Persbericht Centrum Wiskunde & Informatica (CWI)
Amsterdam, 1 september 2016
Nieuwe elektriciteitsnetten mogelijk door computervoorspellingen
Duurzame energie vraagt om nieuwe elektriciteitsnetten, soms over hele
continenten heen, omdat 'groene energie' vaak op verafgelegen plaatsen wordt
opgewekt. Een algemeen probleem in deze netten is dat elektrisch geleidende
delen door isolatoren van de omgeving gescheiden worden maar dat er toch vaak
een vonk buitenop de isolator ontstaat, die blijvende schade toebrengt aan de
apparatuur. Dit was tot nu toe niet goed begrepen. Anna Dubinova, promovenda
van het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI), ontwikkelde nieuwe wiskundige
modellen en technieken om het gedrag van deze vonken te voorspellen. Zij
promoveert op 1 september aan de Technische Universiteit Eindhoven op haar
proefschrift 'Modeling of streamer discharges near dielectrics'. Met de
resultaten kan de architectuur van hoogspanningsnetwerken fundamenteel worden
vernieuwd en verbeterd.
De onderzoeker zegt: "Er was nog niet veel bekend over deze 'kruipende vonken',
zoals wanneer ze ontstaan en hoe de ontlading daarna gaat lopen. Soms loopt een
vonk langs een oppervlakte, ook als het afgelegde pad daar veel langer is dan
rechtstreeks door de lucht. Door onze modellen is het nu duidelijker hoe het
gedrag afhangt van de geometrie, het soort gas en het type isolator. Een
belangrijke isolator in de industrie is SF6, een sterk broeikasgas.
Alternatieven daarvoor kunnen nu beter worden afgewogen". De resultaten zijn
niet alleen toe te passen op hoogspanningstechnologie maar ook op het ontstaan
van bliksem. "Hagelstenen zijn ook isolatoren. Samen met Casper Rutjes en
anderen ontwikkelde ik modellen die beschrijven hoe bliksem opstart in een
onweerswolk: door een combinatie van puntige hagel en kosmische deeltjes". Dit
haalde in 2015 de internationale pers.
Het onderzoek is gefinancierd door Technologiestichting STW en ABB Corporate
Research. De wiskundige modellering is uitgevoerd door de promovenda en een
postdoc in de Multiscale Dynamics onderzoeksgroep van 'bliksemprofessor' Ute
Ebert. Daarnaast hebben twee promovendi aan de Technische Universiteit
Eindhoven de verschijnselen experimenteel onderzocht. Verschillende bedrijven
zijn geïnteresseerd in de toepassingen van de nieuwe inzichten, bijvoorbeeld
voor hoogspanningsapparatuur of 'high intensity discharge' lampen voor
buitengebruik, in winkels en auto’s.
Over het Centrum Wiskunde & Informatica
Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) is sinds 1946 het nationale
onderzoeksinstituut voor wiskunde en informatica. Het is gevestigd op het
Amsterdam Science Park en is deel van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Het instituut heeft een sterke internationale
positie. Ruim 150 wetenschappers doen er grensverleggend onderzoek en dragen de
verkregen kennis over aan de maatschappij. Meer dan 30 van de onderzoekers zijn
hoogleraar aan een universiteit. Het instituut heeft 23 spin-off bedrijven
voortgebracht.
---
Noot voor de pers (niet voor publicatie):
De promotie vindt plaats op de TU/e op donderdag 1 september 2016 om 16.00 uur.
Contact: Anna Dubinova (ná donderdag 1 september), e-mail anna.dubinova@xxxxxx,
of haar promotor prof. Ute Ebert, e-mail Ute.Ebert@xxxxxx. Co-promotor is
Sander Nijdam (TU/e). De Multiscale Dynamics onderzoeksgroep van het CWI:
http://www.cwi.nl/research-groups/Multiscale-Dynamics. Illustratie: Simulaties ;
van een gepulste, positieve ontlading bij een isolerende staaf. Bron: CWI.
--
- Behandeld door Annette Kik, e. Annette.Kik@xxxxxx, m. 06-51574891 (ma, wo,
do, vr-mi). Centrum Wiskunde & Informatica, Science Park 123, 1098 XG
Amsterdam, http://www.cwi.nl.
Attachment:
Dubinova-simulations.jpg
Description: JPEG image
