Rabbijn Just z"l
Deze parasja vind ik altijd moeilijk om over te praten. De onderwerpen zijn niet de gemakkelijksten.
Aan het begin van deze parasja lezen we hoe de tora ons vier voorwerpen geeft welke gebruikt moeten worden bij het rituele reiningen van een persoon die de Tsara'at ziekte heeft. We lezen hier over twee vogels, een stok gemaakt van Ceder hout, een stuk wol, geverft met rode verf gemaakt uit een worm en een tak van de Hyssop struik.
Rasji legt uit dat al deze voorwerpen gekozen zijn daar de tsara'at ziekte over iemand kwam als straf voor lasjon hara en deze voorwerpen ons kunnen helpen lasjon hara te stoppen. De vogels sjilpen (tjilpen?) voortdurend, iets wat ons aan lasjon hara doet denken, De grote imposante Ceder boom, waarvan de cederhouten stok moet komen, doet ons aan hooghartigheid denken welke volgens Rasji de reden voor Lasjon hara is. De wol geverft met de verf van de lage worm en de tak van de lage struik leren ons hoe we over deze hooghartigheid heen kunnen komen: door nederig te zijn.
Rasji's uitleg is niet helemaal duidelijk. Hij begint met te zeggen dat de Tsara'at door lasjon hara komt waarna hij meteen over gaat tot het geven van de schuld aan de hooghartigheid. Nog iets: Als de reden voor de hyssop en worm is om ons te leren niet hooghartig te zijn, hoe moeten we dan leren geen lasjon hara te spreken waar het allemaal om begonnen is?
Het meest logische antwoord is dat de hooghartigheid de ware reden is dat we lasjon hara spreken. Ga maar na, we roddelen vaak over "Heb je gehoord wat ze nou weer gedaan heeft? Hoe haalt ze het in haar hoofd?" of " Die man is volgens mij zijn vrouw ontrouw" De reden voor dergelijke roddels is om onszelf beter te voelen en ons ego omhoog te halen. Vanuit de hoogte kijken we op anderen neer en beoordelen we hen. De meest logische manier om lasjon hara dus te voorkomen is om onszelf neer te halen en nederig te zijn.
In het pesach verhaal zien we hoe hooghartigheid en lasjon hara samen gaan. Mosje doodt de Egyptische slavendrijver waarna zijn rivalen, Datan en Avihoe dreigen om hem bij Faro te verklikken. Mosje antwoordt hierop: "Het is inderdaad bekend" De eenvoudigste verklaring voor deze zin is uiteraard dat hij wil zeggen dat zijn moord openbaar is geworden. De midrasj (aangehaald door rasji) geeft ons echter nog een dieper inzicht: "Inderdaad is het nu bekend waarom de Joden zo moesten lijden onder de zware slavernij. De reden is dat ze in hun midden lasteraars hebben en lasjon hara welke uit de mond van Joden komt is de reden voor de slavernij."
Toen Faro besloot dat de Joodse jongetjes in de Nijl moesten worden gegooid besloot Amram, de uiteindelijke vader van Mosje afstand te houden van zijn vrouw opdat ze niet in verwachting zou raken. Vele andere Joden volgden zijn voorbeeld. De gemara verhaalt hoe zijn vijf jaar oude dochter zich tot haar vader wendde. De dochter, Mirjam genaamd wilde blijkbaar erg graag een zusje en zei: "Jouw beslissing is erger dan Faro's. Want Faro wil alleen de jongetjes doden en jij doodt ook de meisjes!" Amram gaf ruitelijk zijn ongelijk toe en vertelde zijn kleine dochtertje dat ze gelijk had. Hij ging terug naar zijn vrouw en 9 maanden later werd Mosje geboren.
Het is interessant op te merken dat Amram's daad van nederigheid (toegeven dat hij fout is en een berisping van zijn kleine dochter aanvaarden) uiteindelijk Mosje voortbracht, de nederigste persoon die er ooit bestaan heeft. Deze zou uiteindelijk de verlossing brengen. Zo zien we dat lasjon hara de reden was voor het in slavernij komen terwijl nederigheid de uiteindelijke verlossing bracht.
Sjabat Sjalom,
Avraham Roos
--
"When one teaches, two learn"
Robert Heinlein (American science-fiction writer,1907-1988)
