[cid:image005.png@01CE5883.AC511C80]
Den Haag, 9 februari 2017
Maatschappij niet klaar voor digitale samenleving
De overheid, het bedrijfsleven en de maatschappelijke spelers zijn onvoldoende
toegerust om onze fundamentele rechten te beschermen. Dat blijkt uit het
rapport 'Opwaarderen - Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving'
dat het Rathenau Instituut vandaag publiceert. Volgens de onderzoekers hebben
we onze app's, onze software en onze technologie wel regelmatig opgewaardeerd,
maar zijn we vergeten om de maatschappij te updaten.
Het wordt volgens het Rathenau Instituut tijd om de invloed te onderkennen van
digitalisering op de samenleving. Data en software beïnvloeden beslissingen en
gedrag. Nepnieuws speelt een rol bij verkiezingen. Platformen zoals Airbnb,
Facebook en Uber verzamelen informatie over ons en beïnvloeden onze keuzes.
Slimme speelgoedpoppen en smart-tv's luisteren met ons mee. Robots in de zorg
roepen de vraag op of we recht hebben op menselijk contact. De virtuele en
fysieke wereld raken volledig met elkaar verweven.
De verregaande digitalisering vraagt volgens het Rathenau Instituut om
discussie over verantwoordelijkheden van overheid, bedrijven en
maatschappelijke organisaties. Nu is het maatschappelijk debat nog vooral
gericht op privacy en veiligheid. Er is veel minder aandacht voor andere
publieke waarden die door digitalisering evengoed onder druk staan zoals
gelijke behandeling, menselijke waardigheid en ongelijke machtsverhoudingen.
Vijf acties
Het Rathenau Instituut stelt vijf acties voor waarmee politici, beleidsmakers,
bedrijven en maatschappelijke organisaties de digitale samenleving verantwoord
kunnen opwaarderen. Ten eerste zou de rol en de positie van toezichthouders
moeten worden versterkt. Ten tweede moet er een digitaliseringsakkoord komen
waarin bedrijven, overheid en maatschappelijke organisaties hun commitment en
verantwoordelijkheden vastleggen voor het beschermen van publieke waarden. Ten
derde moet er een nationale dialoog georganiseerd worden over digitalisering en
publieke waarden. Ten vierde moet er een overkoepelende kabinetsvisie worden
opgesteld over de betekenis van digitalisering en het borgen van grondrechten
en mensenrechten. Ten vijfde moet er een periodieke discussie zijn in de Eerste
en Tweede Kamer over de governance van digitaliseringsvraagstukken.
Het Rathenau Instituut deed dit onderzoek naar aanleiding van een motie van het
Eerste Kamerlid Gerkens (23 september 2014) op verzoek van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Over het Rathenau Instituut
Het Rathenau Instituut stimuleert de publieke en politieke meningsvorming over
wetenschap en technologie. Daartoe doet het instituut onderzoek naar de
organisatie en ontwikkeling van het wetenschapssysteem, publiceert het over
maatschappelijke effecten van nieuwe technologieën, en organiseert het debatten
over vraagstukken en dilemma's op het gebied van wetenschap en technologie.
Publicatie
Kool, L., J. Timmer, L. Royakkers en R. van Est, Opwaarderen - Borgen van
publieke waarden in de digitale samenleving. Den Haag, Rathenau Instituut 2017
# # #
Noot voor de redactie, niet voor publicatie
Journalisten kunnen voor meer informatie contact opnemen met Jeroen Jongeling,
hoofd communicatie van het Rathenau Instituut:
Mobiel: 06 1472 7555
E-mail: j.jongeling@xxxxxxxxxxx<mailto:j.jongeling@xxxxxxxxxxx>