Gender beïnvloedt toekenning onderzoeksfinanciering
Vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in academische topposities. Een
van de mogelijke verklaringen hiervoor is het toegenomen belang van het
binnenhalen van onderzoeksfinanciering. Vrouwen scoren hierop vaak slechter dan
mannen. Psychologisch onderzoekers dr. Romy van der Lee en prof. dr. Naomi
Ellemers onderzochten of dit verschil ook bij NWO bestaat, en waar het mee te
maken heeft. Uit een wetenschappelijke analyse van drie Veni-rondes blijkt dat
vrouwelijke aanvragers door beoordelaars lager geprioriteerd worden. Van der
Lee (Universiteit Leiden) en Ellemers (sinds september verbonden aan de
Universiteit Utrecht) publiceren hun onderzoeksresultaten deze week in het
wetenschappelijke tijdschrift PNAS.
De onderzoekers voerden hun studie uit in opdracht van NWO in het kader van de
evaluatie van de eigen procedures en het genderdiversiteitsbeleid. Doel was
meer inzicht te krijgen in de oorzaken van de verschillen in
honoreringspercentages voor mannelijke en vrouwelijke aanvragers van
onderzoeksfinanciering. De analyse richtte zich op een belangrijk
‘talentprogramma’ van NWO, de Veni-beurs. ‘We hebben ons specifiek gericht op
een beurs voor individuele, jonge onderzoekers omdat in die fase de academische
pijplijn het sterkst lekt’, zegt Naomi Ellemers. ‘Wie deze beurs binnenhaalt,
heeft meer kans op een vaste aanstelling bij een universiteit.’
Van der Lee en Ellemers onderzochten de dossiers van alle mannelijke en
vrouwelijke aanvragers over een periode van drie jaar: 2823 aanvragen in
totaal. Deze aanvragen werden – onder regie van NWO – beoordeeld door
wetenschappelijke commissies bestaande uit mannen en vrouwen. De resultaten
tonen aan dat de honoreringspercentages voor vrouwelijke aanvragers (14,9%)
systematisch lager zijn dan die voor mannelijke aanvragers (17,7%). Ellemers:
‘Als we het aandeel vrouwen onder de aanvragers vergelijken met het aandeel
vrouwen onder de toekenningen, zien we een verlies van 4%’. Dit is niet
uitsluitend een Nederlands fenomeen: de cijfers zijn vergelijkbaar met de
uitkomsten van eerder onderzoek naar de Europese ERC Starting Grants over de
periode 2007-2013. Het huidige onderzoek biedt ook zicht op de onderliggende
processen die in de beoordeling van individueel talent een rol kunnen spelen.
Vrouwelijke onderzoekers in het nadeel
De studie laat zien dat vrouwen minder positief beoordeeld worden op hun
kwaliteiten als onderzoeker dan mannen. ‘Opvallend is dat de
onderzoeksvoorstellen van vrouwen en mannen wel even positief beoordeeld
worden. De beoordelaars zien dus geen kwaliteitsverschil in het werk dat mannen
en vrouwen afleveren’, zegt Romy van der Lee.
Als mogelijke oorzaak van de verschillende oordelen analyseerden de
onderzoekers het taalgebruik in de instructies en formulieren die gebruikt
worden om de kwaliteit van kandidaten te beoordelen. Hierin is duidelijk sprake
van gendered taalgebruik. De woorden waarmee kwaliteit moet worden aangegeven,
zijn veelal woorden waarvan uit eerder onderzoek is gebleken dat zij met name
verwijzen naar het mannelijke gender stereotype (zoals uitdagend en excellent).
Romy van der Lee legt uit: ‘Hierdoor lijkt het alsof mannen eerder aan de
gestelde eisen voldoen, omdat de beoordelingscriteria beter passen bij de
eigenschappen die volgens het stereotype vooral bij mannen voorkomen.’
Aankondiging aanpassingen NWO
NWO gaat naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek het
genderbewustzijn van beoordelaars explicieter aandacht geven in haar werkwijze
en procedures. Ook zal worden onderzocht welke aanpassingen van de
beoordelingsprocedures en criteria het sterkst kunnen bijdragen aan een betere
balans in de kansen voor mannen en vrouwen om onderzoeksfinanciering te
verwerven. Daarbij zal onder andere worden gekeken naar het taalgebruik van
NWO. NWO-voorzitter Jos Engelen: ‘Het onderzoek heeft waardevolle resultaten en
inzichten opgeleverd. Ook is het duidelijk dat er niet één kant-en-klare
oplossing is. Op basis van de aanbevelingen van de onderzoekers richten we ons
daarom de komende tijd op het ontwikkelen van evidence based-maatregelen om het
verschil in honoreringspercentages te verkleinen.’ De aanpassingen vormen een
aanvulling op de activiteiten die NWO al onderneemt om vrouwelijk talent in de
wetenschap te
stimuleren, zoals de programma’s Aspasia en FOM/v.
Bronnen:
Van der Lee, R. & Ellemers, N. (in press). Gender contributes to personal
research funding success in the Netherlands. Proceedings of the National
Academy of Sciences. doi:10.1073/pnas.1510159112
Van der Lee, R., & Ellemers, N. (2015). Honoreringskansen voor mannen en
vrouwen in de NWO-competitie. Onderzoeksrapport.
Lees hier het nieuwsbericht op de NWO-website, met verwijzing naar het
onderzoeksrapport.
---------------------
NOOT VOOR DE REDACTIE, NIET VOOR PUBLICATIE
Voor vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met:
Dr. Romy van der Lee, 06-27297502 / ravanderlee@xxxxxxxxxxxxxxxxx
Prof. dr. Naomi Ellemers, 06-18968277 / N.Ellemers@xxxxx
Voor vragen over het beleid van NWO kunt u contact opnemen met:
Tessa van Leeuwen, persvoorlichter NWO, 06-53756423 / t.vanleeuwen@xxxxxx
---------------------
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is een van de
belangrijkste wetenschapsfinanciers in Nederland en zorgt voor kwaliteit en
vernieuwing in de wetenschap. NWO investeert jaarlijks ruim 650 miljoen in
nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek en onderzoek rond maatschappelijke
uitdagingen. Op basis van adviezen van deskundige wetenschappers en relevante
experts uit binnen- en buitenland selecteert en financiert NWO
onderzoeksvoorstellen. NWO stimuleert nationale en internationale samenwerking,
investeert in grote onderzoeksfaciliteiten, bevordert kennisbenutting en
beheert onderzoeksinstituten. NWO financiert meer dan 5.600 onderzoeksprojecten
aan universiteiten en kennisinstellingen.
© 2015 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
---------------------
Wilt u geen e-mail meer van ons ontvangen, klik hier om uit te schrijven.
