[http://app.meltwaterpress.com/mpress/uploadedimages/2014/4/18/2419961397826434648.jpg]
Texel, 18 juli 2016
Kanoet vliegt in één ruk 4000 km van Canadees poolgebied naar Waddenzee
De gezenderde kanoet ‘Paula’, is afgelopen vrijdagochtend, na een non-stop
vlucht van meer dan vierduizend kilometer, vanuit het noordelijkste stukje land
op aarde in Noord-Canada, aangekomen op de Boschplaat op Terschelling. Dat
hebben vogelonderzoekers van het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor
Onderzoek der Zee zondag bekend gemaakt. ‘Deze vogel heeft in één klap een hele
serie wetenschappelijke vermoedens bevestigd’, zegt promotie-onderzoekster Eva
Kok.
‘Paula’ behoort tot de ondersoort Calidris canutus islandica. Deze kanoet
ondersoort broedt in het hoge noorden van Canada en overwintert in de
Waddenzee. Dit in tegenstelling tot ‘gewone kanoet’ Calidris canutus canutus
die broedt in Siberië, in de lente en in de herfst bijtankt in de Waddenzee en
overwintert langs de kust van West Afrika.
Nieuwe microzender
De vogel werd in april gevangen op het wad. Bij wijze van proef kreeg zij een
prototype van een microsatellietzender op. Kok: ‘Dat is een zendertje van maar
twee gram, waardoor een kanoet van 120 gram hem zonder enig probleem kan
dragen. Bovendien heeft deze zender een extreem goed zonnepaneeltje, waardoor
de batterij in de Arctische zomer constant opgeladen blijft. Het lukte zo om
veel gegevens via de satellieten naar het NIOZ te verzenden.’
[Kanoet met microzender en antenne]
Foto: Paula met microzender met zonnepaneeltje en antenne (linksonder bij de
mouw). © Jan Wijmenga.
[Paula op 't wad]
Foto: Paula loopt voorop in de groep op 't wad. © Jan Wijmenga
Verkenningsvlucht en heenreis
Nadat de onderzoekers in april eerst twee weken lang gecheckt hadden of de
vogel geen last had van de zender, lieten ze haar op Texel weer los. ‘De vogel
vloog meteen terug naar het eilandje Griend, de plek waar we haar hadden
gevangen’, zag Kok aan de gegevens die de satelliet doorstuurde. ‘Half mei
vloog ze binnen één dag, over open zee, naar IJsland. Na een opmerkelijke
verkenningsvlucht over een deel van de Groenlandse IJskap, vloog ze vervolgens,
weer in één ruk, van IJsland naar haar broedgebied op Ellesmere Island, in het
uiterste noordoosten van Canada. Dit is het noordelijkste stuk land op aarde’.
Broedpoging
Vervolgens kwamen de signalen van de satellietzender bijna drie weken niet van
haar plek. ‘Daaruit maakten we op dat de vogel was gaan broeden. Maar na 18
dagen begon Paula weer grote afstanden te vliegen. Dat is waarschijnlijk net te
kort voor een geslaagde broedpoging. We gaan er dan ook vanuit dat haar eieren
niet zijn uitgekomen’, aldus Kok.
Bijtanken op de toendra, en linea recta terug naar Waddenzee
In de twee weken daarna heeft Paula op de toendra flink bijgetankt, voordat zij
aan haar ongelooflijke retourvlucht begon. In een non-stop vlucht van maar
liefst zestig uur vloog zij in één keer over de Groenlandse ijskap en langs de
oostkust van IJsland terug naar de Waddenzee en ging daarbij de voor kanoeten
op zich geschikte voedselgebieden langs de IJslandse kust voorbij.
[Kaartje route Paula]
Foto: Paula's route tijdens de retourvlucht Waddenzee-Ellesmere Island v.v. De
noordelijke route over Groenland en langs de oostkant van IJsland is de
non-stop terugvlucht. De rode stippen zijn de posities die via satellieten naar
het NIOZ werden teruggemeld.
Bevestigde theorieën
‘Met deze vlucht heeft Paula een aantal belangrijke theorieën bevestigd’, zegt
Kok. ‘Op basis van radarwaarnemingen op Groenland en van geringde vogels hadden
we wel de nodige vermoedens over de manier waarop kanoeten vanuit de Waddenzee
naar en van hun broedgebieden in noordoost Canada trekken, maar deze ene
zendervogel heeft dat nu echt hard gemaakt.’ Kok en collega’s weten nu dat
‘islandica kanoeten’ die in de Waddenzee overwinteren inderdaad broeden in
Noord-Canada rond Ellesmere Island. Ze vetten op de toendra op en niet aan de
kust. En ze kunnen op de terugweg in één keer van het noordelijkste land op
aarde naar de Waddenzee vliegen, zonder in IJsland of Noorwegen te stoppen.
Sporen in het bloed
Dat een deel van de kanoeten de vlucht van Canada naar de Waddenzee in één ruk
maakt hadden de Texelse biologen indirect door bloedonderzoek al laten zien,
vertelt Kok. ‘Het type voedsel van de vogels laat zijn sporen na in het bloed.
Isotopenonderzoek gaf ons al aanwijzingen dat een deel van de vogels op de
terugweg wél had bijgetankt op IJsland, maar een ander deel niet.
Techniek
Kanoet Paula werd in april vernoemd naar de oprichter van het bedrijf Microwave
Telemetry uit Columbia, Maryland, Paul Howey. Howey ontwikkelde
hoogstpersoonlijk het prototype van de twee gram zware Argos 3 satellietzender,
zoals hij al eerder heeft gedaan bij wat inmiddels de ‘gewone’ satellietzenders
zijn.
/////
Meer informatie:
* Eva Kok; eva.kok@xxxxxxx<mailto:eva.kok@xxxxxxx>, T: +31 (0)222 369 452
* Prof. Dr. Theunis Piersma,
theunis.piersma@xxxxxxx,<mailto:theunis.piersmaa@xxxxxxx,> M: +31 (0)6 18910352
* Dr. Jan Boon, NIOZ Communicatie;
jan.boon@xxxxxxx,<mailto:jan.boon@xxxxxxx,> T: +31(0)222 369 466, M: +31 (0)6
2096 3097
Hoge resolutie exemplaren van de gebruikte foto's zijn op verzoek verkrijgbaar
bij Jan Boon
www.nioz.nl <http://www.nioz.nl/>
Het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, met
vestigingen op Texel en in Yerseke, is het nationale oceanografische instituut
van Nederland. Het NIOZ is een instituut van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Er werken ongeveer 280 mensen en het
jaarbudget bedraagt ca. € 33 miljoen.
Disclaimer: This email was sent to jan.boon@xxxxxxx<mailto:jan.boon@xxxxxxx>
NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, Postbus 59, Den
Burg, , 1790 AB, Netherlands
[Unsubscribe]<https://influencers.meltwater.com/unsubscribe/mPress?c=4B4F3E83EFCE7EE4859CDAFAF9306C80C1588DE97DA273C36389426B95B3A6DF5904802C1E854A328430B9B8E5C4E0D8162B912F53453D071D7EFDE18D47FA92623227C53E5FB84A42B780769845B8CCDC97AEE0371A6391A7BF2DB7CCFA8B2216F581F2FB0F128047673F387492149554606C16C930DCE64355DD27F0168351FC7CD9C653CEF7E846D4366DFE78F54442B343592E3DD37ED40CD00D4324451E0FE5CD0B9AFD701AFD488896A92A0AA2C61ECAE4FCFD1B925200E4E7BD01E6C833E5539EAAE3143ECCF5B7CB652FB65DDE560695084C3F9B4C45F1D1BB93F489505E2575DD1DDD2DB607664217EDE737D21575051C3410BCFA1F47921D59938DECAC9B39EABCA2807D9E5516487D39CB320A567FEC0AC6666AF449F3B3A36DE4&iv=1300B3D476469D7477366F74A3F0B9BC>
