Nederland ratificeert als eerste de deelname aan de bouw van 's-werelds
grootste radiotelescoop
Het Square Kilometre Array (SKA) Observatorium, de intergouvernementele
organisatie die de grootste radiotelescoop ter wereld gaat bouwen en bedienen,
heeft een belangrijke stap vooruit gezet dankzij de bekrachtiging van het SKA
Observatorium Verdrag door het Nederlandse parlement. De ratificatie is nu
bevestigd.
Voor de zomer heeft het Nederlandse parlement het Verdrag tot de oprichting van
het Square Kilometre Array Observatorium geratificeerd en de bevestiging is nu
akten van ratificatie zijn geaccepteerd door het Britse ministerie van
Buitenlandse Zaken en het Gemenebest, de beheerder van het Verdrag. Nederland
is het eerste land dat zijn ratificatieproces officieel voltooit en zijn
ratificatie-instrumenten voorlegt aan de beheerder. Dit is een belangrijke stap
in de oprichting van de nieuwe intergouvernementele organisatie, met
hoofdkantoor nabij Manchester in het Verenigd Koninkrijk.
De andere landen die het verdrag hebben ondertekend, namelijk Australië,
Zuid-Afrika, het Verenigd Koninkrijk, China, Italië en Portugal, doorlopen
momenteel ook een , ondertekend in Rome op 12 maart dit jaar, tot oprichting
van de intergouvernementele organisatie treedt in werking zodra ten minste vijf
landen, waaronder de drie gastlanden (Australië, Zuid-Afrika en Verenigd
Koninkrijk), de ratificatie hebben voltooid en hun akten van ratificatie bij de
beheerder hebben neergelegd.
Minister Van Engelshoven (ministerie OCW): “De Square Kilometre Array is een
project waarbij Nederland meebouwt aan ’s-werelds grootste radiotelescoop. Met
dit grote aantal antennes genereert de SKA enorme hoeveelheden gegevens; één
petabit per seconde, dat is meer dan drie keer het wereldwijde internetverkeer
in 2018. Dit is baanbrekend! We investeren € 30 miljoen in het project, en die
investering levert onze samenleving werkgelegenheid, bedrijvigheid en kennis
op. Bijvoorbeeld op het gebied van ICT en duurzame energie. Ook zal Nederland
hiermee zijn wereldwijd toonaangevende positie in de wetenschap versterken.’’
Megaproject
Prof. Carole Jackson, directeur-generaal van ASTRON (Nederlands instituut voor
radioastronomie): "Ik ben erg trots dat Nederland een van de oprichters is van
het nieuwe SKA Observatorium. ASTRON is gastheer van het SKA Office voor
Nederland, waarmee we de wetenschappelijke en technische inspanningen van dit
megaproject coördineren met Nederlandse universiteiten en industrie. We kijken
ernaar uit om dit werk met onze nationale en internationale partners voort te
zetten om de SKA tot een succes te maken."
Prof. Philip Diamond, directeur-generaal van SKA voegt eraan toe: “Ik ben zeer
verheugd dat Nederland de eerste van onze partnerlanden is die het SKA
Observatorium Verdrag heeft geratificeerd. Dit versterkt het momentum dat nu
binnen SKA bestaat. We verwachten volgend jaar volledige ratificatie van het
Verdrag en in ongeveer 18 maanden de start van de bouw."
SKA: 200 schotels en 130.000 antennes
De SKA wordt de grootste en meest gevoelige radiotelescoop ter wereld. Hij zal
worden gebouwd in Zuid-Afrika en Australië. In Zuid-Afrika zal een eerste set
van ongeveer 200 grote schotels worden ingezet in de Karoo-regio, terwijl in
West-Australië de telescoop aanvankelijk zal bestaan uit meer dan 130.000
antennes verspreid over 512 antennevelden. Het ontwerp van deze antennes is
gebaseerd op de Low Frequency Array (LOFAR) telescoop van ASTRON. Met dit grote
aantal antennes genereert de SKA enorme hoeveelheden gegevens.
Zijn we alleen in het universum?
De SKA is ontworpen om belangrijke vragen over ons universum te onderzoeken:
hiermee kunnen astronomen de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein
in extreme omstandigheden testen, de vroege fasen van het heelal onderzoeken,
inclusief de vorming van de eerste sterren en sterrenstelsels, magnetische
velden in kaart brengen, de aard van de raadselachtige snelle
radio-uitbarstingen ontrafelen, planeten rond nabijgelegen sterren bestuderen
en het antwoord zoeken op een van de grootste mysteries voor de mensheid: zijn
we alleen in het universum?
Slimme software
Het SKA project zal niet alleen een grote wetenschappelijke impact hebben, het
stimuleert nu al technologische innovatie. Ontwikkelingen in antennestructuren,
datatransport, software en computerarchitecturen zullen worden verbeterd door
de eisen van de SKA. Dr. Michiel van Haarlem, hoofd van het SKA Office voor
Nederland bij ASTRON: "Binnen het project is afgesproken dat de deelnemende
landen een evenredig aandeel krijgen in contracten voor de bouw van de SKA.
Nederlandse bedrijven en instellingen zijn goed gepositioneerd om contracten op
vele gebieden binnen te halen, bijvoorbeeld voor de levering van elementen van
de telescoop en slimme software."
Samenwerking in Data science
Een netwerk van regionale SKA-centra zal de SKA-gegevens verwerken en
archiveren, waardoor het enorme volume wordt omgezet in wetenschappelijke
ontdekkingen. Nederland zal een Science Data Centre (SDC) opzetten om
werkgelegenheid te bieden aan hoogopgeleide onderzoekers, ontwikkelaars en
ondersteunende (ICT) dienstverleners. Door krachten te bundelen en samen te
werken met andere data-intensieve sectoren, ontstaat een publiek-privaat,
multidisciplinair cluster dat zich richt op data science.
EINDE PERSBERICHT
-------
Noot voor de redactie
Voor vragen kunt u contact opnemen met:
Frank Nuijens
ASTRON, Hoofd Communicatie
pr@xxxxxxxxx
(0521) 595 216
Mobiel (06) 111 77 427
Beeldmateriaal
Beeldmateriaal is te downloaden op
https://www.dropbox.com/sh/jx3ebu5jwxx5mpx/AABfI6MKFbyh8wQ21terFFuea?dl=0
Gemini_1.jpg: Het Gemini bord. ASTRON ontwikkelde samen met het Australische
onderzoeksinstituut CSIRO dit hart van de supercomputer dat alle data van de
SKA-antennes in West-Australië gaat verwerken.
Gemini_2.jpg: De presentatie van het Gemini bord aan minister Van Engelshoven
(OCW) door Gijs Schoonderbeek (Instrument engineer bij ASTRON) en Paula Fusiara
(Mechanisch ontwerper bij ASTRON) op 4 juni 2018 tijdens een
kennismakingsbezoek aan ASTRON in Dwingeloo.
SKA1_AU_closeup_highres.jpg en SKA1_AU_wideangle_highres.jpg: Artistieke
impressie van het Australische SKA LFAA-instrument (Low Frequency Aperture
Array), waar de telescoop uit 130.000 antennes zal bestaan, verspreid over 512
antennevelden. Het ontwerp is gebaseerd op ASTRON's Low Frequency Array (LOFAR)
telescoop.
Over ASTRON
ASTRON <https://www.astron.nl/> is het Nederlands instituut voor
radioastronomie. Onze missie is ontdekkingen in de radioastronomie mogelijk
maken. Bij ASTRON worden baanbrekende technologieën ontwikkeld, maken
wetenschappers gebruik van radioastronomische faciliteiten van wereldformaat,
en wordt fundamenteel astronomisch onderzoek gedaan. Onze ingenieurs en
astronomen hebben een uitstekende internationale reputatie op het gebied van
technologische ontwikkelingen en fundamenteel onderzoek in de galactische en
extra-galactische astronomie. ASTRON is onderdeel van de institutenorganisatie
van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
