van de planeet wordt gereduceerd tot metallisch ijzer. In alle andere
omstandigheden vormt koolstof het mineraal grafiet. Hieruit trekken de auteurs
de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat siliciumcarbide dominant is
in koolstofrijke exoplaneten. In plaats daarvan komen grafiet of diamant voor
(onder hoge druk in het binnenste van exoplaneten zal grafiet worden
samengeperst tot diamant).
Als grafiet dominant is in een rotsachtige exoplaneet, zal het oppervlak er ook
mee bedekt zijn vanwege de lage dichtheid van grafiet vergeleken met gesteente.
Hakim: “De vraag is of deze grafietplaneten leven kunnen herbergen aangezien
voor aarde-achtig leven ook andere elementen dan koolstof nodig zijn.”
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Kaustubh Hakim, promovendus aan het Anton Pannekoek Instituut voor
Sterrenkunde, Universiteit van Amsterdam
E-mail: hakim.kaustubh@xxxxxxxxx<mailto:hakim.kaustubh@xxxxxxxxx>
Artikel:
Capturing the oxidation of silicon carbide in rocky exoplanetary interiors;
Kaustubh Hakim, Wim van Westrenen en Carsten Dominik
https://doi.org/10.1051/0004-6361/201833942
Beeld:
Artistieke impressie van de superaarde 55 Cancri e, die mogelijk uit diamant
bestaat. Credit: Haven Giguere/Yale University
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T: 020-5257480
M: 0614322627
www.astronomie.nl
@mariekebaan
[cid:DB698039-9E13-4D04-A77C-EB92E5DBEDA7@home]