Handgebaren hebben belangrijke communicatieve doelen die op verschillende manieren op spraak lijken.
We nemen bijvoorbeeld alleen gebaren van onze gesprekspartner over als ze betekenisvol in een gesprek zijn, stelt promovenda Lisette Mol.
Ze concludeert dat als mensen via webcams met elkaar communiceren, ze veel minder gebaren maken dan wanneer ze bij elkaar zijn, ook als ze elkaar op het scherm wel helemaal kunnen zien.
Verder toont ze aan dat naast de productie van spraak ook de productie van gebaren beperkt is in afasie (een taalstoornis als gevolg van hersenletsel).
Mol verrichtte een aantal onderzoeken op basis van experimenten.
Dat mensen bij communicatie via webcams minder gebaren komt onder andere doordat we elkaar niet in de ogen kunnen kijken en de kijkrichting van de ander niet goed kunnen interpreteren.
Wanneer in plaats van een gewone webcam een apparaat gebruikt wordt dat oogcontact simuleert, gebaren we namelijk wel net zoveel als wanneer we bij elkaar zijn.
Mensen doen elkaars gebaren na in een gesprek.
Als we iemand een gebaar zien maken terwijl hij of zij iets vertelt, dan maken we dat gebaar soms even later zelf als we iets vergelijkbaars zeggen.
Dit doen we echter alleen als het gebaar paste bij de boodschap die tegelijkertijd in spraak geuit werd.
Dit laat zien dat gebaren, net als spraak, betekenis dragen.
Het nadoen van gebaren lijkt in die zin niet zozeer op het overnemen van elkaars lichaamshouding of andere non-verbale gedragingen, maar meer op het hergebruiken van elkaars woorden en zinsconstructies, wat gesprekspartners ook doen.
Afasie leidt ook tot minder duidelijke gebaren
Afasie is een taalstoornis als gevolg van hersenletsel.
Mensen met afasie blijken volgens Mol’s studie minder duidelijke gebaren te maken voor anderen dan sprekers zonder afasie.
Ze gebruikten ook minder manieren om dingen uit te beelden.
Het lijkt er dus op dat afasie vaak zowel leidt tot een beperking in spraak als in het produceren van gebaren.
Lisette Mol (1981, Hoorn) studeerde Kunstmatige Intelligentie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Zij is werkzaam als universitair docente bij Communicatie- en Informatiewetenschappen aan Tilburg University en als onderzoekster verbonden aan het Tilburg center for Cognition and Communciation (TiCC).
Noot voor de pers
Lisette Mol promoveert op maandag 7 november, 16.00 uur in de aula van de universiteit.
Titel proefschrift: Language in the hands. Promotoren: prof.
dr.
E.J.
Krahmer, prof.
dr.
A.A.
Maes, prof.
dr.
M.G.J Swerts.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling Communicatie & Marketing, tel.
013-4668998 of via e-mail: persvoorlichters@xxxxxxx
