[orasi] ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙΜΟΥΣΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΗΣΜΥΡΝΗ
- From: "Kostas Theodoropoulos" <ksteo@xxxxxxxxx>
- To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Sun, 13 Mar 2011 13:14:35 +0200
(é) Óôïé÷åßá ãéá ôç ìïõóéêÞ óôç Óìýñíç
Óôç Óìýñíç ï åãêáôåóôçìÝíïò êõñßùò óôá ìåóáßá êáé áíþôåñá äþìáôá ôçò ðõñáìßäáò
Åëëçíéóìüò áíáðôýóóåé éäéüññõèìç Ýíôïíá êïóìïðïëßôéêç êáé ðíåõìáôéêÞ, áóôéêÞ
óõíåßäçóç üôáí áó÷ïëåßôáé ìå ôéò åìðïñéêÝò åðé÷åéñÞóåéò êáé ôç íáõôéëßá, ðñÜãìá
ðïõ áéóèçôÜ áíáâáèìßæåé ôç ìïõóéêÞ ôïõ áãùãÞ.
Ðïëý óçìáíôéêÞ åßíáé ç ðñïóöïñÜ ôçò ÉùíéêÞò ðñùôåýïõóáò óôïí ôïìÝá ôçò Ýíôå÷íçò
äõôéêÞò ìïõóéêÞò áðü ôçí ïðïßá èá åðùöåëçèåß êáé ç ÅëëÜäá. Ðïëëïß Óìõñíéïß
åßíáé áðüöïéôïé öçìéóìÝíùí ùäåßùí, üðùò ôçò ÂéÝííçò, ôïõ Âåñïëßíïõ, ôçò
ÄñÝóäçò, ôïõ Ðáñéóéïý. ÁíÜìåóá ôïõò âñßóêïíôáé 2 ìåãÜëïé åêðñüóùðïé ôçò ÅèíéêÞò
ìïõóéêÞò ó÷ïëÞò, ï Ìïõóïõñãüò Ìáíþëçò Êáëïìïßñçò êáé ï ÃéÜííçò Êùíóôáíôéíßäçò
(ãíùóôüò êáé óáí Êþóôáò Ãéáííßäçò óôï åëáöñý ôñáãïýäé). Ôï Ýñãï ôïõò åßíáé
ôåñÜóôéï ðïõ ðåñéëáìâÜíåé üðåñåò, óõìöùíßåò, êïíôóÝñôá, êýêëïõò ôñáãïõäéþí,
ìïõóéêÞ äùìáôßïõ, Ýñãá ãéá ðéÜíï ê.á. Äéáêñßíïíôáé, åðßóçò ï Ôéìüèåïò
Îáíèüðïõëïò
óõíèÝôçò äéÜöïñùí ôñáãïõäéþí êáé åìâáôçñßùí êáé ï Á. ÁëìðÝñôçò äçìéïõñãüò ôçò
üðåñáò «Åñùôüêñéôïò». Óôïí ßäéï ôïìÝá ç äñáóôçñéüôçôá ôïõ Ä. ÌéëáíÜêç åßíáé
ðïëýðëåõñç: ðéáíßóôáò, ïñãáíþíåé óõíáõëßåò, äéåõèýíåé ÷ïñùäßåò êáé óõãêñïôÞìáôá
ìïõóéêÞò äùìáôßïõ üðùò ãñÜöåé ç åñåõíÞôñéá Basma Zerouali. Óôç Óìýñíç åðßóçò
ôï 1889 ìéá Åëëçíßäá ç Åëðßäá ËáìðåëÝô äéåõèýíåé ãéá ðñþôç öïñÜ ïñ÷Þóôñá
ìåëïäñáìáôéêïý èéÜóïõ. Åðßóçò üðùò ãñÜöåé ï Óôáýñïò Áíåóôßäçò ç Óìýñíç áðïêôÜ
ôï ðñþôï ìåãÜëï èÝáôñï óôá 1841 ôçí «ÅõôÝñðç» êáé áñ÷ßæåé íá õðïäÝ÷åôáé óõ÷íÜ
ãáëëéêïýò êáé éôáëéêïýò èßáóïõò ìåëïäñÜìáôïò Ýôóé ôï ìïõóéêüöéëï êáé èåáôñüöéëï
êïéíü Ý÷åé ôçí åõêáéñßá íá áðïëáýóåé ìåãÜëá ïíüìáôá ôïõ Åõñùðáúêïý ëõñéêïý
èåÜôñïõ ðïõ ôüôå Þêìáæå óôçí Åõñþðç. Áðü ôï 1850 ìÝ÷ñé ôçí êáôáóôñïöÞ áõôü ôï
èÝáôñï ùò êáé ôï «èÝáôñï Óìýñíçò» è' áíôéêáôïðôñßæïõí ôçí åõìÜñåéá ôçò
óìõñíáúêÞò ÅëëçíéêÞò êïéíüôçôáò. Ðáßæïíôáé ôá ãíùóôÜ ìåëïäñÜìáôá ÔñáâéÜôá,
ÖÜïõóô,
ÁÀíôá. êáé óôç óõíÝ÷åéá èá ðáé÷èïýí êáé ïðåñÝôåò ðïõ áíèïýí áðü ôï 1909. ÌåãÜëç
åðéôõ÷ßá åß÷å ç ðáñïõóßá ôçò üðåñáò ÑéãêïëÝôï óôï èÝáôñï Óìýñíçò ôï 1917.
Ôï 1890 ôï Ïèùìáíéêü êñÜôïò äßíåé ôçí Üäåéá íá éäñõèåß ï óýëëïãïò «Áðüëëùí» ðïõ
ëåéôïýñãçóå ìå ìïõóéêü êáé áèëçôéêü ôìÞìá. Áñãüôåñá äçìéïõñãåßôáé êáé ï
«Ðáíéþíéïò» ìå ôïõò ßäéïõò óôü÷ïõò. Ïé óýëëïãïé áõôïß åß÷áí Ýìðåéñïõò ìïõóéêïýò
äáóêÜëïõò ãéá ôá üñãáíá êáé ôá èåùñçôéêÜ, õðÞñ÷áí ìéêñÝò ïñ÷Þóôñåò ìáèçôþí,
êáé ÷ïñùäßåò. Ìå ôïõò óõëëüãïõò óõíåñãÜæïíôáí åêëåêôïß ìïõóéêïäéäÜóêáëïé üðùò ï
ÌéëáíÜêçò êáé ï ÊáëÝãéáò. ¶ëëïò áîéüëïãïò ìïõóéêüò óýëëïãïò Þôáí ï «ÏñöÝáò».
Óôçí ÅõáããåëéêÞ ó÷ïëÞ êáé óôï ÏìÞñåéï ßäñõìá õðÞñ÷å Üñéóôç öñïíôßäá ãéá ôçí
ìïõóéêÞ áãùãÞ.
Óôçí ÅêêëçóéáóôéêÞ ìïõóéêÞ ðñùôïóôáôïýí ï ×ñýóáíèïò Ðñïýóçò ùò Ìçôñïðïëßôçò
Óìýñíçò êáé ï õìíïãñÜöïò Íéêüëáïò Ãåùñãßïõ ðïõ õðÞñîå ðñùôïøÜëôçò ãéá 53 ÷ñüíéá
óôï íáü ôçò Áãßáò ÖùôåéíÞò. Ôï 1911 éäñýåôáé óôçí ðüëç ó÷ïëÞ åêêëçóéáóôéêÞò
ìïõóéêÞò ç ïðïßá óôáìáôÜåé íá ëåéôïõñãåß ìå ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ 22.
Ôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò ôïõ 19ïõ áéþíá êáé ôéò áñ÷Ýò ôïõ 20ïõ ÷ýíïíôáé óôï
ôåñÜóôéï ÷ùíåõôÞñé, æõìþíïíôáé õðü íÝåò óõíèÞêåò, ç åëëçíéêÞ äçìïôéêÞ ç êïóìéêÜ
Ýíôå÷íç, ç åõñùðáúêÞ ìïõóéêÞ ðáñÜäïóç. ¶öïâá åñùôïôñïðïýí ìå ôñáãïýäéá
Áñìåíßùí, Åâñáßùí, êáé ÁñÜâùí. Ç ìåãÜëç ìïõóéêÞ ìðÜíôá âñßóêåôáé óå äéáñêÞ
óõíáãùíéóìü
ôüóï ìå äéÜöïñá Üëëá ìïõóéêÜ üñãáíá (ôóÝëá, êïíôñáìðÜóá, ðíåõóôÜ.) üóï êáé ìå
âáëêáíéêÜ (ôáìðïõñÜäåò, ïýôéá, êáíïíÜêéá.) óå áðßèáíïõò, êáôÜ ðåñßðôùóç,
ìïõóéêïýò óõíäõáóìïýò.
Ôï åêëåêôü åëëçíéêü ìïõóéêü êñÜìá ôùí íçóéþí ôïõ Áéãáßïõ êáé ôùí áðÝíáíôé
ìéêñáóéáôéêþí ðáñáëßùí áíáæùïãïíåß ìå ôïí ãÜñãáñï êáé æùçñü ôïõ ñõèìü ôéò
Ýíôïíåò
êáé êïõñáóôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò ôùí åêåß êáôïßêùí. ÔïõëÜ÷éóôïí áð' ôéò áñ÷Ýò ôïõ
19ïõ áéþíá ìïõóéêÝò ïìÜäåò åìöáíßæïíôáé óôç Óìýñíç, ôçí Ðüëç êáé áëëïý.
Ç ðáëáéüôåñç óìõñíáúêÞ êïìðáíßá ðïõ Ý÷åé åíôïðéóôåß ìÝ÷ñé óÞìåñá åßíáé ôïõ
âéïëéóôÞ ÌðåíÝôá üðùò ãñÜöåé ï Çëßáò ÊáðåôáíÜêçò.
ÌéêñÝò ïñ÷Þóôñåò, ïé ðåñßöçìåò åóôïõíôéáäßíåò åßíáé, ìÝ÷ñé ôçí êáôáóôñïöÞ,
äçìïöéëÝóôáôåò óôïí ìéêñáóéáôéêü åëëçíéóìü. Áñ÷éêÜ åßíáé êõñßùò ìáíôïëéíÜôåò
éôáëéêïý óôõë ðïõ ãñÞãïñá åìðëïõôßæïíôáé ìå Üëëá üñãáíá, 3 ìÝ÷ñé 8
ïñãáíïðáß÷ôåò, 2-3 ôñáãïõäéóôÝò êáé óõ÷íÜ êÜðïéá ïëéãïìåëÞ ÷ïñùäßá. Óôá 1893 ï
Êùíóôáíôéíïõðïëßôçò
ìïõóéêüò Âáóßëåéïò ÓéäåñÞò éäñýåé óôç Óìýñíç ìå íôüðéïõò êáé Áèçíáßïõò ôçí
ðñþôç ìåãÜëç åóôïõíôéáíôßíá ç ïðïßá ïíïìÜæåôáé ìåôÜ ôá «ÐïëéôÜêéá», êáôÜ ôïí
Ë. ÊáñáêÜóç ç «ÓìõñíáúêÞ åóôïõíôéáíôßíá» ôïõ ÓéäåñÞ äçìéïõñãÞèçêå ôï 1898. Ôüóï
ìåãÜëç äéåèíÞ öÞìç áðïêôïýí ôá «ÐïëéôÜêéá» þóôå ðåñéïäåýïõí (1906) ìå åèíéêÝò
åíäõìáóßåò óôçí Âñåôáíßá êáé ôç Ãáëëßá, ðáßæïõí ìÜëéóôá êáé óôéò ãéïñôÝò ôçò
óôÝøçò ôïõ âáóéëéÜ ÅäïõÜñäïõ óôï Ëïíäßíï.
Óôá ìáãáæéÜ ôçò ðáñáëßáò ôçò Óìýñíçò êáé óôçí Ðüëç ôï ðñüãñáììá áñ÷ßæåé
êáèçìåñéíÜ óôéò 6 Þ 7 ôï áðüãåõìá îåêéíþíôáò ìå åìâáôÞñéá áðü ìðÜíôåò ãéá íá
ôñáâÞîïõí
ôï ìïõóéêü áéóèçôÞñéï ôïõ êüóìïõ êáé íá ìáæåõôïýí ðåëÜôåò, áêïëïõèïýí
äõôéêßæïõóåò ìåëùäßåò êáé óõíå÷ßæïõí ìå äéÜöïñåò, êáôÜ ðåñßðôùóç, ïñ÷Þóôñåò ìå
ôñáãïõäéóôÝò
êáé ôá ãëÝíôéá êé ïé ÷ïñïß êñáôïýí ìÝ÷ñé ôï ðñùß. ¼ôáí ôï 1910 ðñùôïâãÞêå óôï
ðÜëêï ç ÁããÝëá ÐáðÜæïãëïõ óôç Óìýñíç èá Þôáí ðåñéóóüôåñá áðü 15 ìáãáæéÜ ðïõ
Ýðáéæáí óìõñíÝúêá ôñáãïýäéá óå äéÜöïñïõò ñõèìïýò, ðáñÜëëçëá õðÞñ÷áí êáé åêåßíá
ðïõ Ýðáéæáí åëáöñÜ ôñáãïýäéá, üðùò ãñÜöåé ï Ðáíáãéþôçò ÊïõíÜäçò.
Ôçí åðï÷Þ áõôÞ Ý÷ïõìå öçìéóìÝíïõò ëáúêïýò óõíèÝôåò ìå ôéò ïñ÷Þóôñåò ôïõò, üðùò
ôïí Ðáíáãéþôç Ôïýíôá, ôïí Óðýñï ÐåñéóôÝñç, ôïí ÃéÜííç ÄñáãÜôóç Þ ÏãäïíôÜêç
êáé Üëëïõò. Ó' áõôïýò åíôÜóóåôáé êáé ï ÂáããÝëçò ÐáðÜæïãëïõ ìå ôçí êïìðáíßá ôïõ
ðïõ áíÜìåóá ôçò åßíáé ï Óôáýñïò Ðáíôåëßäçò, ï Ìáñãáñþíçò ê.á.
Ôá êÝíôñá óôçí êïóìéêÞ ðáñáëßá ôçò Óìýñíçò ôï ïíïìáóôü «ÊÁÉ» ðïõ èõìþíôáí ï Ã.
Êáôñáìüðïõëïò Þôáí: ôï «ÊñÜìåñ» ðïõ äéÝèåôå 2 ïñ÷Þóôñåò (Ýíá êïõáñôÝôï åã÷üñäùí
êáé ìéá Üëëç ðéï åëáöñÜ) äßðëá ôï «ÊáöÝ Öþôçò» ìå 2 ïñ÷Þóôñåò (ìßá êëáóéêÞ êáé
ìéá ìå ìáíôïëßíá) êáôüðéí ôï «ÊáöÝ Ðáñß» ìå ôá ãíùóôÜ «ÐïëéôÜêéá» ðáñáäßðëá
Ýíá áíôñéêü óôÝêé ìå ëáúêÜ üñãáíá. Óôçí Üëëç ìåñéÜ ôçò ðáñáëßáò Þôáí ôï «Ëïýíá
ðÜñê» êáé ôï «ÊáöÝ Êüñóï» ìå äéêÝò ôïõò ïñ÷Þóôñåò (ìéêñÜ óýíïëá). Óå Üëëåò
çìéêåíôñéêÝò ãåéôïíéÝò õðÞñ÷áí êé Üëëá ðÜíôá ãåìÜôá êüóìï êáé ìïõóéêÞ, óôï
«Áðüëëùí ìïõóçãÝôçò» åß÷å áöÞóåé üíïìá ï âéïëÜôïñáò ÌðåíÝôáò. Ï ÊáñáêÜóçò
áíáöÝñåé
ðùò ôï 1843 êÜðïéïò ÃÜëëïò ïíüìáôé Ãêéãéþì áíïßãåé óôç Óìýñíç ôï ðñþôï «ÊáöÝ -
ÁìÜí» öÝñíïíôáò îÝíïõò êáëëéôÝ÷íåò óôá ðñüôõðá ôùí «ÊáöÝ - ÊïíóÝñô» ôïõ
Ðáñéóéïý.
Ôéò ìéêñÝò êïìðáíßåò ôéò ïíüìáæáí «ðáé÷íßäéá» êáé ç âáóéêÞ ìïñöÞ ôïõò Þôáí 4 -
5 Üôïìá ðïõ ïíïìÜæïíôï «ðáé÷íéäéáôüñïé» êáé Þóáí ï óáíôïõñéÝñçò, ï âéïëïíßóôáò
(ðïõ ìðïñåß íá õðÞñ÷å êáé äåýôåñï âéïëß) ï ìáíôïëéíßóôáò êáé ï ìðáóáäüñïò ìå ôï
ôóÝëï ôïõ. ¼ëïé áõôïß óõíüäåõáí ôïí ôñáãïõäéóôÞ Þ ôçí ôñáãïõäßóôñéá.
Óôçí ðñïóöõãéÜ åäþ óôçí ÅëëÜäá êáé ìåôÜ ôçí êáôáóôñïöÞ åðÝæçóå ôï ãëõêü êáé
ðïíåìÝíï ôñáãïýäé ôçò Óìýñíçò, ïé ðáñÜãêåò, ôá ìéêñÜ óðéôÜêéá, ïé ãåéôïíéÝò
ôùí óõíïéêéóìþí êÜèå âñÜäõ ðëçììýñéæáí ìå ðñïóöõãÞôéêá ôñáãïýäéá üðïõ ïé
ìéêñáóéÜôåò Ýóâçíáí ôïõò êáçìïýò ôïõò ãéá ôçí áëçóìüíçôç ðáôñßäá. Ïé óõíèÝôåò
ôçò ÅëëçíéêÞò áíáôïëÞò äçìéïõñãïýí Ýíá ç÷çôéêü ãïçôåõôéêü óýíïëï æùíôáíü êáé
åëêõóôéêü. Ìå ôçí éäéüôõðç ãëþóóá, ìå ôçí éäéïññõèìßá êáé ôçí ìåëùäéêüôçôá
ôùí ìïõóéêþí äñüìùí êáé ôéò ÷ïñåõôéêÝò êéíÞóåéò ç ÉùíéêÞ ëåðôüôçôá óõãêéíåß êáé
óõíáñðÜæåé ìÝ÷ñé óÞìåñá.
Ôçí ÊõñéáêÞ 21 ÌáÀïõ 1923 ìüëéò ëßãï êáéñü ìåôÜ ôá öïâåñÜ ãåãïíüôá êÜíåé íÝï
îåêßíçìá ç ÁããÝëá ÐáðÜæïãëïõ óôçí «ìðßñá ôïõ Èåüöñáóôïõ» óôéò ÔæéôæéöéÝò üðïõ
ðáñïõóéÜæåôáé 3 êáëïêáßñéá ìå ðïéêßëïõò Óìõñíéïýò ìïõóéêïýò, áíÜìåóá ôïõò ï
ÐáðÜæïãëïõ, ï Ðáíôåëßäçò, ï ÁñìÜïò êáé Üëëïé. Óìõñíáßéêï ðÜëêï óôÞíåôáé ôïí
Áýãïõóôï ôïõ 1923 ðÜëé, óôï êÝíôñï «ÁñáñÜô» óôç ëåùöüñï ÁëåîÜíäñáò. Ôï
áðáñôßæïõí ï Óùöñïíßïõ, ï Ìðáñïýóçò (âéïëß) ï Ôïýíôáò (ìáíôïëßíï). Ôçí ßäéá
ðåñßïäï
ðÜëé ï ÃéÜííçò ÊáñáâÜò ðïõ åß÷å êáöåíÝ óôç Óìýñíç, áíïßãåé Ýíá ðáñüìïéï
êáöåíåßï óôçí ïäü ÁèçíÜò 33 ìå ôï üíïìá «ÌéêñÜ Áóßá» ðïõ ãñÞãïñá Ýãéíå óôÝêé êáé
÷þñïò óõíÜíôçóçò ôùí Óìõñíéþí ìïõóéêþí.
Ìå ôï Üíïéãìá ôùí äéóêïãñáöéêþí åôáéñåéþí ïé Óìõñíéïß êáé ïé Ðïëßôåò (1928 -
30) êáôÜ ôçí åðåñ÷üìåíç êõñßùò äåêáåôßá ôïõ 30 ãßíïíôáé êõñßáñ÷ïé óôá ôüôå
ìïõóéêÜ äéóêïãñáöéêÜ äñþìåíá åßôå óáí õðåýèõíïé êáëëéôå÷íéêïß äéåõèõíôÝò åßôå
óáí óõíèÝôåò åßôå óáí åêôåëåóôÝò åßôå áêüìç êáé óáí äÜóêáëïé ìå ìáèçôÝò áñêåôÜ
ðïëëïýò íôüðéïõò ìïõóéêïýò, åðþíõìïõò êáé ìç. ¸ôóé ìå üëá áõôÜ äçìéïõñãåßôáé ç
«Óìõñíáßéêç Ó÷ïëÞ» ôïõ áóôéêïý ñåìðÝôéêïõ ôñáãïõäéïý.
(ÉÉ) Áð' ôç ìïõóéêÞ ÆùÞ ôçò Óìýñíçò
Áðü ðåñéãñáöÝò Åõñùðáßùí åðéóêåðôþí óôç Óìýñíç, Ý÷ïõìå óôïé÷åßá ðùò õðÞñ÷áí
ôáâÝñíåò ôïõëÜ÷éóôïí ðñéí áð' ôï 1700, üðïõ ìáæß ìå ôá ðëïýóéá åäÝóìáôá äéÝèåôáí
êáé üñãáíá ãéá íá ðáßæïõí êáé íá ôñáãïõäïýí ïé ðáñÝåò ôùí èáìþíùí, áñãüôåñá
áõôÝò ïé ôáâÝñíåò ðÞñáí ôç ìïñöÞ ôïõ ðñïáíáöåñèÝíôïò «êáöÝ - áìÜí», ÷þñïõ
ðáñáãùãÞò
áóôéêþí ôñáãïõäéþí. ÌåãÜëç ç óõìâïëÞ áõôïý ôïõ ÷þñïõ óôç äéáìüñöùóç êáé êõñßùò
ðñïöïñéêÞ äéÜäïóç ôçò áóôéêÞò ëáúêÞò êáé ðáñáäïóéáêÞò ìïõóéêÞò. Ìüíï óå
ðüëåéò ìå ðñïçãìÝíåò áóôéêÝò êïéíùíßåò õðÞñîáí êáöÝ - áìÜí ðïõ êõñéÜñ÷çóáí áðü
ôï äåýôåñï ìéóü ôïõ 19ïõ áéþíá ìÝ÷ñé ôï 1930, ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò Þôáí ôï
ðÜëêï, ôá üñãáíá, ç æåóôÞ áôìüóöáéñá, ç ôñáãïõäßóôñéá, ïé ÷ïñïß. ÎáêïõóôÜ êáöÝ
- áìÜí åêôüò áð' ôç Óìýñíç åß÷áí êáé ï Âüëïò êáé ç Èåóóáëïíßêç. Ïé
ôñáãïõäßóôñéåò
Þóáí êáôÜ êáíüíá ÓìõñíéÝò Þ Ðïëßôéóóåò. Óôá êáöÝ -áìÜí ôçò Óìýñíçò ÑïõìÜíïé
ìïõóéêïß Ýðáéæáí óáíôïýñé Þ Üñðá. Ïé Óìõñíéïß áãáðïýóáí ôóé áìáíÝäåò ãé' áõôü
óõ÷íÜ óôá «ðáé÷íßäéá» ôïõò õðÞñ÷å êáé «áñìüíéêá» ãéá ìåóïöùíßá. Ôá ãëåíôæÝäéêá
ôñáãïýäéá ôá åêôåëïýóáí ìéá ãõíáßêá Þ Ýíáò Üíôñáò ìå øáëôéêÞ, Ýññéíç öùíÞ
óõíïäåßá ìéêñÞò ïñ÷Þóôñáò.
Ôá Óìõñíáßéêá êáé ôá Ðïëßôéêá ôñáãïýäéá áóôõãñáöïýí ìå ôï íá ðåñéãñÜöïõí ôï
ðåñéâÜëëïí ôçò ðüëçò ìå ôéò ôïðïèåóßåò êáé ôïõò ìá÷áëÜäåò, åèíïãñáöïýí ôïõò
êáôïßêïõò (¸ëëçíåò, Ôïýñêïõò, ÁñìÝíéïõò, Åâñáßïõò.) éóôïñéïãñáöïýí éóôïñéêÜ
ãåãïíüôá, êïéíùíéïëïãïýí ãéá ôéò êïéíùíéêÝò ôÜîåéò, ôá åðáããÝëìáôá (ôï ÷áóáðÜêé,
ç ìïäéóôñïýëá.), øõ÷ïãñáöïýí ìå ôçí áíèñþðéíç øõ÷Þ (Ýñùôáò, ðüíïò, ÷áñÜ.),
äçìïãñáöïýí ìå ôçí êáôáãñáöÞ ôùí ðëçèõóìþí (ìåôáêéíÞóåéò, ìåôáíÜóôåõóç,
ðñïóöõãéÜ.).
ÁõôÜ ôá áóôéêÜ ôñáãïýäéá ìÝóá áð' ôç äñáóôçñéüôçôá ôïõò äéÜñêåéáò ôñéþí êáé
ðëÝïí áéþíùí Ý÷ïõí óõóóùñåýóåé Ýíá ðïëý ìåãÜëï êáé ðëïýóéï õëéêü ðïõ ç ìåëÝôç
ôïõ ÷ñåéÜæåôáé ôçí óõíäñïìÞ ðïëëþí åðéóôçìþí üðùò ìïõóéêïëïãßá, öéëïëïãßá,
ëáïãñáößá, éóôïñßá, êïéíùíéïëïãßá.
Ïé ðáé÷íéäéáôüñïé óôéò áñ÷Ýò ôïõ 1900 óôç Óìýñíç ðáßæïõí ìüíï ãéá ôï êÝöé ôïõò
êáé ôçí ðáñÝá ôïõò. Áõôüò ðïõ öôéÜ÷íåé ôï ôñáãïýäé åßíáé Ýíáò áð' ôç ðáñÝá
ìåó' ôï êëßìá ôïõ êáöÝ - áìÜí Þ ôçò ôáâÝñíáò êáé ç äéÜäïóç ôïõ ãßíåôáé
ðñïöïñéêÜ ðïõ ìå ôïí êáéñü ðáñáìÝíåé óõ÷íÜ ùò ðáñáäïóéáêü. Áñêåôïß ìéêñáóéÜôåò
ðïõ
åðÝæçóáí ìåôÜ ôï 22 óõíÝ÷éóáí íá íïéþèïõí Ýôóé ðáñåÀóôéêá, üìùò ç ßäñõóç
äéóêïãñáöéêþí åôáéñåéþí ãéá ãñáììïöþíçóç ôÝôïéùí Üñéóôùí ôñáãïõäéþí öÝñíåé
äéåêäéêÞóåéò
êáé áíôéäéêßåò ãéá ôçí ðáôñüôçôá êáé ôá ðïóïóôÜ. Ï âáèìüò óõììåôï÷Þò ôïõ
ðñáãìáôéêïý óõíèÝôç åßíáé äýóêïëï íá êáèïñéóèåß.
ÐñÝðåé íá áíáöåñèåß üôé óôá 1873 Ýíáò åðé÷åéñçìáôßáò åîï÷éêïý êÝíôñïõ ôçò ôüôå
ÁèÞíáò ôùí 60 ÷éëéÜäùí êáôïßêùí ìåôáêÜëåóå êïìðáíßá áð' ôç Óìýñíç üðïõ ïé
ðáé÷íéäéáôüñïé ìå ôá óáíôïõñïâéüëéá ôïõò öÝñíïõí äéáöïñåôéêÞ ðíïÞ óôç íõ÷ôåñéíÞ
æùÞ ôçò ðüëçò êáé Ýôóé áñ÷ßæåé êÜðïéá áíôéðáñÜèåóç óôç äéáóêÝäáóç ôùí ÅëëÞíùí
áíÜìåóá óôï áíáôïëßôéêï óìõñíáßéêï óôõë êáé óôï äõôéêü ÅõñùðáÀæïí.
Ôá êÝíôñá ðïõ '÷áí «ðáé÷íßäéá» Þóáí êáöåíÝäåò, êáöÝ - ìðõñáñßåò, ôáâÝñíåò,
ìðáêáëïôáâÝñíåò, åíþ óôç öçìéóìÝíç ðñïêõìáßá ôï «ÊÁÉ» ôá ðéï êïóìéêÜ êÝíôñá
åß÷áí
ìéêñÜ óýíïëá äõôéêÞò ìïõóéêÞò ðïõ áãáðïýóáí êé' áõôÞ ðïëëïß Óìõñíéïß.
Ïé ðáé÷íéäéáôüñïé êáé ïé ôñáãïõäéóôÜäåò åß÷áí ïé ðéüôåñïé Ýíá ðáñáôóïýêëé ðïõ
ôï Ýâáæáí óáí êáëëéôå÷íéêü üíïìá. Ï Óìõñíéüò ãëåíôæÝò, áðëüò Üíèñùðïò, üôáí
âñÜäéáæå ýóôåñá áðü âáñåéÜ äïõëåéÜ ôïõ Üñåóå íá ðçãáßíåé óôá êÝíôñá ðïõ åß÷áí
ðáé÷íßäéá êáé ôñáãïýäé ãéá íá êÜôóåé íá ðéåé, ü÷é íá ìåèýóåé, ãéá íá Ýëèåé
óôï ôóáêßñ - êÝöé. Íá áêïýóåé ìåñáêëÞäéêá Óìõñíáßéêá ôñáãïýäéá êáé ôóé
áìáíÝäåò. Êáé Üìá åñ÷üíôáíå óôï êÝöé íá óçêùèåß íá ÷ïñÝøåé êáñóéëáìÜ,
æåúìðÝêéêï,
êéüñïãëïõ, ÷áóáðïóÝñâéêï, ðïëßôéêï - ÷áóÜðéêï, ìïíá÷üò Þ êáíá - äõï áð' ôç
ðáñÝá áíÜëïãá ìå ôïí ÷ïñü. Ãõíáßêá äåí Ýâñéóêåò åêåß ìÝóá ãéá íá ÷ïñÝøåéò ìáæß
ôçò. Êé' áí ï ãëåíôæÝò åðéèõìïýóå íá ôïõ ðáßîïõí ôá ðáé÷íßäéá êáíÝíá éäéáßôåñï
ôñáãïýäé Þ ÷ïñü ãéá íá ÷ïñÝøåé ôüôå Ýðñåðå íá óçêùèåß áð' ôï ôñáðÝæé ôïõ
êáé íá ðÜåé íá ñßîåé ðñþôá áóçìÝíéïõò ðáñÜäåò ðÜíù óôéò ÷ïñäÝò ôïõ óáíôïõñéïý
ãéá íá âñïíôÞîïõí êáé í' áêïõóôïýí. Êáé ìåôÜ íá êïëëÞóåé ãåñÜ óôï êïýôåëï
ôïõ ôñáãïõäéóôÞ Ýíá ìåãÜëï ðáñÜ êáé ôüôå ðéá íá ðáñáããåßëåé åêåßíï ðïõ Þèåëå
êáé ôïõ êÜíåé êÝöé ôïõ. (1)
«á÷ ðïõ íáé êåéíïò ï êáéñüò ôá ÷ñüíéá ôá ùñáßá
ìå ëßãá ãñüóéá ãëÝíôáãá ì' üëç ìïõ ôçí ðáñÝá.»
Ïé êáöåíÝäåò ðïõ Þóáí êïíôÜ óå åêêëçóßåò Þôáí ÷þñïò õðïäï÷Þò êáé óôÝêéá ôùí
ðáé÷íéäéáôüñùí ðïõ óõíÞèùò ðáßæáíå ìüíï óôéò ó÷ïëÝò êáé óôá ðáíçãýñéá. Óôïõò
êáöåíÝäåò ðÞãáéíáí ïé åíäéáöåñüìåíïé íá âñïõí êáé í' áãêáæÜñïõí ôïõò
ðáé÷íéäéáôüñïõò. ÐÞãáéíå åêåßíïò ðïõ' ÷å ôáâÝñíá Þ êáöåíÝ Þ êáöÝ - ìðõñáñßá ãéá
íá
ôïõò Ý÷åé êÜèå âñÜäõ. Åðßóçò ðÞãáéíå ï íïéêïêýñçò ðïõ ôõ÷üí åß÷å áññáâþíá,
ãÜìï, âáöôßóéá, ïíïìáóôéêÞ åïñôÞ Þ êáé ãëÝíôé óôï óðßôé ôïõ. ¼ìùò ðÞãáéíå êáé
ï åñùôåõìÝíïò, ôçò ìåóáßáò ôÜîçò, ðïõ Þèåëå íá êÜíåé íý÷ôá - îçìåñþìáôá
ðáôéíÜäá (ìáôéíÜäá) Ýîù áð' ôï óðßôé ôïõ êïñéôóéïý ðïõ áãáðïýóå. Êáé ôüôå Ýðñåðå
íá âÜëåé ôá ðáé÷íßäéá ôïí ôñáãïõäéóôÞ êáé ôïí åáõôü ôïõ óå êáñüôóá. Êáé ç
êáñüôóá íá ðÜåé íá óôáèåß Ýîù áð' ôçí ðüñôá ôïõ êïñéôóéïý, áí üìùò õðÞñ÷áí
ðáôÝñáò
êáé áäÝëöéá áõóôçñïß ç êáñüôóá óôáìáôïýóå ðéï ðÝñá. Êáé Ýëåãå óôïõò
ðáé÷íéäáôüñïõò íá ðáßæïõí áñãÜ êáé óéãáíÜ êáé ï ôñáãïõäéóôÞò ãëõêÜ êáé ÷áìçëÜ
íá ðåé
êáíÝíá ìåñáêëÞäéêï áìáíÝ Þ êáíÝíá ôñáãïýäé ôçò åðï÷Þò ðïõ ìéëÜåé ãéá Ýñùôá.
«áìÜí, üñêïé äåí ðáñáäÝ÷åóáé äÜêñõá äåí ðéóôåýåéò.»
Ï åñùôåõìÝíïò áñéóôïêñÜôçò ðÜëé äåí Ýêáíå ðáôéíÜäá ìå ôÝôïéá ðáé÷íßäéá êáé
áìáíÝäåò áëëÜ áãêáæÜñéæå ìïõóéêïýò áð' ôï èÝáôñï Þ êïóìéêü êÝíôñï ôçò
êïóìïðïëßôéêçò
ðñïêõìáßáò. Ïé ìïõóéêïß Þôáí âéïëéóôÞò, ôóåëßóôáò, êéèáñßóôáò êáé ü÷é óõ÷íÜ
áñðßóôáò, âÝâáéá êáé ôñáãïõäéóôÞò åêôüò áí ï ßäéïò åß÷å ùñáßá öùíÞ. Èá ìðáßíáíå
êé áõôïß óôç êáñüôóá. Ôï êïñßôóé ðÜëé äåí Ýðñåðå í' áíïßîåé ôï ðáñáèýñé êáé íá
äåé ðáñÜ ìüíï í' áíïßîåé óéãÜ - óéãÜ ôá ìðáôæïýñéá êáé íá äåé áð' ôçí ÷áñáìÜäá.
Ç ðáôéíÜäá Þôáí Ýíá ôïëìçñü ðñÜãìá ãéáôß åêåßíïò ðïõ ôçí Ýêáíå Ýðñåðå íá' íáé
áðïöáóéóìÝíïò íá ðáíôñåõôåß ôï êïñßôóé (2).
Óõ÷íü ãåãïíüò Þôáí «ïé âåããÝñåò» ìå ãëÝíôé êáé ÷ïñü. Ãßíïíôáí êõñßùò óôá
ðëïõóéüóðéôá Þ óôá êáëÜ êÝíôñá ôçò ðñïêõìáßáò, åêåß ðñïóêáëïýíôï ãéá íá ðáßîïõí
ìüíï ìïõóéêïß ôïõ èåÜôñïõ.
«Óìýñíç ìå ôá ðåñß÷ùñá åõëïãçìÝíç ÷þñá
ôá ðëïýôç óïõ êáé ôá êáëÜ ôá ñÞìáîå ç ìðüñá.»
ÌåôÜ ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ 22 ïé ðñïóöõãéêïß óõíïéêéóìïß ãåìßæïõí áðü áðëÜ êáé
ëéôÜ êÝíôñá äéáóêÝäáóçò ðïõ ãßíïíôáé íÝïé ìáæéêïß ÷þñïé óìõñíáúêþí ôñáãïõäéþí
üðïõ óéãÜ - óéãÜ öôéÜ÷íåôáé ôï óìõñíÜéúêï-ñåìðÝôéêï êáé ìåôÜ ôï
ðåéñáéþôéêï-ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé. Ìéá óåéñÜ áðü ëáúêïýò äçìéïõñãïýò ðïõ
ãåííÞèçêáí óôá ÷þìáôá
ôçò ÅëëçíéêÞò áíáôïëÞò ìåôáëáìðÜäåõóáí ôçí äýíáìç êáé ôçí öéíÝôóá ôçò ÉùíéêÞò
ìïõóéêÞò óôï Åëëçíéêü ôñáãïýäé êáé Ýâáëáí ôéò âÜóåéò ó' áõôü. Áõôïß åßíáé
ïé ÐáðÜæïãëïõ, Ôïýíôáò, ÏãäïíôÜêçò, Ðáíôåëßäçò, ÓêáñâÝëçò, ÐáðáúùÜííïõ,
ÐåñéóôÝñçò, ×áôæç÷ñßóôïò, ÃéïâÜí Ôóáïýò, Óïõãéïýë, Êáñßðçò, ÄåëéÜò, Áóßêçò,
Êïóìáäüðïõëïò,
Ìðáñïýóçò, Êáíïýëáò, ×ñõóáöÜêçò, ÁôñáÀäçò, ÍôáëêÜò, ÊáóéìÜôçò ê.á.
Âáóßëçò Í. Ðåôñü÷åéëïò ÊáèçãçôÞò ÌïõóéêÞò,Ìïõóéêüò, ÅñåõíçôÞò/ 11ç Ìáñôßïõ 2011
ÓÇÌ.:
(1) êáé (2) Áðü êåßìåíá óôá «ÌéêñáóéáôéêÜ ÷ñïíéêÜ» óå óìõñíáßéêç äéÜëåêôï.
http://www.enosismyrneon.gr
_____________________
orasi mailing list
äéáâÜóôå ãéá áõôÞ ôçí ëßóôá êáé ôá èÝìáôá ðïõ óõæçôÜ óôï
//www.freelists.org/webpage/orasi
Ãéá íá óôåßëåôå Ýíá ìÞíõìá êáé íá ôï äïõí üëïé ïé óõíäñïìçôÝò ôçò ëßóôáò
óôåßëôå email óôçí äéåýèõíóç
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Ãéá íá äéáãñáöåßôå áðü áõôÞ ôçí ëßóôá ìðïñåßôå ïðïéáäÞðïôå óôéãìÞ íá óôåßëåôå
email óôçí äéåýèõíóç
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
êáé óôï èÝìá ãñÜøôå unsubscribe.
Ôï áñ÷åßï ôçò ëßóôáò âñßóêåôáé óôï
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
Other related posts:
