[PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Astronomen getuige van de vroege ontwikkeling van een jonge, zware ster
- From: "Baan, Marieke" <H.M.Baan@xxxxxx>
- To: "<nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>" <nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>, "<nova-astronomen@xxxxxxxxxxx>" <nova-astronomen@xxxxxxxxxxx>
- Date: Thu, 2 Apr 2015 18:46:31 +0000
P E R S B E R I C H T
Joint Institute for VLBI in Europe (JIVE)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Dwingeloo, 2 april 2015
Astronomen getuige van de vroege ontwikkeling van een jonge, zware ster
Een tweetal opnamen van een jonge, zware ster met een tussenpoos van 18 jaar
heeft gedetailleerde, realtime informatie opgeleverd over de vorming en
ontwikkeling van dit type sterren. Een internationaal onderzoeksteam gebruikte
de Karl G. Jansky Very Large Array (VLA) in de VS en het Europese VLBI-netwerk
van JIVE in Dwingeloo om de zware ster W75N(B)-VLA 2 op zo'n 4200 lichtjaar van
de aarde te bestuderen. Ze vergeleken een VLA-opname uit 2014 met een eerdere
VLA-opname uit 1996. De compacte bolvormige schil van heet gas rond de ster
bleek in 18 jaar tijd te zijn geëvolueerd tot een langgerekte wolk. De
resultaten verschijnen op vrijdag 3 april in Science.
Heet gas
"Wat we zien is opmerkelijk", zegt teamleider Carlos Carrasco-Gonzalez van de
Universiteit van Mexico. "De opname uit 1996 toont een compacte bron van heet,
geïoniseerd gas dat uit de ster wordt geblazen, maar in de opname uit 2014 zien
we dat er in de tussenliggende periode een langgerekte wolk is ontstaan."
Coauteur Huib van Langevelde (directeur van het Joint Institute for VLBI in
Europe (JIVE) en hoogleraar in Leiden) ziet het resultaat als een uitgelezen
kans om de ontwikkelingen rond deze jonge ster de komende jaren realtime en op
de voet te blijven volgen in zijn ontwikkeling van de karakteristieke vorm van
de straalstromen.
Magnetisch veld
Tot de nieuwe VLA-waarnemingen werd besloten nadat een team van astronomen
onder leiding van Gabriele Surcis van JIVE voor het eerst met het Europese VLBI
Netwerk (EVN) de oriëntatie had gemeten van het magnetische veld van het
stervormingsgebied waarin de zware, jonge ster zich bevindt. "We waren er
getuige van dat het magnetische veld rond W75N(B)-VLA 2 een voorkeur
ontwikkelde in de richting van het grote-schaal magnetisch veld in deze regio.
Nu zien we dat ook de uitstroom dezelfde voorkeursrichting heeft, wat betekent
dat magnetische krachten een belangrijke rol spelen in de vorming van deze
ster", zo licht Surcis toe.
Donut
De astronomen zien dat de jonge ster wordt gevormd in een dichte, gasrijke
omgeving en wordt omgeven door een donut-achtige structuur. Het hete gas, dat
zich aanvankelijke in een bolvormige schil in alle richting rond de ster
ophoopt, botst later tegen deze 'donut' aan, die de snelheid van de jets
afremt. Het gas dat de weg van de minste weerstand kiest, langs de polen van de
'donut', beweegt veel sneller en daardoor ontstaat de langgerekte vorm.
Coauteur Ciriaco Goddi (Radboud Universiteit) benadrukt dat de waargenomen
evolutie de modellen zeer nauwkeurig volgt. Over de evolutie van gemiddelde
zonachtige sterren is veel meer bekend dan over de vorming van zware sterren
zoals de acht zonsmassa's wegende W75N(B)-VLA 2. Surcis: "Het is fantastisch
dat we zo'n exemplaar nu kunnen volgen en bestuderen hoe de ster verandert over
de tijd. We gaan hem de komende tijd monitoren met het VLBI-netwerk en met
andere telescopen."
Team
Het onderzoeksteam bestaat uit astronomen uit Mexico, Nederland, Zweden,
Spanje, Zuid-Korea en Japan.
Artikel
Observing the onset of outflow collimation in a massive protostar, door C.
Carrasco-González, J. M. Torrelles, J. Cantó, S. Curiel, G. Surcis, W. H. T.
Vlemmings, H. J. van Langevelde, C. Goddi, G. Anglada, S.-W. Kim, J.-S. Kim, J.
F. Gómez. DOI: http://www.sciencemag.org/lookup/doi/10.1126/science.aaa7216
Over VLBI en e-VLBI
VLBI is een astronomische methode waarbij meerdere radiotelescopen op grote
onderlinge afstand tegelijkertijd hetzelfde stukje hemel waarnemen. De data van
elke telescoop worden naar een centrale 'correlator' (supercomputer) gestuurd
om afbeeldingen te maken met een hogere resolutie dan de beste optische
telescopen opleveren. De sterrenkundigen van JIVE ontdekten met VLBI de
verandering in het magneetveld rondom W75N(B)-VLA2.
Over JIVE
Het Joint Institute for VLBI in Europe (JIVE, www.jive.nl<http://www.jive.nl/>)
is een wetenschappelijke stichting met een mandaat om de waarnemingen van het
European VLBI Network (EVN, www.evlbi.org<http://www.evlbi.org/>) te
ondersteunen. Voor dit doel onderhoudt, beheert en ontwikkelt JIVE de
EVN-datacorrelator, een krachtige supercomputer die de signalen van
radiotelescopen over de hele aarde combineert.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie:
Contact:
Prof. dr. Huib Jan van Langevelde, directeur JIVE
E-mail: langevelde@xxxxxxx<mailto:langevelde@xxxxxxx>
Tel: +31 (0)521596515
Afbeeldingen:
Afb 1 en Afb 2: Waarneming van de start van de uitstroom-collimatie in een
zware protoster. Een hydrodynamische 3D-simulatie en visualisatie (gemaakt met
Shape-software) van de uitstroom van de zware protoster W75N(B)-VLA 2 (Afb.1),
waarvan de morfologie evolueert in een gecollimeerde uitstroom (Afb.2) terwijl
hij expandeert binnen een torus (donutvorm) van stof en gas. Credit: Wolfgang
Steffen, Instituto de Astronomía, UNAM)
Afbeelding en video na het verstrijken van het embargo op:
http://www.jive.nl/w75n-outflow-onset
---------------------------------------------------------------------------------------------
[cid:E9A67EE7-D689-42A3-8C67-3F00E40DEC9D][cid:5D3F68A6-AB2C-4FF4-9E4F-1A3F546E810B]_______________________________________________
NOVA-perslijst2 mailing list
NOVA-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Astronomen getuige van de vroege ontwikkeling van een jonge, zware ster - Baan, Marieke
