[logo.jpg] PERSBERICHT [TENHAVE%20LOGO%20mailberichten[1].JPG] Hoe leef je met de dood? 16 november 2010 In Nederland wordt al jaren volop gedebatteerd over het levenseinde. Het gaat dan vooral over euthanasie, de noodzaak van palliatieve zorg en een zelfgekozen dood na een voltooid leven, een debat dat vooral in medische en juridische termen wordt gevoerd. De vraag hoe je met de dood kunt leven blijft onderbelicht. Deze eenzijdigheid doorbreekt Christa Anbeek (1961), hoofddocent aan de Universiteit voor Humanistiek, met haar boek Overlevingskunst, waarin zij stil staat bij de mogelijke betekenis van leven in het perspectief van de dood. Op woensdagavond 1 december 2010 wordt zij in Nijmegen ondervraagd door journaliste Annemiek Schrijver. Voor Christa Anbeek is de dood geen onbekende. Op jonge leeftijd verloor ze haar ouders en broer. Het maakte haar tot 'een schip dat vaart over de zee van vergankelijkheid'. Als theologe promoveerde ze zelfs op de dood. En toen, drie jaar geleden, dreigde schipbreuk: haar partner werd tijdens een bergwandeling getroffen door een hartstilstand. Een nog rustelozer zoeken begon. De wijsgerige en religieuze tradities blijken haar in haar verdriet minder dan ooit te bieden te hebben. Strohalmen zonder echt houvast zijn het. Zelfs het boeddhisme, waarin ze als remonstrants predikante een vluchthaven vond, is minder herbergzaam dan vroeger. In haar boek Overlevingskunst doet Anbeek verslag van haar speurtocht naar 'een antwoord op de dood'. Ze onderzoekt wat diverse levensbeschouwelijke en literaire stromingen te bieden hebben voor iemand die worstelt met het verlies van een dierbare. Haar speurtocht voert haar van de existentiële psychotherapie van de Amerikaanse psychiater Irvin Yalom naar de klassieke levenskunst. Ook vraagt Anbeek zich af of er zoiets bestaat als een vrouwelijke benadering van de tragiek van het bestaan, van dood en eindigheid? Zorgvuldig onderzoekt ze het werk van de auteurs Enquist, Hemmerechts en De Martelaere. Is dood misschien minder dood dan we dachten, zoals de cardioloog Pim van Lommel in zijn spraakmakende boek Eindeloos bewustzijn suggereert? Bestaat er een niet-cerebraal bewustzijn? De bewijslast van de sceptici tegen de stelling van Van Lommel weegt zwaar, concludeert ze. Opnieuw verdiept Anbeek zich in de lering van de zenmeesters, die zo belangrijk was in haar relatie met haar uit het leven gerukte partner. En als ze in haar boek terugkeert in de westerse wereld confronteert ze de bewondering voor de natuur van Franciscus van Assisi met die van Richard Dawkins. Christa Anbeek heeft haar boek geschreven als een brief aan haar in Zwitserland wonende dochter Roos. Dat is meer dan een stijlfiguur, zoals de slotregels duidelijk maken: 'Mijn drang om iets neer te zetten tegenover de dood heeft in de eerste plaats jou tot gevolg gehad. Een onbezonnen keuze, maar de beste keuze ooit. Als postscript krijg je nu deze brief, zodat je weet dat je met de dood niet hoeft te kunnen leven. Leven is genoeg.' Overlevingskunst is een aankomst zonder illusies maar met de beloften van het leven. Anbeek: 'Er is geen zin in de dood, uit alles blijkt dat er slechts zin is in het leven.' Christa Anbeek (1961) is hoofddocent aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. BOEKPRESENTATIE Annemiek Schrijver interviewt Christa Anbeek over haar nieuwe boek Overlevingskunst Woensdag 1 december, 19 uur Boekhandel Roelants (v/h De Oude Mol) Van Broeckhuysenstraat 34, 6511 PJ Nijmegen Christa Anbeek, Overlevingskunst. Leven met de dood van een dierbare. Uitg. Ten Have, 197 blz. Prijs: 17,90 Neem voor aanvragen voor recensie-exemplaren contact op met Uitgeverij Ten Have, Hilleen Reinink, hreinink@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx<https://mail.uvh.nl/OWA/redir.aspx?C=2baf294a54d5499b8ed5b4a230a7c4b0&URL=mailto%3ahreinink%40uitgeverijtenhave.nl>, 038-3392517 Voor andere informatie: y.nelen@xxxxxx<https://mail.uvh.nl/OWA/redir.aspx?C=2baf294a54d5499b8ed5b4a230a7c4b0&URL=mailto%3ay.nelen%40uvh.nl> Yvette Nelen |communicatieadviseur |Universiteit voor Humanistiek | T 030-2390167 | M 06-30400067 | www.uvh.nl Aanwezig ma, di (tot 13 uur) wo, en do Postadres: Postbus 797, 3500 AT, Utrecht Bezoekadres: Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD, Utrecht