[PWC-MEDIA] Persbericht: Sociaal gedrag tbs'er voorspelt recidivegevaar
- From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
- To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
- Date: Wed, 2 Nov 2011 10:35:45 +0100
Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 162 / 2 november 2011
Sociaal gedrag tbs'er voorspelt recidivegevaar
De sociale relaties die een tbs'er aangaat tijdens zijn behandeling,
helpen de kans voorspellen dat hij recidiveert. Dat blijkt uit onderzoek van de
socioloog Ruud van der Horst, waarop hij 7 november aan de Rijksuniversiteit
Groningen promoveert.
Van der Horst bracht honderden relaties tussen tbs'ers op vijf afdelingen
van forensisch psychiatrisch centrum Dr. S. van Mesdag in Groningen in kaart.
De 'keuzes' die de patiënt-gevangenen maken in hun vriendschappen, 'zakelijke'
banden, gelijkwaardige en ongelijkwaardige relaties blijken allemaal wat te
zeggen over probleeminzicht, impulscontrole en vaardigheden. En die drie zeggen
op hun beurt weer wat over de kans dat een vrijgelaten tbs'er in herhaling
vervalt. Van der Horst:"Met deze kennis kunnen we beter inschatten of iemand
nog een gevaar voor de samenleving vormt. Bovendien zou je het beïnvloeden van
dit relationele gedrag als instrument kunnen inzetten bij de behandeling."
Veiligheid burger
De belangrijkste grond voor het systeem van terbeschikkingstelling is de
veiligheid van burgers. Daarom worden forensisch psychiatrisch patiënten voor
langere tijd vastgezet en ondergaan ze psychologische behandeling. Toch gebeurt
het geregeld dat een tbs'er, vrijgelaten of met verlof, zich schuldig maakt aan
een nieuw misdrijf. Daarom dringt de politiek aan op een goede inschatting van
het recidivegevaar.
Persoonlijkheidsstoornis
Bekend was al dat sociale relaties van invloed zijn op iemands gedrag en
welbevinden. Dat geldt des te meer voor patiënten met een
persoonlijkheidsstoornis. Daarom onderzocht Van der Horst relaties van deze
groep patiënten in de setting van de kliniek, met als uitgangspunt dat dat een
betrouwbare spiegel is van hoe het met een patiënt gaat: 'Als je bijvoorbeeld
ziet dat iemand steeds minder relaties aangaat die horen bij gezond gedrag, of
steeds onvriendelijker wordt, of dat hij alleen maar gebruik maakt van anderen
of zichzelf in grote mate laat beïnvloeden, dan kun je ervan uitgaan dat deze
patiënt zich niet goed ontwikkelt. Op zo'n moment zou je misschien zelfs kunnen
ingrijpen door iemand in een andere sociale setting te plaatsen.'
Sociale Netwerk Analyse
Van der Horst werkte eerder twee jaar als onderzoeker in FPC Van Mesdag.
In die tijd werd ook de basis voor het onderzoek gelegd. Hij bracht van vijf
afdelingen alle een-op-een relaties tussen de verschillende patiënten in kaart,
op basis van inschattingen van het personeel, middels een zogeheten Sociale
Netwerk Analyse. Dat levert per afdeling per soort relatie een kaart met twaalf
stippen op die de patiënten representeren, met hiertussen lijntjes die de
relaties aangeven: 'Er zijn tal van soorten relaties. Het kan om vriendschappen
gaan, maar soms zijn relaties zuiver instrumenteel waarin de één gebruik maakt
van de ander, ook kan gedacht worden aan vertrouwens- of invloedsrelaties. Het
gaat er dus niet alleen om wie naar wie toetrekt, maar ook wat de inhoud van de
interactie is. Hiernaast is het belangrijk om het totaalplaatje van relaties
helder te krijgen, dat geeft inzicht. Door stil te staan bij die relaties,
bleek bovendien het personeel zich meer bewust te worden van de relationele
context van het gedrag van patiënten.'
Haantjesgedrag
Van tien persoonlijkheidsstoornissen is gekeken of de kenmerken terug te
zien waren in de sociale omgang. Dat bleek vaak het geval: zo onderhouden
patiënten met een antisociale persoonlijkheidsstoornis meer vijandigheids-,
meer invloeds- en meer relationeel instrumentele relaties. Soms kwam Van der
Horst ook wel een verrassing tegen: 'Bij de narcisten die normaal impulsief en
competitief zijn verwacht je vijandigheid en haantjesgedrag. Maar omdat ze
allemaal bij elkaar op een afdeling zitten was het daar juist vriendelijk en
gemoedelijk.'
Recidivegevaar
Het sociale netwerk van patiënten, de personen die ze opzoeken of juist
mijden en de manier waarop ze met elkaar omgaan, zegt niet direct iets over het
recidivegevaar, maar wel indirect. Het beïnvloedt drie veranderbare factoren
die worden gezien als bepalend voor het inschatten van toekomstig
recidivegedrag: inzicht in de eigen problematiek, de mate van controle over de
impulsen en (sociale) vaardigheden. Dat zijn dan ook drie belangrijke factoren
waar een tbs-behandeling zich op richt. Vooral de laatste twee blijken sterk
samen te hangen met de sociale relaties die een patiënt onderhoudt. Dit zijn
tevens de domeinen die binnen de behandeling het eerst aangewend worden voor
interventie en uiteindelijk moeten leiden tot veranderingen in gedrag dat
uiting geeft aan probleeminzicht.
Instrument
Van der Horst verwacht dat tbs-klinieken met deze kennis een heel nuttig
handvat erbij hebben: 'Het signaleren van probleemgedrag kan veel specifieker
en tevens door andere medewerkers dan alleen gedragsdeskundige specialisten
worden gedaan. Het zou een instrument kunnen zijn die een plaats zou kunnen
krijgen binnen het reguliere behandeltraject in een fpc.'
Curriculum Vitae
Ruud van der Horst (Leiderdorp, 1975) studeerde sociologie aan de RUG, en
werkte van 2003 tot 2005 als onderzoeker aan FPC Dr. S. van Mesdag in
Groningen. Hij deed zijn promotieonderzoek aan het University Center for Social
Science Theory and Methodology (ICS). Sinds januari 2010 werkt hij op het
Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum van het Ministerie van
Veiligheid en Justitie. Hij promoveert in de Gedrags- en
Maatschappijwetenschappen op het proefschrift 'Network effect on treatment
results in a closed forensic psychiatric setting.' Promotor is prof.dr. T.A.B.
Snijders, co-promotor dr. M. Spreen.
Noot voor de pers
Contact: Ruud van der Horst, tel. 050-3180942, 06-47160979, e-mail:
r.p.van.der.horst@xxxxxx
--------------------------------------------------------------------------
Redactie
Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 /
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl
Afmelden Persberichten
E-mail: communicatie@xxxxxx
Rijksuniversiteit Groningen
De Rijksuniversiteit Groningen behoort tot de top van de Europese
research-universiteiten en is internationaal georiënteerd. De universiteit is
maatschappelijk actief en voelt zich betrokken bij haar omgeving. Talent,
ambitie en prestatie van de 27.000 studenten en 5.500 medewerkers worden waar
mogelijk gehonoreerd.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht: Sociaal gedrag tbs'er voorspelt recidivegevaar - Communicatie RUG
