English
version<https://www.tudelft.nl/en/2019/tu-delft/smart-motor-in-handlebars-prevents-bicycles-from-falling-over/>
Slimme motor in stuur voorkomt vallen met fiets
De TU Delft en Koninklijke Gazelle hebben een prototype ontwikkeld van een
fiets met slimme stuurondersteuning. Deze fiets moet in de toekomst helpen het
aantal valpartijen op de fiets te voorkomen. De fiets werkt met een slimme
motor in de stuurkolom die het sturen ondersteunt op het moment dat de fietser
dreigt om te vallen. Met dit systeem kan de fiets boven een snelheid van 4 km/h
stabiel worden gehouden.
[GazelleTUdelft-steerassist-20]
Meer valpartijen met de fiets
De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft
vastgesteld dat het aantal ernstige verkeersongevallen ieder jaar afneemt, maar
bij fietsers neemt het juist toe: van 2000 tot 2010 met zo'n 30%. Ernstige
fietsongevallen gebeuren vaak doordat de fietser zelf de controle over de fiets
verliest. In veel gevallen gaat het dan om ouderen. Er overlijden per jaar 120
fietsers van 55+ en 4.280 fietsers van 55+ hebben een ernstig ongeval. De
maatschappelijke kosten voor een ernstig fietsongeval zijn volgens SWOV 281.000
euro.
De TU Delft en Gazelle zien dit graag anders. De Nederlandse fiets staat bekend
als een veilige fiets. Dit komt met name door de hoge mate van
stuur-stabiliteit en de rechtop-zithouding. Echter, nu er steeds meer e-bikes
rondrijden die gemiddeld zwaarder zijn en sneller gaan dan de 'normale'
stadsfiets, is extra aandacht voor fietsveiligheid op zijn plaats.
[cid:image010.jpg@01D4F04F.9B293A40]<https://www.youtube.com/watch?v=NCc6qvUbolM&feature=youtu.be>
Video<https://www.youtube.com/watch?v=NCc6qvUbolM&feature=youtu.be>: Slimme
motor in stuur voorkomt vallen met fiets
Prototype
Om de fiets veiliger te maken hebben de TU Delft en Gazelle samen een prototype
van een elektrische fiets met stuurondersteuning ontwikkeld. Het steer-assist
systeem is het eerste systeem ter wereld dat een fiets rechtop kan houden; dit
door de hulp van een motortje in de stuurkolom. Deze motor stuurt bij op het
moment dat de fietser dreigt om te vallen. 'Met dit systeem kunnen boven een
snelheid van 4 km/h de fiets en rijder stabiel worden gehouden', zegt
onderzoeker dr.ir Arend Schwab van de TU Delft.
[cid:image011.jpg@01D4F04F.9B293A40]
Fundamentele wetenschap
In het prototype is fundamenteel wetenschappelijke kennis van de TU Delft
gecombineerd met de expertise van Gazelle. Op de TU Delft is de afgelopen 15
jaar onderzoek gedaan naar waarom een fiets wel of niet omvalt. Enkele jaren
geleden heeft Schwab met collega's al in wetenschappelijke tijdschriften, zoals
Science<http://science.sciencemag.org/content/332/6027/339>, gepubliceerd over
de theorie achter de stabiliteit van de fiets. 'Er is toen onder meer een
wiskundig model ontwikkeld met zo'n 25 fysieke parameters, dat goed bleek te
kunnen voorspellen óf, en bij welke snelheden, een bepaald fietsontwerp stabiel
is. We hebben ook experimenteel aangetoond dat de inzichten hierover kloppen.'
Algoritmes
Op basis van deze fundamentele kennis is het idee ontstaan om de rijder actief
te kunnen ondersteunen en de fiets nog stabieler te maken, via een steer-assist
systeem. 'De technische uitvoering is niet eens zo moeilijk', zegt Schwab. 'Je
hebt een sensor nodig die meet hoe snel de fiets omvalt, een motortje dat de
stuurkolom kan bijsturen en een processor die dat motortje aanstuurt. Het
moeilijke gedeelte zit vooral in het vinden van de goede algoritmes waar de
processor mee moet werken. En daarvoor was ons wetenschappelijke onderzoek over
hoe een fiets eigenlijk stabiel blijf, van enorm belang.'
[cid:image012.jpg@01D4F04F.9B293A40]
Testen
Er is nog veel onderzoek nodig voordat de steer-assist ook door de consument
gebruikt kan worden. Het prototype wordt nu vooral gebruikt om te testen hoe
gebruikers de stuurondersteuning ervaren, en om na te gaan welke vorm van
ondersteuning het beste werkt. De eerste onderzoeken laten al wel zien dat het
voor een deel van de mensen minder moeite kost om te de fiets rechtop te houden.
'We willen bijvoorbeeld verder onderzoeken wat de fietser prettig vindt en
wanneer er welke ondersteuning gegeven moet worden. Ook wordt uiteraard veel
aandacht besteed aan de veiligheid van het systeem.'
Vervolgonderzoek
Het benodigde vervolgonderzoek is in volle gang. Met de ontwikkeling van de
steer-assist fiets hebben de TU Delft en Gazelle in 2016 al de Nationale
Sportinnovator
Prijs<https://nieuws.gazelle.nl/tu-delft-werkt-aan-gazelle-fiets-die-vallende-fietsers-rechtop-houdt/>
gewonnen. 'Dat was een heel belangrijke duw in de rug voor ons', zegt Schwab.
'En inmiddels hebben we van NWO (Perspectief programma Citius, Altius,
Sanius<https://www.tudelft.nl/2017/tu-delft/zes-miljoen-voor-onderzoek-om-sportblessures-te-voorkomen-met-behulp-van-technologie/>)
subsidie gekregen voor vier jaar om het systeem verder te verbeteren.'
Actieve leefstijl
Het kan zoals gezegd nog wel enkele jaren duren voordat het prototype marktrijp
is, maar slimme systemen zoals de steer-assist zullen de komende jaren zeker
gemeengoed worden in de fietsbranche, verwachten de TU Delft en Gazelle. Op
allerlei manieren wordt geprobeerd om ouderen in onze maatschappij langer
zelfstandig én actief te houden. Hulpmiddelen die ertoe bijdragen dat ouderen
langer veilig kunnen blijven fietsen, passen hier goed in.
Meer informatie
Afgevaardigden van de media die een demonstratie van de fiets wensen of deze
zelf willen uitproberen zijn van harte welkom op de TU Delft. Gelieve hiervoor
contact op te nemen met TU Delft persvoorlichter Claire Hallewas.
Video: Slimme motor in stuur voorkomt vallen met
fiets<https://www.youtube.com/watch?v=NCc6qvUbolM&feature=youtu.be>
Nieuwsbericht 'TU Delft werkt aan Gazelle fiets die vallende fietser rechtop
houdt<https://nieuws.gazelle.nl/tu-delft-werkt-aan-gazelle-fiets-die-vallende-fietsers-rechtop-houdt/>'
Fotografie en videomateriaal via: https://we.tl/t-CMs25sJrfT
Science publicatie 'A Bicycle Can Be Self-Stable Without Gyroscopic or Caster
Effects<https://science.sciencemag.org/content/332/6027/339>', DOI:
10.1126/science.1201959
Online versie van dit persbericht
<https://www.tudelft.nl/2019/tu-delft/slimme-motor-in-stuur-voorkomt-vallen-met-fiets/>
Contact
Arend Schwab (fietsonderzoeker TU Delft),
a.l.schwab@xxxxxxxxxx<mailto:a.l.schwab@xxxxxxxxxx>, 06 28527539
Claire Hallewas (persvoorlichter TU Delft),
c.r.hallewas@xxxxxxxxxx<mailto:c.r.hallewas@xxxxxxxxxx>, 06 40953085
Huib de Vries (communicatie Gazelle),
h.devries@xxxxxxxxxx<mailto:h.devries@xxxxxxxxxx>, 06 53330476
Paula van de Wetering (communicatie Gazelle),
p.vandewetering@xxxxxxxxxx<mailto:p.vandewetering@xxxxxxxxxx>, 06 14551095