[PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen University: Wensdenken in communicatiewetenschap
- From: "Vos, Bouke de" <Bouke.deVos@xxxxxx>
- To: "'persbericht@xxxxxxxxxxxxx'" <persbericht@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Wed, 16 Nov 2011 11:27:28 +0100
Persbericht Wageningen University, 085wu, 16 november 2011
http://www.wur.nl/NL/nieuwsagenda/nieuws/CvW111116.htm
Het gevaar van wensdenken in de communicatiewetenschap
Communicatiewetenschappers kunnen gemakkelijk verleid worden om met
communicatie van alles te willen bereiken. Dat geldt ook voor allen die
professioneel communiceren, zoals bijvoorbeeld de overheid. Zij gaan uit van
wenselijkheden in plaats van beter inzicht in wat met communicatie kan en niet
kan. Ze hebben nauwelijks weet van wat de zogenaamde ontvanger ontvankelijk
voor de boodschap maakt en wat er bij communicatie feitelijk gebeurt. Het
wensmodel in de communicatiewetenschap is even verleidelijk als hardnekkig,
maar ook gevaarlijk en weinig effectief, aldus prof. Cees van Woerkum bij zijn
afscheid op 17 november als hoogleraar Communicatiestrategieën aan Wageningen
University, onderdeel van Wageningen UR.
Al jaren verzet Van Woerkum zich , legt hij uit in zijn afscheidsrede
Effectieve communicatie; over het verleidelijke van wensmodellen, tegen het
klassieke communicatiemodel: een zender stuurt een boodschap via een medium
naar een ontvanger, resulterend in een effect. "We weten dat het zo niet gaat",
zegt hij: "Mensen ontvangen niets maar construeren aan de hand van waargenomen
boodschappen bepaalde betekenissen." Die constructie is 'eigen werk' - een
proces van associatie en visualisatie op grond van eigen waarneming, kennis en
ervaring - van de ontvanger, die dus eigenlijk niet als ontvanger gezien mag
worden.
In zijn rede legt Van Woerkum uit hoe hij ook zelf met grote regelmaat aan de
verleidelijke wensmodellen toegaf. Hij vindt ze ook gevaarlijk,
'wetenschappelijke femmes fatales'. Zo heeft in zijn tak van wetenschap het
normatieve - in de zin van 'voorschrijvend' - vaak de overhand boven het
empirische onderzoek. Maar, zegt Van Woerkum: "Wie normatief naar de praktijk
kijkt, dus vooral denkt te weten wat daar moet gebeuren, ziet veelal niet goed
wat er feitelijk gebeurt".
Overigens baseert niet alleen wetenschap zich op wensmodellen. Ook bij de
overheid is die houding hardnekkig ingebakken.
In zijn denken over communicatiewetenschap heeft Van Woerkum ook de overstap
gemaakt van het factorenmodel naar het procesmodel. Rond het denken in factoren
die gedrag bepalen en die deels aan te sturen zijn, is zijn conclusie dat het
maar een deel is van het verhaal. Je moet ook weten hoe het proces verloopt,
hoe het mechanisme werkt bij gedragsverandering, zegt hij. Als voorbeeld noemt
hij het drinkgedrag van jongeren, dat naar zijn mening zwaar wordt onderschat.
Wat gebeurt er in een groep jongeren als er op een moment meer wordt gedronken.
Er zijn groepen die dit gedrag zelf intern corrigeren en groepen waar
daarentegen een ware drankcultuur ontstaat. "Mij interesseert vooral die eerste
groep", zegt Van Woerkum: "Hoe komt het zelfreinigend vermogen van die groep
tot stand? Welk soort gesprek ontstaat daar? Als we dit soort discussies
begrijpen kunnen we in de communicatie naar jongeren toe veel dichter bij de
actie komen waaruit wenselijke veranderingen ontstaan."
NOOT VOOR DE REDACTIE
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof.dr. Cees van Woerkum, tel.
0317 484 310 (maandag), 0317 423 369 (dinsdag-vrijdag), e-mail
ceesvanwoerkum@xxxxxxxxx,
of met Bouke de Vos, pers- en wetenschapsvoorlichting Wageningen UR, tel. 0317
480 180, e-mail bouke.devos@xxxxxx<mailto:bouke.devos@xxxxxx>.
Indien u geen prijs meer stelt op toezending van persberichten door Wageningen
UR, laat dat dan weten per e-mail naar
bouke.devos@xxxxxx<mailto:bouke.devos@xxxxxx> of
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>.
Wageningen University maakt deel uit van Wageningen UR (University & Research
centre). De missie is 'To explore the potential of nature to improve the
quality of life'. Binnen Wageningen UR bundelen negen gespecialiseerde en meer
toegepaste onderzoeksinstituten, Wageningen University en hogeschool Van Hall
Larenstein hun krachten om bij te dragen aan de oplossing van belangrijke
vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Met ongeveer 40
vestigingen (in Nederland, Brazilië en China), 6500 medewerkers en 10.000
studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de vooraanstaande
kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de
vraagstukken en de samenwerking tussen natuurwetenschappelijke, technologische
en maatschappijwetenschappelijke disciplines vormen het hart van de
Wageningen-aanpak.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen University: Wensdenken in communicatiewetenschap - Vos, Bouke de
