14 september 2016
'Kunstenaar moet over zijn eigen schaduw heen springen'
Hoe kunnen kunstenaars-promovendi hun eigen artistieke werk onderzoeken? Ze
moeten behendig switchen van maker naar kritische beschouwer en gedegen
theoretisch onderzoek doen, stelt hoogleraar kunstgeschiedenis Janneke
Wesseling. Ook de esthetische waarde moet ter discussie staan. Oratie op 19
september.
Promoveren aan de Academie der Kunsten
Wesseling benadrukt in haar oratie de meerwaarde van kunstenaars die hun eigen
werk onderzoeken. Hun dubbelrol zorgt voor nieuwe inzichten in hoe kunst
ontstaat en wat de relatie is met de omringende wereld. Wesseling is hoogleraar
Praktijk en Theorie in het Onderzoek van de Beeldende Kunsten. Ze begeleidt
kunstenaars die promotieonderzoek doen aan de Academie der Kunsten van de
Universiteit Leiden. Die mogelijkheid bestaat sinds 2001. Wesseling:
'Kunstenaars hebben altijd tot op zekere hoogte onderzoek gedaan. Maar nieuw is
dat kunstenaars op een systematische en consistente manier hun eigen kunstwerk
analyseren en veronderstellingen blootleggen.'
Creativiteit en politiek engagement
Wesseling vindt het cruciaal dat de kunstenaars-promovendi gedegen
methodologisch onderzoek verrichten. Dat betekent dat zij concepten als
creativiteit, politiek engagement, expressie en het visuele aspect op een
consistente manier moeten benaderen. De komende jaren ontwikkelt Wesseling
theorieën en begrippen om de relatie tussen het maakproces van het kunstwerk en
de ideeën erachter goed te kunnen onderzoeken en te benoemen.
Insider én buitenstaander
Haar bevindingen monden uit in een boek over de methodologie van artistiek
onderzoek. Het boek zal ook inzoomen op de uitdagingen en dilemma's die zij
tegenkomt bij de begeleiding van haar bijzondere promovendi. 'De kunstenaars
moeten over hun eigen schaduw heen springen. Enerzijds zijn ze de insider bij
het maakproces. Anderzijds dienen ze een buitenstaander te zijn om kritisch op
hun eigen werk te reflecteren en het een plaats in de wereld te geven.'
Esthetische waarde kan het verschil maken
De kunsthistoricus zet de komende jaren ook haar onderzoek voort naar de
receptie-esthetica: hoe wordt een kunstwerk door de kijker ontvangen? De
relatie met de omgeving is dus belangrijk, maar moet niet alles domineren,
meent Wesseling. 'Tegenwoordig wordt veel aandacht besteed aan de politieke en
sociale waarde en de impact die een kunstwerk heeft. Zowel kunstenaars als
theoretici zetten de notie van esthetica veel te gemakkelijk opzij als een
gedateerd en niet langer relevant begrip. Ik vind dat een vergissing. Het is
mijn overtuiging dat esthetiek ook altijd politieke en morele consequenties
heeft. Want in de kunsten is de esthetische waarde juist datgene dat het
verschil kan maken.'
Janneke Wesseling is naast hoogleraar ook kunstrecensent bij NRC Handelsblad.
Oratie Praktijk en theorie van het onderzoek in de beeldende kunsten
[https://www.universiteitleiden.nl/agenda/2016/09/praktijk-en-theorie-van-het-onderzoek-in-de-beeldende-kunsten]
De Academie der Kunsten is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit
Leiden en de Hogeschool der Kunsten Den Haag (HdK). De HdK bestaat uit het
Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten.
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Prof. J.C. Wesseling
Academy of Creative and Performing Arts
Universiteit Leiden / Hogeschool der Kunsten Den Haag
E-mail: Janneke Wesseling [j.wesseling@xxxxxxx]
t: 071-5272999 / 070-3154755
Inès van Arkel, Adviseur wetenschapscommunicatie Universiteit Leiden:
[i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx] / 071-5273282
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden voor persberichten van de Universiteit Leiden
http://persberichten.cmail20.com/t/d-u-iujythl-jlkyurili-o/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
