Persbericht
Rijksuniversiteit
Groningen
/ nummer 169 / 15
november 2011
NWO-subsidies voor Groningse onderzoekers
Van de zes TOP
subsidies uit het ALW-TOP programma kende NWO de helft
toe aan onderzoekers van de Rijksuniversiteit
Groningen. Het zijn Arnold Driessen, hoogleraar
moleculaire microbiologie bij het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology
Institute, Jan Komdeur, hoogleraar Avian evolutionary
ecology bij het
onderzoeksinstituut Centrum voor Ecologische en
Evolutionaire Studies (CEES) en Theunis Piersma,
hoogleraar dierecologie bij CEES en tevens verbonden
aan het NIOZ.
Behalve de TOP-subsidies heeft NWO
ook drie van de subsidies uit het Open Programma
toegewezen aan Groningse onderzoekers.
TOP-subsidies
- Prof.dr. A.J.M. (Arnold)
Driessen, hoogleraar moleculaire microbiologie bij het
Groningen Biomolecular
Sciences and Biotechnology Institute, RUG
Levende cellen worden omgeven door
een lipidenmembraan. Deze bevat een specifieke set van
membraaneiwitten die betrokken zijn bij
substraattransport en communicatie. De
membraan is specifiek doorlaatbaar voor
secretie-eiwitten die het membraan passeren middels het
translocon. Het translocon vormt een nauwe,
eiwitdoorlaatbare porie in het membraan. Dezelfde porie
is ook betrokken bij de insertie van membraaneiwitten in
het membraan. Doel van dit project is de werking van het
translocon te onderzoeken om
vast te stellen hoe het eiwitten in en over de membraan leidt.
- Prof.dr.ir.
J. (Jan) Komdeur hoogleraar
Avian evolutionary
ecology bij het onderzoeks-instituut Centrum
voor Ecologische en Evolutionaire Studies (CEES), RUG
The
uphill struggle to understand social behaviour - the importance of
genes, ecology and evolution
De vraag naar hoe en waarom sociaal
gedrag ontstaat is fascinerend. Iedereen heeft een
sociaal leven en elk individu reageert verschillend op
nieuwe situaties (persoonlijkheid) en op veranderende
omgevingsfactoren (plasticiteit). Deze gedragsaspecten
hebben een genetische basis en beïnvloeden de fitness
van een individu. Echter, hoe deze gedragstypen door
sociale interacties en omgevingsfactoren beïnvloed
worden is onbekend. Het onderzoek van Komdeurs groep richt zich op de
verschillen in sociale gedragstypen tussen individuen, waarbij de Seychellenzanger als
modelorganisme gebruikt wordt. De groep bestudeert de
invloed van natuurlijke selectie op variatie in dit
soort gedragstypen door middel van een unieke integratie
van nieuwe theoretische technieken en experimenteel
veldonderzoek.
- Prof.dr. T. (Theunis) Piersma,
hoogleraar dierecologie bij CEES, RUG en tevens
verbonden aan het NIOZ
Shorebirds
in space. Development and application of individual
tracking tools for all relevant temporal and spatial
scales
Steltlopers hebben lange poten waar
ringen omheen passen om ze individueel herkenbaar te
maken en ze leven in open biotopen waar ze goed te
volgen zijn. Met zijn wadvogels en weidevogels is
Nederland sleutelland voor steltlopers. Een florerende
onderzoekstraditie hikt tegen doorbraken aan omdat
kleurmerken een beperkte resolutie hebben. Geavanceerde
tracking-tools moeten daarom toepasbaar worden gemaakt
voor kleine vogels. Piersma’s
groep brengt drie zendersystemen samen in onderzoek naar
jaarcycli van grutto’s om (inter)continentale
trekbewegingen (satellietzenders), individuele
levensreizen (geolocators)
en locale ruimtelijke en
sociale processen (DTOA) te documenteren en
ecologisch/evolutionair te interpreteren.
Open
Programma subsidies
-
Dr.
Jean-Christophe Billeter,
Gedragsbiologie, Centre
for Behaviour and
Neurosciences, RUG
Choosey
females: the mechanism of fecundity block in
Drosophila melanogaster
Wij herkennen gemakkelijk andere
mensen op basis van hun gezichten. Onbewust
identificeren wij anderen ook op basis van geuren hetgeen vervolgens ons sociale
gedrag beïnvloedt. Bij allerlei soorten breken vrouwtjes
de zwangerschap af wanneer zij de geur van een meer
aantrekkelijke man percipiëren. In sommige mensenparen
kan dit zelfs leiden tot infertiliteit. Hoewel
fruitvliegen erg verschillen van ons, vertonen de
vrouwtjes eenzelfde soort ‘zwangerschaps-blokkade’. Door
het bestuderen van fruitvliegen kunnen we, vanwege hun
simpeler brein en geurensysteem, relatief gemakkelijk
fundamentele mechanismen betrokken bij het blokkeren van
zwangerschap ontmaskeren en onderzoeken in welke mate
zij zich vertalen naar andere diersoorten.
- Prof.dr. Ida van der Klei,
Moleculaire Celbiologie, Groningen Biomolecular
Sciences and Biotechnology Institute, RUG
Deciphering
the role of Pex11 in peroxisome biology
De bestudering van de moleculaire
processen die betrokken zijn bij het vervormen van
membranen, een proces dat o.a. gebeurt tijdens
organeldeling, is momenteel een zeer belangrijk
onderzoeksonderwerp in de celbiologie. Van der Kleis
groep bestudeert de deling van peroxisomen, organellen
die een onmisbare rol spelen in de stofwisseling en
tevens betrokken zijn bij veroudering. Dit maakt het
onderzoek medisch relevant. De onderzoekers willen
voortborduren op hun zeer recente vinding dat het eiwit
Pex11 de membranen van peroxisomen sterk kan vervormen.
Men zal met behulp van zeer geavanceerde genetische,
biochemische en microscopische technieken in detail de
rol van Pex11 verder gaan onderzoeken.
-
Prof.dr. Oscar Kuipers, Moleculaire
Genetica, Groningen Biomolecular Sciences and
Biotechnology Institute, RUG
Biomodules for
introducing various types of circular and heterocyclic
modifications in lantibiotics
Lantibiotica
zijn krachtige antimicrobiële peptiden die effectief
gebruikt kunnen worden om infectieziekten te bestrijden.
Deze stoffen hebben een breed antimicrobieel spectrum en
een goede stabiliteit, o.a. door ringvormige structuren
(lanthionines). Hier wil
Kuipers’ groep de antimicrobiële activiteit en
stabiliteit van deze stoffen verder verbeteren door
extra ringvormige structuren te introduceren met een
synthetisch biologische aanpak. De nieuwe klassen
peptiden die op deze manier gemaakt kunnen worden zullen
getest worden tegen multi-antibiotica
resistente stammen, die een
groot probleem vormen in de huidige gezondheidszorg.
Uiteindelijk hoopt de groep nieuwe verbindingen te
kunnen maken die als antibioticum ingezet kunnen worden,
met geringe resistentieontwikkeling bij pathogenen.
Redactie
Afdeling Communicatie / Postbus 72,
9700 AB Groningen / 050-363 44 44 / communicatie@xxxxxx
/ www.rug.nl
Afmelden Persberichten
E-mail: communicatie@xxxxxx
Rijksuniversiteit
Groningen
De Rijksuniversiteit Groningen
behoort tot de top van de Europese
research-universiteiten en is internationaal
georiënteerd. De universiteit is maatschappelijk actief
en voelt zich betrokken bij haar omgeving. Talent,
ambitie en prestatie van de 27.000 studenten en 5.500
medewerkers worden waar mogelijk gehonoreerd.
|