[PWC-MEDIA] Persbericht: Versmering isotopen opent weg naar nieuw klimaatarchief

From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
Date: Wed, 29 Feb 2012 12:22:33 +0100

       



       

      Persbericht

      Rijksuniversiteit Groningen / nummer 26 / 29 februari 2012

       

      Versmering isotopen opent weg naar nieuw klimaatarchief
       

      Enkele jaren geleden spoten Groningse natuurkundigen van het Centrum voor 
Isotopen Onderzoek een sneeuwlaag op in Groenland, die in de jaren daarna 
steeds dieper kwam liggen. Onderzoek naar de diffusie van zuurstof- en 
waterstofisotopen naar buurlagen blijkt nieuwe mogelijkheden voor 
klimaatonderzoek open te leggen.

       

      In polaire gebieden worden al tientallen jaren ijskernen uit diepe 
sneeuwlagen opgeboord. Ze vertellen veel over het klimaat in vroegere tijden, 
want met metingen aan isotopen van zuurstof en waterstof is na te gaan welke 
temperaturen er duizenden of zelfs honderdduizenden jaren geleden op aarde 
heersten. Zo wordt waardevolle kennis over het turbulente verloop van de 
klimaatgeschiedenis verzameld.

       

      Verliezen 
      De eerste boringen naar ijskernen dateren uit de jaren zestig toen in de 
natuurkunde meer bekend werd over hoe watermoleculen met zwaardere isotopen 
overgaan van water naar waterdamp in de lucht. Dat gebeurt tijdens het proces 
waarbij water verdampt in de tropen om uiteindelijk uit te regenen of uit te 
sneeuwen op hogere breedtegraden. 

       
      De Groningse natuurkundige prof. dr. Harro Meijer is als hoofd van het 
universitaire Centrum voor Isotopenonderzoek (CIO) al geruime tijd bij 
klimaatonderzoek betrokken. 'De waterdamp verliest tijdens die reis langzaam 
zware isotopen doordat de neerslag die bij voorkeur meeneemt,' licht hij het 
beginsel van het onderzoek toe. 'Als het bij de pool aankomt, bevat de 
resterende waterdamp minder zware isotopen. Hoe groot het verlies precies is, 
hangt af van de temperatuur onderweg. Dus: als je het verlies kent, kun je in 
principe de temperatuur berekenen'

       

      Diffunderen
      Hoewel dit verschijnsel het mogelijk maakt om isotoopconcentraties in 
sneeuw- of ijslagen op verschillende diepten te relateren aan temperaturen van 
langgeleden, is het juist interpreteren van de metingen echter niet eenvoudig. 
Een probleem daarbij is dat de verschillende isotopen van zuurstof en waterstof 
in een sneeuw- of ijslaag diffunderen naar buurlagen. Dat is vervelend, want 
deze 'versmering' van het originele signaal kan er zelfs voor zorgen dat 
seizoenvariaties verdwijnen. 

       

      Klimaatarchief
      Deze week promoveert Gerko van der Wel in Groningen op onderzoek naar dit 
proces. Een lastige kwestie omdat de diffusie wordt beïnvloed door een reeks 
factoren, bijvoorbeeld dichtheid en porositeit van de sneeuw. Enkele jaren 
geleden kwam echter opvallend nieuws. Een Deense collega-onderzoeker bedacht 
dat men ook op een positieve manier gebruik kan maken van diffusie. Als de 
diffusie-snelheid van twee verschillende isotopen wordt vergeleken, blijkt dat 
de temperatuur in de sneeuwlaag als enige factor dit verschil beïnvloedt. 

       

      Dat opent nieuwe mogelijkheden, want zo kan het diffusieproces zelf als 
klimaatarchief gaan dienen. De concentratie van de isotopen zegt iets over de 
temperaturen onderweg; kennis over de diffusie verbetert de ijking van die 
metingen en voegt informatie toe over de temperatuur in de poolgebieden ten 
tijde van de neerslag. 

       

      Camp Summit
      In zijn proefschrift beschrijft Van der Wel laboratoriumonderzoek naar de 
diffusie met sneeuwlagen die hij in de vriezer opsloeg. Parallel daaraan 
verzamelde hij met collega's van het Centrum voor Isotopenonderzoek in de 
afgelopen jaren gegevens tijdens veldwerk bij Camp Summit, gelegen op 3200 
meter hoogte midden op Groenland. 

       

      In 2007 sproeiden de Groningse onderzoekers daar een eerste sneeuwlaag 
op, die ze met een hogedrukspuit maakten uit water met een kunstmatig 
veranderde isotopensamenstelling. De jaren daarna werden steeds monsters 
genomen van deze laag, die geleidelijk aan steeds dieper komt te liggen door de 
nieuwe sneeuw die er bovenop valt. En intussen deed het diffusieproces zijn 
werk. Meijer: 'De eerste jaren gaat de versmering het hardst, want dan is de 
sneeuw nog het luchtigst. Dat neemt steeds meer af. Als de sneeuw eenmaal 80 
meter diep ligt, is het ijs geworden en stopt het diffusieproces'

       

      Solide ondergrond
      Het onderzoek bevestigt op de eerste plaats metingen die in de tachtiger 
jaren op Camp Summit en elders met boringen zijn verzameld, constateert Meijer. 
'Die metingen blijken vrij goed te zijn gecorrigeerd voor diffusie'. Maar 
belangrijker vindt hij de solide ondergrond die nu gelegd is om het onderzoek 
uit te bouwen. 'We hebben het diffusieproces goed in de vingers. De techniek om 
diffusie zelf te gebruiken als klimaatindicator ligt eindelijk helemaal voor 
ons open.'

       

      Symposium
      Gerko van der Wel promoveert 2 maart 2012. Het Willem Barentsz Polar 
Institute van de Rijksuniversiteit Groningen organiseert rond de promotie een 
mini-symposium over 'Isotope in ice cores and their relation to climate 
history' met sprekers uit Nederland, Zweden en Zwitserland. 

      Meer informatie: website symposium

       

      Noot voor de pers
      Meer informatie: prof. dr. Harro Meijer, tel. 050-363 4760, e-mail: 
h.a.j.meijer@xxxxxx 


--------------------------------------------------------------------------

      Redactie

      Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 / 
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl

        

       

      Afmelden Persberichten

      E-mail: communicatie@xxxxxx 

       

      Rijksuniversiteit Groningen

      De Rijksuniversiteit Groningen is een mondiaal georiënteerde research 
universiteit, geworteld in Groningen, City of Talent. Bevindt zich op 
invloedrijke ranglijsten rond de top-100. Is geliefd bij studenten (27.000) en 
medewerkers (5500) uit binnen- en buitenland. Zij worden uitgedaagd het beste 
uit zichzelf te halen; talent krijgt de ruimte, kwaliteit staat centraal. De 
universiteit werkt actief samen met maatschappelijke partners en profileert 
zich op de thema's Healthy Ageing, Energy en Sustainable Society.
Attachment: image002.jpg
Description: JPEG image
[PWC-MEDIA] Persbericht: Versmering isotopen opent weg naar nieuw klimaatarchief

Other related posts:
