Persbericht Wageningen University, nr 028, 22 april 2013. http://www.wageningenur.nl/nl/show/Ecologische-kennis-biedt-duurzame-landbouw-perspectieven.htm <http://www.wageningenur.nl/nl/show/Ecologische-kennis-biedt-duurzame-landbouw-perspectieven.htm> Inauguratie prof. Niels Anten Ecologische kennis biedt duurzame landbouw perspectieven Een slimme combinatie van de teelt van diverse gewassen, zoals bonen en maïs, kan het gebruik van bestrijdingsmiddelen aanzienlijk reduceren en tegelijk de behoefte aan kunstmest verlagen. Door ecologische kennis uit de natuur te integreren met kennis van gewassen komt een duurzame strategie in beeld die de opbrengst per hectare verhoogt tegen lagere milieukosten. Dat betoogt prof.dr.ir. Niels Anten in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Gewas- en onkruidecologie op maandag 22 april aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. Prof. Anten ziet grote overeenkomsten tussen de natuur en een akker met gewassen. In beide gevallen gaat het om planten omringd door tal van organismen zoals onkruiden, bestuivende insecten, schimmels, plagen en ziekten en hun natuurlijke vijanden, die alle de strijd om het bestaan aangaan. Om te voldoen aan de voedselbehoeften van een populatie van negen miljard mensen in 2050 en tegelijk de lasten voor het milieu, zoals bestrijdingsmiddelengebruik en ontwikkelingen die leiden tot ontbossing of verwoestijning, te verminderen, kunnen we niet langer uitsluitend vertrouwen op synthetische pesticiden en kunstmest. “We moeten veel meer onderzoek doen om de potentie te benutten die zit opgesloten in natuurlijke ecologische processen”, aldus prof. Anten. Hij wijst op recente onderzoeksdata waaruit blijkt dat bedrijfsopbrengsten bij toepassing van gemengde teelten 20 tot 40 procent hoger liggen dan bij teelt van monoculturen. Daarvoor zijn meerdere redenen. Verschillende plantensoorten benutten andere groeitijden en andere voedingsstoffen in de bodem. Ook kunnen ze elkaar faciliteren, bijvoorbeeld met schaduw of door het zuurder maken van de bodem, zodat er meer fosfaat vrijkomt. Opmerkelijk is ook dat gemengde culturen gemiddeld 40 procent minder last hebben van ziekten in vergelijking met alleenstaande gewassen. In China zijn er zelfs voorbeelden van een verminderde ziektedruk door schimmels met 90 procent. waardoor de totale productie groter wordt. “Zulke gemengde teelten hebben een scala aan voordelen. Het is daarom des te verrassender dat er nog weinig onderzoek naar is gedaan”, stelt prof. Anten vast. “Onze kennis van plantenveredeling en gewasfysiologie hebben geleid tot gewassen, die maximaal produceren in monoculturen. Maar soortgelijk onderzoek naar gemengde teelten ontbreekt vrijwel.” In zijn oratie met de titel Crop ecosystem as diverse playing fields gaat prof. Niels Anten in op de parallelle ontwikkeling van twee vakgebieden, de ecologie van natuurlijke systemen zoals bossen en de ecologie van de landbouw. Binnen zijn leeropdracht Gewas- en onkruidecologie zoekt hij naar de verbinding tussen die vakgebieden ten behoeve van duurzame teelten met hoge opbrengst. Buren Prof. Anten gaat in zijn rede uitvoerig in op de manier waarop planten elkaars aanwezigheid ‘voelen’. Planten reageren op hun buren en het maakt uit of de buurplant een vriend of vijand is, een soortgenoot, familielid of een genetisch identieke kloon, zoals in veel monocultures in het Westen. Aan de hand van de beschaduwing en filtering van het zonlicht door een buurplant bepaalt een plant diens nabijheid en omvang. Zijn reactie kan bijvoorbeeld een groeispurt zijn, richting het licht. Maar de plant maakt ook onderscheid tussen soorten. Maïs naast tarwe produceert diepe wortels, die van de tarwe vermijdend, terwijl als de wortels van bonen nabij zijn de maïswortels hun kant op groeien. Ook planten afkomstig van dezelfde moeder kunnen anders op elkaar reageren dan planten van verschillende moeders. Dus op familiair niveau lijken zij elkaar ook te herkennen. Onder de vreemde buurplanten bevinden zich ook onkruiden, die een ware zaadbank in akkers erop nahouden. Gebruik van herbiciden is een belangrijke pijler onder onkruidbeheersing maar ook schadelijk voor het milieu, terwijl er steeds meer onkruiden resistent worden tegen deze middelen. “We zullen daarom ook moeten zoeken naar andere, meer ecologische oplossingen”, aldus prof. Anten. “Kortom, om tot duurzame verhoging van voedselproductie te komen, zullen we het volle arsenaal aan mogelijkheden moeten benutten; de kansen die voortvloeien uit ecologische interacties zijn hierbij tot nu toe onderbelicht gebleven.” NOOT VOOR DE REDACTIE Meer informatie bij prof.dr.ir. Niels Anten, tel. 0317 484772, 033-4323971 of 06-33735067, e-mail niels.anten@xxxxxx<mailto:niels.anten@xxxxxx>, of via Jac Niessen, wetenschapsvoorlichter Wageningen UR, tel. 0317 485003, e-mail jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>. Wageningen University maakt deel uit van Wageningen UR (University & Research centre). De missie is 'To explore the potential of nature to improve the quality of life'. Binnen Wageningen UR bundelen 9 gespecialiseerde onderzoeksinstituten van stichting DLO en Wageningen University hun krachten om bij te dragen aan de oplossing van belangrijke vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Met ongeveer 30 vestigingen, 6.000 medewerkers en 9.000 studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de aansprekende kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de vraagstukken en de samenwerking tussen verschillende disciplines vormen het hart van de unieke Wageningen aanpak. Disclaimer: If you do not wish to receive further news/releases from Wageningen University, please click the following link: [Remove Me]<http://app.meltwaterpress.com/mpress/removeme.html?cId=1243562&sId=93466&cT=imported&cEmail=Jac.niessen@xxxxxx>. Requests will take a maximum of 2 business days to process. Contact information: Jac Niessen Wageningen UR, Wageningen University, Postbus 9101, Wageningen, 6700 HB