[PWC-MEDIA] Afrikaanse klauwkikker geeft inzicht in vastgelijmd DNA

From: Maureen Voestermans <m.voestermans@xxxxxxxxxxx>
To: "pwc-media@xxxxxxxxxxxxx" <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
Date: Fri, 20 Jan 2017 15:05:01 +0000

[cid:image001.png@01D27336.F42E50F0]

Afrikaanse klauwkikker geeft inzicht in vastgelijmd DNA

[ikkertattoo_Fotor.jpg]

Een van de mooiste eigenschappen van het DNA is toch wel dat het zichzelf kan
kopiëren. Door het uitvouwen van de dubbele helix kan er aan elke losse zijde
weer een perfect nieuwe kopie van hetzelfde DNA gemaakt worden. Toch verloopt
dit proces van ontvouwen niet altijd even goed. Bij onder andere chemotherapie
en de afbraak van alcohol komen er stoffen vrij die ervoor zorgen dat de DNA
streng zich niet goed los maakt; de afzonderlijke strengen lijken wel aan
elkaar geplakt met een soort lijm. Deze gelijmde stukjes heten ICL’s:
interstrand crosslinks.

Hubrecht onderzoeker Daisy Klein Douwel promoveerde na vier jaar onderzoek op
haar dissertatie met de veelzeggende titel ‘Making the cut - how XPF-ERCC1
unhooks DNA interstrand crosslinks’. Hierin onderzoekt zij hoe dit soort
vastgelijmde stukjes uit het DNA geknipt kunnen worden, zodat ze geen schade
meer kunnen aanrichten – of, hoe ze juist wél schade kunnen aanrichten: in
kankercellen wil je dat de lijm blijft zitten zodat de zieke cellen zich niet
meer kunnen delen.

Losknippen van de lijm

Als een beschadigde cel probeert een kopie van zijn DNA te maken, wordt
onmiddellijk opgemerkt dat er iets mis is: de strengen komen door de ‘lijm’
niet goed los van elkaar. Verschillende eiwitten betrokken bij het kopiëren
slaan alarm en sturen troepen reparatie eiwitten aan. Een groep van deze
reparatie eiwitten noemen we de ‘Fanconi eiwitten’. Deze hulptroep zorgt er
onder andere voor dat het stukje vastgelijmd DNA uit de hele streng geknipt
wordt, zodat het DNA zich weer los kan maken om het kopieerproces (de
replicatie) gewoon door te laten gaan. De cel kan zich weer gewoon delen.

Een aanslag op je lichaam: Fanconi Anemie

Mensen die deze hulptroep niet goed kunnen aanmaken leiden aan ‘Fanconi
anemie’. Omdat hun cellen niet gezond kunnen delen, hebben zij al vroeg
allerlei ontwikkelingsproblemen. Ook ontwikkelen ze snel kanker. Helaas is nog
nauwelijks bekend hoe de Fanconi eiwitten precies hun werk doen, waardoor de
ziekte moeilijk te behandelen is.

Kikkereitjes geven inzicht

Door eitjes van de Afrikaanse klauwkikker van verschillende eiwitten te ontdoen
heeft Klein Douwel gekeken welke er cruciaal bleken te zijn voor het losknippen
van het gelijmde stuk DNA. Onder andere het eiwitcomplex XPF-ERCC1 bleek
onmisbaar: de genen die voor deze eiwitten coderen bleken dan ook gemuteerd in
patiënten met Fanconi Anemie.

Kankercellen te lijf

Kankercellen hebben, net als gewone cellen, na chemotherapie extra veel
gelijmde stukjes in hun DNA. Ook deze kankercellen gebruiken het XPF reparatie
eiwitcomplex om de gelijmde stukjes te knippen. Zou je kunnen voorkomen dat
kankercellen dit reparatie eiwit inschakelen - dan zouden ze ook niet meer
kunnen delen. Daisey Klein Douwel hoopt dan ook dat meer inzicht in ICL’s en
betrokken knip-eiwitten zal kunnen bijdragen aan een betere kankertherapie en
aan een therapie voor patiënten met Fanconie Anemie.
Daisy Klein Douwel volgde haar vierjarige promotietraject binnen de Puck
Knipscheer groep<https://www.hubrecht.eu/nl/onderzoekers/knipscheer-groep/> aan
het Hubrecht Instituut. De groep is gespecialiseerd in de moleculaire
mechanismen achter DNA schade en het herstellen ervan. Voor meer informatie kan
contact worden opgenomen met
communication@xxxxxxxxxxx<mailto:communication@xxxxxxxxxxx> of via +31 683 596
548.

[iezijnwij.jpg][of.jpg]

Het Hubrecht Instituut is een onderzoeksinstituut van de KNAW dat
gespecialiseerd is in ontwikkelingsbiologie en stamcelonderzoek. Sinds 2008 is
het Hubrecht Instituut tevens geaffilieerd met het Universitair Medisch Centrum
Utrecht (UMC Utrecht). Meer informatie staat op onze
website<https://www.hubrecht.eu/nl/over-ons/onze-missie/>.

[PWC-MEDIA] Afrikaanse klauwkikker geeft inzicht in vastgelijmd DNA

Other related posts: