[PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen UR:
- From: "Niessen, Jac" <Jac.Niessen@xxxxxx>
- To: "Persbericht@xxxxxxxxxxxxx" <Persbericht@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Fri, 6 May 2011 10:49:52 +0200
Persbericht Wageningen UR: nr 26, 6 mei 2011
http://www.wageningenuniversity.nl/NL/nieuwsagenda/nieuws/Malariamug_ruikt_nauwkeurig_de_weg_naar_zweetvoeten.htm
Malariamug ruikt nauwkeurig de weg naar zweetvoeten
Malariamuggen gebruiken de kooldioxide in uitgeademde lucht om van veraf mensen
op te sporen. Eenmaal dicht bij hun gastheer verandert de koers van de muggen
richting voeten. Promovendus Remco Suer ontdekte hoe het malariamuggenvrouwtje
zich in de laatste meters door voetengeuren laat leiden om bij haar
bloedmaaltijd te komen. Suer die op 9 mei aan Wageningen University, onderdeel
van Wageningen UR , promoveert ziet mogelijkheden om het zoekgedrag van de
malariamug te verstoren.
Afrikaanse malariamuggen, Anopheles gambiae, zoeken met hun reukorganen, twee
antennes en twee monddelen en een steeksnuit, naar een gastheer voor een
bloedmaaltijd. Op afstanden van enkele tientallen meters nemen zij kooldioxide
(CO2) waar dat met enkele procenten deel uitmaakt van de uitgeademde lucht van
mensen. Toch volgt de mug het CO2 spoor niet tot de bron, de mond en neus, maar
bijt de malariamug het liefst rond de enkels en voeten. Kennelijk wordt het
insect in de laatste meters van het kooldioxidespoor afgeleid.
Promovendus Remco Suer van de leerstoelgroep Entomologie heeft nu een
mechanisme voor dit gedrag blootgelegd. Eerder Wagenings onderzoek binnen dit
project dat werd gefinancierd door de Bill and Melinda Gates Foundation, laat
zien dat bacteriën die op de huid van de voeten leven verschillende geuren
produceren en hiervan zijn tien geurstoffen geidentificeerd die samen
aantrekkelijk zijn voor de malariamug. De promovendus toont nu aan dat de
reukcellen op de monddelen van de mug negen van de tien voetengeuren herkennen.
Maar meer in het bijzonder ontdekte hij dat vijf van deze geurstoffen in staat
zijn om het kooldioxidesignaal volledig te blokkeren. Daardoor blijft
uitsluitend het zweetvoetensignaal over, waarop de mug zich bij het naderen van
het doel vervolgens concentreert.
Experimenten
De onderzoeker voegde in experimenten extra kooldioxide toe om uitgeademde
lucht te simuleren. Een korte puls van één seconde met de hoogste concentraties
van de voetengeuren bleek zelfs in staat de reactie op kooldioxide volledig te
blokkeren voor meerdere seconden.
Van tientallen verschillende soorten reukcellen van de mug is er maar één in
staat om CO2 waar te nemen. Deze reukcel zit samen met twee andere reukcellen
onder haarachtige structuren op de monddelen van de malariamug. Door de
reacties van deze reukcellen te registreren kon Remco Suer bepalen welke
geurstoffen de vrouwtjesmug (alleen zij steekt) wel en welke zij niet ruikt.
Door het blokkeren van de CO2-waarneming kan het zoekgedrag van de mug naar een
gastheer verstoord worden. Het is al langer bekend dat veel muggensoorten
uitgeademde kooldioxide gebruiken als een indicator voor mens en dier op
langere afstanden.
Doordat voetengeuren zowel de CO2-reukcel blokkeren als reacties veroorzaken in
andere reukcellen is het aannemelijk dat deze geuren ervoor zorgen dat de mug
het lange afstandssignaal van kooldioxide niet meer volgt en zich richt op de
bron van de huidgeuren; in het geval van de malariamug zijn dat de voeten.
Gedragsexperimenten wijzen inderdaad uit dat op korte afstand deze geuren het
effect van kooldioxide teniet doen en de aantrekkelijkheid van een al
aantrekkelijk synthetisch mengsel van geuren verder verhoogt. Dit betekent ook
dat dergelijke geuren niet gebruikt kunnen worden als afstotende stoffen maar
dat ze eerder een averechts effect hebben en de mug juist leiden naar de
dichtstbijzijnde mens.
Geurstoffen die de kooldioxide-reukcel blokkeren maar andere cellen activeren
waardoor de oriëntatie van muggen wordt verlegd naar andere geurbronnen, kunnen
gebruikt worden in geurvalsystemen die werken met een barrière. Het plaatsen
van een barrière van deze ‘CO2-blokkers’ biedt mogelijkheden om de mug te
lokken naar geurvallen met daarin een aantrekkelijk mengsel van andere
menselijke geuren.
NOOT VOOR DE REDACTIE
Meer informatie bij Remco Suer, tel. 06 43454359, e-mail remco@xxxxxxxxxxx of
bij Jac Niessen, wetenschapsvoorlichter Wageningen UR, tel. 0317 485003, e-mail
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>. Remco Suer promoveert op 9 mei
in de Aula van Wageningen University.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen UR: - Niessen, Jac
