[PWC-MEDIA] NIOO persbericht: Niet in de genen en toch erfelijk: Vidi-beurswinnaar onderzoekt meeliftende erfelijke eigenschappen in planten
- From: "Rienks, Froukje" <F.Rienks@xxxxxxxxxxxx>
- To: <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Wed, 24 Nov 2010 10:16:17 +0100
Persbericht, 24 november 2010
Niet in de genen en toch erfelijk:
Vidi-beurswinnaar onderzoekt meeliftende erfelijke eigenschappen in planten
HETEREN (Gld.) / WAGENINGEN – Niet in je genen, maar op je genen. Daar blijken
ook eigenschappen te zitten die je kunt erven van je ouders. Koen Verhoeven van
het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) gaat bestuderen welke impact
deze meeliftende eigenschappen hebben op planten in de natuur. Hij heeft daar
gisteren €800.000 voor toegekend gekregen via een Vidi-beurs van NWO, genoeg
voor vijf jaar onderzoek en het opbouwen van een eigen groep. Aanstaande
vrijdag geeft Verhoeven een lezing over zijn onderzoek.
Eigenlijk was het vele jaren not done om het over dit onderwerp te hebben:
eigenschappen die niet in je genen zitten maar toch erfelijk zijn. Ooit opperde
de onderzoeker Lamarck dat een individu de tijdens zijn leven verworven
eigenschappen kon doorgeven aan zijn nageslacht. Dat idee is daarna veelvuldig
weggehoond. Zo zouden giraffes bijvoorbeeld aan steeds langere nekken komen
door het reiken naar de hoge boombladeren. Dat is inderdaad niet waar. Maar
recent onderzoek laat zien dat het ook niet helemaal waar is dat eigenschappen
alleen via informatie in de genen overerven. En dat de effecten van de omgeving
soms wel degelijk doorgegeven kunnen worden van generatie op generatie.
Ecoloog Koen Verhoeven legt uit: “Erfelijke eigenschappen liggen vast in de
genen. Maar via zogenaamde epigenetische mechanismen kunnen niet alleen genen
zelf overerven maar ook of ze 'aan' of 'uit' staan.” Naast de ‘gewone’
erfelijke informatie in het DNA zijn er dus ook andere wegen om eigenschappen
over te dragen op het nageslacht. Via lifters. Niet in, maar op het DNA: daar
zit die zogenaamde epigenetische informatie. Extra moleculen die aan het DNA
hangen, zorgen er bijvoorbeeld voor dat een gen uit of juist aan staat. Wat
maakt dat zo’n extra molecuul, zo’n lifter, aanwezig is of niet? Verhoeven:
“Deze mechanismen reageren op milieuomstandigheden. Er is lang gedacht dat
epigenetische informatie niet overerft van ouders op nageslacht, maar dat
blijkt voor een deel toch te gebeuren. Wat dat betekent voor de ecologie en de
evolutie van soorten ga ik met deze subsidie onderzoeken.”
De ontwikkeling van het onderzoeksgebied is nog maar net begonnen. Het
onderzoek van Verhoeven is een van de eerste pogingen om het gat tussen de
ecologie en de epigenetica te overbruggen. Hij richt zich op planten, met de
paardenbloem als voorbeeldsoort. “Ik wil begrijpen wat de impact van
epigenetische eigenschappen is voor variatie in planten,” zegt Verhoeven.
“Planten die zich aseksueel voortplanten, zoals paardenbloemen, hebben maar
beperkte mogelijkheden om zich via genetische variatie aan te passen aan hun
omgeving. Juist bij zulke soorten kan epigenetische variatie belangrijk zijn,
bijvoorbeeld om zich te kunnen aanpassen aan een veranderend milieu."
Aanstaande vrijdag geeft Verhoeven een lezing over zijn onderzoek in de serie
Cutting-Edge Ecology van het Nederlands Instituut voor Ecologie: Epigenetic
change, or why hitchhikers on the DNA are relevant for ecology and evolution.
Eerder kwamen er in deze serie bijvoorbeeld al cheating vegetarians, modelmeren
en persoonlijkheden van vogels voorbij. Wat nog volgt, is het belang van de
rijke biodiversiteit in de bodem, de link tussen de diversiteit van
micro-organismen en global change, en hoe die micro-organismen kunnen helpen
bij het verduurzamen van de landbouw.
De Vidi-subsidie maakt onderdeel uit van de Vernieuwingsimpuls van de
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Doel van de
Vernieuwingsimpuls is om innovatie in wetenschappelijk onderzoek te stimuleren.
Vidi is hierbij gericht op excellente onderzoekers die na het promoveren al een
aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Ditmaal dienden 556
onderzoekers een aanvraag in, waarvan er nu 88 een subsidie ontvangen.
Het NIOO is met ongeveer 250 medewerkers het grootste onderzoeksinstituut van
de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het is
gespecialiseerd in de ecologie van het zoete water, van kust & zee en van het
land. Het is nu nog gevestigd in Heteren, Nieuwersluis en Yerseke. De eerste
twee locaties verhuizen begin 2011 naar een duurzaam gebouwd onderzoekspand in
Wageningen.
Voor meer informatie:
· onderzoeker dr. Koen Verhoeven, tel. 06-54971838 / 026-4791259,
k.verhoeven@xxxxxxxxxxxx <mailto:k.verhoeven@xxxxxxxxxxxx> ,
http://www.nioo.knaw.nl/users/kverhoeven
<http://www.nioo.knaw.nl/users/kverhoeven>
· wetenschapsvoorlichter ir. Froukje Rienks, tel. 06-10487481 /
0294-239303, f.rienks@xxxxxxxxxxxx <mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
Het persbericht van NWO met de bekendmaking van alle VIDI’s van dit jaar is te
vinden op http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8BCDHD
<http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8BCDHD> .
De illustratie van de paardenbloem is te downloaden via
www.nioo.knaw.nl/node/1703 <http://www.nioo.knaw.nl/node/1703> . Bron: Koen
Verhoeven, NIOO-KNAW.
De lezing is op vrijdag 26 november om 11.30 uur in het Forum-gebouw van
Wageningen UR (zaal C213). De titel is: Epigenetic change, or why hitchhikers
on the DNA are relevant for ecology and evolution. Voorafgaand is er nog een
andere lezing over het dagthema ‘Terrestrial Ecology: kiss the ground you walk
on’. Namelijk: Soil life, its importance, and the (land-use) changes.
Het volledige programma van de lezingenserie Cutting-Edge Ecology is te vinden
op www.nioo.knaw.nl/events/cuttingedge
<http://www.nioo.knaw.nl/events/cuttingedge> .
Website Cutting-Edge Ecology: www.nioo.knaw.nl/events/cuttingedge
<http://www.nioo.knaw.nl/events/cuttingedge>
Website NIOO: www.nioo.knaw.nl <http://www.nioo.knaw.nl>
Als u dit persbericht ten onrechte ontvangt of geen persberichten meer wenst te
ontvangen, meld dat dan s.v.p. via een reply naar f.rienks@xxxxxxxxxxxxx
Froukje Rienks
Wetenschapsvoorlichter
Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Bureau Bedrijfsvoering, Rijksstraatweg 6 te Nieuwersluis
Postbus 1299, 3600 BG Maarssen
0294-239303/300
06-10487481 (mob)
0294-232078 (fax)
f.rienks@xxxxxxxxxxxx
www.nioo.knaw.nl <http://www.nioo.knaw.nl/>
Het NIOO is het onderzoeksinstituut voor ecologie van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] NIOO persbericht: Niet in de genen en toch erfelijk: Vidi-beurswinnaar onderzoekt meeliftende erfelijke eigenschappen in planten - Rienks, Froukje
