[wewi-l] Persbericht Wetenschapswinkel, Wageningen UR: Onderbouwing van noodzaak nevengeul bij Varik-Heesselt onvoldoende transparant

From: Wetenschapswinkel <wetenschapswinkel@xxxxxx>
To: "Straver, Gerard" <gerard.straver@xxxxxx>
Date: Fri, 3 Jun 2016 09:07:05 +0000

[Onderbouwing van noodzaak nevengeul bij Varik-Heesselt onvoldoende transparant]

Persbericht Wageningen UR, Wetenschapswinkel, 2 juni 2016

http://www.wageningenur.nl/nl/Onderwijs-Opleidingen/wetenschapswinkel/Projecten/Show/Het-Plan-Waalweelde.htm

Onderbouwing van noodzaak nevengeul bij Varik-Heesselt onvoldoende transparant

De onderbouwing van de noodzaak van de aanleg van een nevengeul in de Waal bij
Varik-Heesselt is te weinig transparant om deze democratisch te legitimeren.
Dat concluderen onderzoekers van Alterra die in opdracht van de
Wetenschapswinkel van Wageningen UR onderzoek hebben gedaan naar de legitimatie
van de aanleg van deze nevengeul. Dit onderzoek is uitgevoerd op verzoek van
verontruste bewoners van het gebied, die zich verenigd hebben in de Vereniging
Waalzinnig.

Klimaatverandering kan grote gevolgen hebben voor de waterafvoer in onze grote
rivieren. De rijksoverheid beoogt de veiligheid van omwonenden te waarborgen
met een reeks van maatregelen, waaronder het aanleggen van een binnendijkse
nevengeul van de Waal bij Varik en Heesselt. Doel hiervan is om de verwachte
hoge waterstanden in 2100 binnen aanvaardbare perken te houden. Door deze
nevengeul komt het dorp Varik bij hoogwater op een eiland te liggen. Bovendien
moeten er huizen voor worden gesloopt en grond worden onteigend.

Onderbouwing van de planvorming
De planvorming van dit soort grote projecten gaat altijd gepaard met grote
onzekerheden, omdat niemand precies kan voorspellen wat de gevolgen zijn van
klimaatverandering voor de afvoer van rivierwater op de (zeer) lange termijn.
Maar juist daardoor is het voor de onderbouwing van de planvorming extra
belangrijk dat helder wordt gemaakt op basis van welke argumenten er wordt
toegewerkt naar bepaalde oplossingen, zeker als die oplossingen gepaard gaan
met hoge kosten en ingrijpende gevolgen voor burgers. Alleen dan namelijk
kunnen burgers en lokale politiek daadwerkelijk meepraten en betrokken worden
bij de plannen in hun eigen woonomgeving.

Zekerheden en onzekerheden
De onderzoekers constateren dat bij de planvorming rondom de nevengeul bij
Varik-Heesselt het zoeken naar zekerheden prominenter aan bod is gekomen dan
het inzichtelijk maken van onzekerheden. Zo is het bijvoorbeeld de vraag of met
voldoende mate van detail kan worden voorspeld hoe de rivier zich in 2100 zal
gedragen. Het technische (model)instrumentarium om rivierafvoeren te
voorspellen is namelijk nog te veel in ontwikkeling. Het is derhalve nog
onzeker of de verwachte maximale hoogwaterafvoer bij Lobith in 2100 (18.000 m3
per seconde, ofwel 6.000 m3 meer dan de tot nu toe hoogst gemeten afvoer), die
de technische onderbouwing vormt van de plannen bij Varik, realistisch is. Het
beleid zou daarom enige terughoudendheid moeten betrachten bij het ver vooruit
plannen, althans terughoudend moeten zijn met ingrijpende en onomkeerbare
maatregelen met relatief grote gevolgen voor de bewoners van het gebied.

Waterafvoer
Een afvoer van 18.000 m3 is ook twijfelachtig omdat bij een waterdoorvoer van
14.000 m3 per seconde de dijken in Duitsland al zullen overstromen, waardoor de
waterafvoer naar Nederland zal worden 'afgetopt'. Uit het onderzoek is echter
duidelijk geworden dat het Nederlandse en het Duitse hoogwaterbeleid voor de
Rijn onvoldoende op elkaar zijn afgestemd, hoewel dat volgens Europese
afspraken wel zou moeten. Volgens die afspraken mag Duitsland problemen bij de
hoogwaterafvoer niet afwentelen op Nederland. Het argument dat Nederland het
eigen hoogwaterbeleid niet afhankelijk wil maken van het Duitse beleid staat op
gespannen voet met de afspraken binnen de Europese Unie, die inhouden dat de
problemen niet per land maar per stroomgebied zouden moeten worden aangepakt.

Democratische beginselen
Tot slot (en wellicht op de eerste plaats) is duidelijk geworden dat er bij de
besluitvorming niet of nauwelijks aandacht is gegeven aan de begrijpelijke
angsten en wensen van de lokale bevolking. Alternatieven voor de nevengeul zijn
niet of nauwelijks onderzocht. Het mag in democratisch opzicht niet zo zijn dat
de meest direct betrokkenen bij een dergelijk groot en ingrijpend project het
gevoel hebben dat het hen overkomt en dat zij geen enkele rol spelen bij de
besluitvorming over hun eigen woonomgeving. Het uitsluitend hanteren van
technische argumenten om de bevolking (en lokale politici) te overtuigen van de
juistheid van de gekozen maatregelen met de schijn van zekerheden zijn niet in
overeenstemming met onze gangbare democratische beginselen.

Onvoldoende transparant
Samenvattend kan dus worden gesteld dat de onderbouwing van de noodzaak van de
aanleg van een nevengeul bij Varik-Heesselt onvoldoende transparant is om deze
democratisch te legitimeren. De besluitvorming lijkt zich nu louter te
voltrekken rondom technische vraagstukken. Het geven van voorrang aan
technische argumenten boven het bediscussiëren van de omgang met onzekerheden
draagt bij aan een sterke mate van 'depolitisering', waarmee politieke invloed
op de maatschappelijke besluitvorming ten onrechte wordt verkleind. Hier zou de
rol van de landelijke politiek (lees: Tweede Kamer) groter kunnen en moeten
zijn dan tot nu toe het geval is geweest.

Onderzoeksrapport
Wetenschapswinkel rapport 324 a. 'Legitimatie van de nevengeul voor de Waal
langs Varik: Constructies van risico's uit onzekerheden die redenen geven voor
voorzorg. Publieksrapport.'<http://edepot.wur.nl/381631>
Meer over dit project is te vinden op de
webpagina<http://www.wageningenur.nl/nl/Onderwijs-Opleidingen/wetenschapswinkel/Projecten/Show/Het-Plan-Waalweelde.htm>
van de Wetenschapswinkel van Wageningen UR.

_______________________________________________________________
Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Roel During (onderzoeker Alterra), Wageningen UR), 0317 481640 of 06 10536237
of roel.during@xxxxxx<mailto:roel.during@xxxxxx>
Marcel Pleijte (onderzoeker Alterra, Wageningen UR) , 0317 481814 (ook mobiel)
of marcel.pleijte@xxxxxx<mailto:marcel.pleijte@xxxxxx>

Wageningen UR (University & Research centre) ondersteunt met de
Wetenschapswinkel maatschappelijke organisaties als verenigingen, actiegroepen
en belangenorganisaties. Deze kunnen bij ons terecht met onderzoeksvragen die
een maatschappelijk doel dienen. Samen met studenten, onderzoekers en
maatschappelijke groepen die hiervoor zelf de middelen niet hebben, maken wij
inspirerende onderzoeksprojecten mogelijk. Wageningen UR heeft als missie 'To
explore the potential of nature to improve the quality of life'. Binnen
Wageningen UR bundelen negen gespecialiseerde en meer toegepaste
onderzoeksinstituten en Wageningen University hun krachten om bij te dragen aan
de oplossing van vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. De
integrale benadering van de vraagstukken en de samenwerking tussen
natuurwetenschappelijke, technologische en maatschappijwetenschappelijke
disciplines vormen het hart van de Wageningen Aanpak.

[wewi-l] Persbericht Wetenschapswinkel, Wageningen UR: Onderbouwing van noodzaak nevengeul bij Varik-Heesselt onvoldoende transparant

Other related posts: